به گزارش ایسنا، جام جم نوشت: شهربازی‌ها با این هدف ساخته می‌شوند که خانواده‌ها و کودکان ساعات خوشی را در آن تجربه کنند اما تکرار حوادث در این مراکز نشان می‌دهد که ایمنی در شهربازی‌های کشور به نوعی به بازی گرفته شده است. برای نمونه در جریان حادثه‌ای که به‌تازگی در کشورمان رخ داده و خانواده‌ها را نگران کرده، در یک شهربازی در کرمان ۱۲ نفر مصدوم و روانه بیمارستان شده‌اند. نگران‌کننده‌تر این‌که ۱۰ نفر از این افراد آسیب دیده را کودکان تشکیل می‌دهند.
شهربازی‌های غیر استاندارد
ساعت ۱۱:۴۰ جمعه‌شب، دهم مرداد، شهربازی کرمان ناگهان در تاریکی شب به صحنه اضطراب بدل شد؛ واژگونی یکی از واگن‌های قطار زمینی، ۱۲ نفر را روانه بیمارستان کرد و یک شب گرم تابستانی، برای چند خانواده، به شبی پر از ترس، اضطراب و صدای آژیر آمبولانس تبدیل شد. حالا چندروزی از حادثه واژگونی قطار شهربازی کرمان گذشته؛ حادثه‌ای که نه اولین نمونه از سهل‌انگاری در شهربازی‌هاست و نه به‌نظر می‌رسد آخرین آن باشد. این اتفاق، تنها یکی دیگر از حوادثی است که پیشتر در یزد، اصفهان، تهران، آبادان و کرج هم تکرار شده بود. مثلا همین یک‌سال پیش در روزی مشابه حادثه اخیر در کرمان یعنی ۱۰ مرداد سال ۱۴۰۳ بود که دختر ۱۷ ساله‌ای هنگام استفاده از دستگاه بازی فریزبی شهربازی پارک مادر واقع در هشتگرد، از ارتفاع شش متری سقوط کرد و به کما رفت. ۲۷ تیر همان سال، ۱۵ زن و مرد چهار ساعت به علت قفل‌شدن ترمز یک دستگاه تفریحی در شهربازی مجاور دریاچه چیتگر در هوا معلق ماندند. در اردیبهشت ۱۴۰۲، دو کودک هفت و هشت ساله از ترن هوایی پارک شادی یزد سقوط کردند که یکی از آنها در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد. نقص یک وسیله بازی در پارک ناژوان اصفهان و آسیب به ۹ نوجوان، گرفتارشدن پنج نفر در ارتفاع به‌دلیل نصب غیرمجاز یک تاب زنجیری ۲۵ متری در شهربازی نژادفلاح کرج و... تنها بخشی از حوادثی است که در دوسال اخیر رخ داده؛ حادثه‌هایی که گاهی رسانه‌ای می‌شود! در چنین شرایطی وقتی خطر در شهربازی‌های کشورجولان می‌دهد دیگر نمی‌توان گفت این حوادث «تصادفی» است. در واقع اینها نشانه‌اند؛ نشانه‌ای حاکی از یک سازوکار غیراستاندارد! حوادثی که گاه با مرگ و مصدومیت تمام می‌شود و گاه با پلمب موقت یا دائمی برخی مراکز اما هیچ‌کدام نتوانسته نقطه پایانی بر حوادث شهربازی‌ها بگذارد.
کدام تجهیزات
براساس داده‌های سامانه نظارت بر استاندارد تجهیزات تفریحی (ایساد)، در حال حاضر حدود ۳۲ هزار و ۶۲۴ وسیله تفریحی در ۷۰۴۳ مجموعه تفریحی کشور ثبت شده که باید فرآیند استانداردسازی را طی کنند. طبق مصوبه شورای عالی استاندارد، این استانداردسازی الزامی است و مراحل ساخت، نصب و بهره‌برداری از تجهیزات باید زیر نظر ادارات استاندارد استانی و شرکت‌های بازرسی مورد تأیید انجام شود اما این الزام قانونی، وقتی در مرحله اجرا به سد ضعف نظارت یا مجوزهای غیرشفاف برمی‌خورد، نتیجه‌ای جز ناایمنی و بروز حادثه ندارد. به‌ویژه در شهرهای کوچک‌تر که گاهی شهربازی‌ها بدون مجوز، صرفا به انگیزه کسب درآمد، راه‌اندازی می‌شود. آن‌طور که مدیرکل استاندارد استان تهران اعلام کرده، در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۲، بیش از ۲۳۰۰ بازرسی از شهربازی‌های استان انجام شده که منجربه پلمب ۲۸ مجموعه تفریحی و ۲۹۳ دستگاه از تجهیزات بازی شده است. تنها در چهار ماه نخست همان سال، ۱۰ شهربازی و مرکز تفریحی آبی در استان تهران پلمب شد اما سؤال مهم این است: وقتی بازرسی‌ها ادامه دارد و برخی مراکز پلمب می‌شود، چرا همچنان آمار حوادث کم نمی‌شود؟ آیا نظارت‌ها کافی است؟ یا فرآیند بهره‌برداری از تجهیزات، همچنان قربانی سهل‌انگاری و فقدان نظارت پیوسته است؟
نبود توجیه اقتصادی؛ نقطه آغاز بحران
اکنون که در میانه تابستان و تعطیلات مدارس هستیم و خانواده‌ها برای پرکردن اوقات فراغت کودکان به تفریح‌های جمعی و مکان‌های عمومی روی می‌آورند، دغدغه ایمنی شهربازی‌ها دوباره پررنگ‌تر شده است. دستگاه‌هایی که گاهی مرز بین شادی و وحشت را تنها در یک لحظه در هم می‌ریزد و و هموطنان‌مان را قربانی خود می‌کند اما این معضل چندساله، تنها به مدیریت ناکارآمد یا هزینه‌های سنگین ختم نمی‌شود، بلکه حاصل زنجیره‌ای از تصمیمات ناقص، نبود نظارت‌های تخصصی و ساختارهای حقوقی و اقتصادی معیوب است. علی مقصودی، کارشناس رسمی ایمنی آتش‌نشانی و مدیرعامل سابق آتش‌نشانی رشت در گفت‌وگو با جام‌جم، از چرخه‌ای معیوب سخن به میان می‌آورد که بدون اصلاح آن، وقوع حوادث در شهربازی‌ها همچنان ادامه خواهد داشت.
