در دل استان گلستان و در شهر گرگان، آیینی دیرپا و باشکوه جریان دارد که هر ساله دل‌ها را به سوی خود می‌کشاند. آیین دسته چوبی، نمادی از پیوند عمیق مردم این منطقه با تاریخ، دین و فرهنگشان است. این مراسم نه تنها یک رسم مذهبی بلکه تجلی احساسی از همبستگی و احترام به گذشته است که نسل به نسل منتقل شده و همچنان شور و حرارت خود را حفظ کرده است.

آیین دسته چوبی یکی از مراسم سنتی مذهبی است که ریشه در تاریخ و فرهنگ مردم گرگان دارد. این آیین هر سال در ایام محرم و به مناسبت عزاداری امام حسین (ع) برگزار می‌شود و نمایشی است از همدلی، ایمان و عشق مردم به اهل بیت. دسته‌ای از مردان و جوانان با چوب‌هایی بلند و زیبا، در مسیرهای مشخص شهر حرکت می‌کنند و هر کدام با حرکاتی موزون، نوای خاصی را به فضا می‌بخشند که حس و حال مراسم را دوچندان می‌کند.

آیین و نمادها

دسته چوبی تنها حرکت با چوب نیست، بلکه زبان بی‌کلامی است که قصه‌های عاشورا را به تصویر می‌کشد. چوب‌ها که به دقت انتخاب شده‌اند، نمادی از استقامت و مقاومت مردم در برابر ظلم و ستمند. هر حرکت، هر ضربه و هر صدای تولید شده، حسی از وفاداری و عزم راسخ را در دل بینندگان زنده می‌کند. مردم به چشم می‌بینند که چگونه جوانان با تمام وجودشان این سنت را پاس می‌دارند، با اشتیاقی که فراتر از کلمات است.

شور و احساس در تک تک لحظات

هیجان دسته چوبی در گرگان را نمی‌توان تنها با دیدن توضیح داد، باید حضور داشت و نفس به نفس همراهی کرد. شور و شوق، تپش قلب‌ها، نگاه‌های پر از اشک و لبخند، همه و همه فضای آیین را جادویی می‌کند. این مراسم همچون پلی است میان گذشته و حال، جایی که هر نسل به گونه‌ای به آیین احترام می‌گذارد و آن را زنده نگه می‌دارد. احساس تعلق، همبستگی و ارادت، به وضوح در تک تک حرکات و نواهای دسته چوبی دیده می‌شود.

تاریخچه آیین دسته چوبی در گرگان

آیین دسته چوبی ریشه در اعماق تاریخ گرگان دارد و قدمت آن به بیش از چند قرن می‌رسد. این سنت در زمان‌های قدیم به عنوان نوعی عزاداری و عرض ارادت به امام حسین (ع) شکل گرفت. در روزگاری که مردم برای نشان دادن وفاداری و همدلی خود با اهل بیت از ابزارهای ساده و در دسترس استفاده می‌کردند، چوب‌های بلند و خوش‌ساخت تبدیل به نمادی ویژه شدند.

روایت‌ها حاکی از آن است که این آیین ابتدا به صورت محلی و محدود برگزار می‌شد، اما با گذشت زمان، به یک مراسم رسمی و دسته‌جمعی در سطح شهر گرگان تبدیل شد. بزرگان محله‌ها و روحانیون، نقشی اساسی در سازماندهی و استمرار این آیین داشتند و آن را به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و مذهبی منطقه می‌شناختند.

چگونگی اجرای آیین

در روزهای عزاداری محرم، دسته‌های مختلفی از مردان و جوانان در محلات گرگان تشکیل می‌شود. هر دسته چوبی شامل افرادی است که با لباس‌های متحدالشکل و چوب‌های بلند در دست، در مسیری مشخص حرکت می‌کنند. حرکت‌ها به صورت هماهنگ و ریتمیک انجام می‌شود و اغلب با نوحه‌ها و مداحی‌های محلی همراه است.

چوب‌ها که معمولاً از درختان خاص و مقاوم ساخته می‌شوند، دارای اندازه‌ها و تزیینات متنوع هستند. استفاده از رنگ‌ها و طرح‌های خاص روی چوب‌ها، علاوه بر زیبایی، معنای نمادینی دارد که هر کدام داستان یا پیام خاصی را به همراه دارد.

نقش آیین در حفظ فرهنگ و همبستگی اجتماعی

آیین دسته چوبی در گرگان فراتر از یک مراسم مذهبی، یک اتفاق فرهنگی مهم است که نقش بسزایی در حفظ هویت محلی ایفا می‌کند. این آیین، فرصتی برای ایجاد ارتباط بین نسل‌ها، انتقال ارزش‌ها و سنت‌های مذهبی و همچنین تقویت حس همبستگی و اتحاد در میان مردم است.

در این مراسم، مردم با یکدیگر هم‌صدا می‌شوند و خاطرات و احساسات مشترک را تجربه می‌کنند. این همبستگی باعث می‌شود تا حتی در روزهای سخت و شرایط دشوار، مردم گرگان با اتکا به این سنت‌ها به یکدیگر دلگرمی دهند و قدرت بگیرند.

آیین دسته چوبی در گرگان، بیشتر از یک رسم، قصه‌ای است پر از عشق، ایمان و هویت. قصه‌ای که با هر سال نو، جان تازه‌ای می‌گیرد و رنگ تازه‌ای به دل‌های مردم می‌بخشد. وقتی چوب‌ها در دست‌های جوانان به حرکت درمی‌آید، انگار تاریخ زنده می‌شود و صدای هزاران سال پیش در گوش شهر می‌پیچد. این آیین زیبا، نه تنها میراثی گران‌بها برای گرگان است، بلکه نمونه‌ای درخشان از فرهنگ اصیل ایرانی است که همچنان زنده و پویاست.

انتهای پیام