به گفته مقصودی، نخستین و اساسی‌ترین مشکل شهربازی‌ها در ایران، نداشتن توجیه اقتصادی است. این اماکن معمولا در زمین‌هایی با ارزش بالا احداث می‌شود اما بازدهی آنها تنها محدود به ایام خاص سال یا ماه است. از سوی دیگر، تجهیزات این مجموعه‌ها بسیار پرهزینه، مستهلک و نیازمند نگهداری مداوم است. در نتیجه، حتی اگر سرمایه‌گذاری با سابقه یا رزومه مناسب وارد این حوزه شود، به‌دلیل نبود درآمد پایه و هزینه‌های جاری بالا، عملا در ادامه مسیر به مشکلات جدی برخورد می‌کند. در چنین شرایطی، اولین بخشی که معمولا کنار گذاشته می‌شود، بحث تعمیرات و نگهداری تجهیزات است؛ همان بخشی که مستقیما با ایمنی شهروندان در ارتباط است.
ناهماهنگی و فقدان متولی مشخص
یکی دیگر از چالش‌های اصلی، نبود یک نهاد تخصصی و پاسخگو در فرآیند نظارت بر شهربازی‌هاست. مجوزهای مورد نیاز برای راه‌اندازی شهربازی از نهادهای متعددی مانند وزارت ارشاد، وزارت صمت و اداره استاندارد صادر می‌شود اما در عمل، هیچ‌یک از این نهادها مسئولیت کامل نظارت فنی و ایمنی را برعهده ندارند. به گفته مقصودی برخلاف ساخت‌وسازهای شهری که نهاد مشخصی مانند سازمان نظام مهندسی ساختمان بر آن نظارت دارد، در حوزه شهربازی‌ها این فرآیند پراکنده و فاقد ساختار تخصصی است. آن‌طور که او توضیح می‌دهد، این تجهیزات عمدتا یا وارداتی‌اند یا به‌صورت تجربی و با مهندسی معکوس تولید می‌شود که متأسفانه در هیچ‌کدام از این روش‌ها، نظارت فنی دقیق وجود ندارد. بنابراین نبود تولید انبوه و استانداردسازی مشخص برای تجهیزات بازی، عملا نظارت سازمان‌یافته را غیرممکن کرده است و این موضوع منجربه عرضه محصولاتی می‌شود که با احتمال بالا معیوب یا غیراستاندارد است. البته پس از بروز حادثه، شرکت‌های بهره‌بردار از عبارت «تجهیزات بیمه بوده‌اند» برای فرار از پاسخگویی استفاده می‌کنند. به باور این کارشناس ایمنی، این شیوه به‌نوعی لاپوشانی مسأله اصلی است چراکه بیمه جای ایمنی را نمی‌گیرد. ما باید ایمنی را تضمین کنیم، نه این‌که در صورت بروز حادثه به خسارت پرداخت‌شده اکتفا کنیم. این نگاه غلط باعث شده است ایمنی از اولویت خارج شود و تمرکز صرفا بر مدیریت عواقب حادثه باشد، نه جلوگیری از آن!
پیشنهاد برای اصلاح ساختاری
بحث رعایت استاندارد و ایمنی در بوستان‌ها و شهربازی‌ها، مدت‌هاست که در متن سخنرانی‌ها می‌چرخد اما وقتی زمان عمل می‌رسد، همیشه یک جای کار می‌لنگد. خطر هم از همین‌جا، از همین روزنه‌های کوچک وارد می‌شود و قربانی‌هایش را یکی‌یکی از بین شهروندان انتخاب می‌کند. به گفته مقصودی، کارشناس ایمنی، این معضل تنها یک راهکار دارد آن‌هم ایجاد یک نهاد نظارتی فنی، صلاحیت‌دار و پاسخگو است که هم مجوز ساخت شهربازی‌ها را صادر کند و هم نظارت دوره‌ای و تمدید تاییدیه‌های ایمنی را برعهده داشته باشد. او تأکید می‌کند که اگر قرار است دستگاهی روزانه مورد استفاده صدها نفر قرار گیرد، باید دقیقا مشخص باشد چه کسی مسئول بررسی قطعات، اتصالات، جوش‌های گرم و سرد، قطعات الکترونیکی، الکتریکی و متحرک آن است. تا زمانی که این حلقه مفقوده پر نشود، وقوع حوادث مشابه در شهربازی‌های کشور اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
انتهای پیام
نظرات