رد پای سفرنامه‌نویسی و سفرنامه خواندن را می‌توان در تاریخ و فرهنگ ایران پی گرفت و نشانه‌های پررنگی از آن را پیدا کرد. از مجموعه سفرنامه‌های معاصر و خوش‌خوان، می‌توان به کتاب‌های منصور ضابطیان اشاره کرد. سفرنامه‌هایی که خواننده را نه‌تنها خسته نمی‌کند و نه‌تنها به اطلاعات اینترنتی اشاره نمی‌کند بلکه دست مخاطب را می‌گیرد تا با نحوه زیستن افراد در گوشه گوشه جهان آشنا کند؛گزارشی از تجربه‌هایی که گاهی افراد حتی با سفر کردن هم به دست نمی‌آورند!
منصور ضابطیان، روزنامه‌نگار، جهانگرد، کارگردان، مجری رادیو و تلویزیون، نویسنده و تهیه‌کننده ایرانی است.
ضابطیان در سال ۱۳۶۹ کاردانی رشته علوم آزمایشگاهی را در دانشگاه علوم پزشکی گیلان به پایان رساند و پس از چند سال رشته تحصیلی خود را تغییر و رشته سینما را در دانشگاه ادامه داد. او مدتی مدرس دوره‌های آزاد آموزش گویندگی و اجرا در دانشکده خبر نیز بود و کار حرفه‌ای را با روزنامه‌نگاری شروع کرد. مصاحبه‌ها و گزارش‌های مختلفی به قلم او در مجلات و روزنامه‌های گزارش فیلم، حیات نو، سینمای نو، همشهری، ایران، چلچراغ و تهران امروز منتشرشده است. «سبد»، «مردم ایران سلام»، «جغرافیای فریاد»، «فرش واژه»، «نقره»، «رادیو هفت» و «صدبرگ» ازجمله کارهای او در تلویزیون است و تاکنون توانسته دو بار جایزه قلم بلورین را از آن خود کند.
«مارک و پلو» (۱۳۸۹)
ضابطیان کتابی با عنوان «مارک و پلو» نوشته که حاوی شرح سفرهایش به کشورهای فرانسه، اسپانیا، لبنان، هندوستان، ایتالیا، اتریش، ارمنستان، کره جنوبی و آمریکاست. او با افراد سرشناسی مثل لی یونگ آئه و نجف دریابندری مصاحبه کرده است و در مقدمه این مجموعه می‌نویسد: «سفر جدای از جنبه‌های تفریحی و سرگرم‌کننده‌اش دارای یک سویه مهم فرهنگی است. آشنایی با سرزمین‌های دیگر، آدم را از چارچوب دگم فکری‌اش خارج می‌کند. او را به این نتیجه می‌رساند که همه دنیا همین چاردیواری محصور اطرافش نیست و تازه می‌فهمد که در گستره این جهان چقدر ناچیز است و دنیا چقدر شوخی‌تر از آن چیزی است که خیال می‌کرده. درعین‌حال به این نتیجه می‌رسد که دنیا آن‌قدر هم که فکر می‌کند، بزرگ نیست و آدم‌های به‌ظاهر غریبه در نقاطی که به لحاظ جغرافیایی، تاریخی و اجتماعی مشابهتی با هم ندارند، یک‌باره به فصل مشترک‌هایی از تفکر و احساس می‌رسند.»
به این متنِ ضابطیان می‌توان این جمله را اضافه کرد که سفرنامه خوب خواندن هم می‌تواند تا حدودی، برخی از این اتفاق را در ذهن آدم شکل بدهد.
«مارک دو پلو» (۱۳۹۳)
این کتاب، سفرنامه ضابطیان به کشورهای کنیا، بلژیک، چک، هلند، آلمان، پرتغال، یونان، عراق و برزیل است. برخلاف کتاب «مارک و پلو» که مجموعه‌ای بود از گزارش‌های چاپ‌شده در مطبوعات، بخش عمده این کتاب برای نخستین بار در این جلد منتشر شد.
او در مقدمۀ «مارک دو پلو» می‌نویسد: «سفر بیش از هر چیزی کارکرد درونی دارد در یافتن فرمول مناسبی برای ساخت یک دنیای شخصی.» در این میان شاید برای مخاطب ایرانی زندگی در کنیا و یا قدم زدن در بهشت طبیعی برزیل کمی دور باشد ولی تجربه جذاب و متفاوت به عراق نزدیک به نظر برسد، با این‌همه نویسنده همه تجربه‌ها را با کشش خاصی نوشته است.
«برگ اضافی» (۱۳۹۴)
این مجموعه در واقع تکمیل‌کننده و ادامه دو کتاب «مارک و پلو» و «مارک و دو پلو» است. از این میان شاید تجربه سفر به مکه و حضور در مسجدالحرام، متفاوت و زیباتر است.
«سباستین» (۱۳۹۵)
این اثر، سفرنامه ضابطیان به کوبا است. برخلاف کتاب‌های قبلی که هر کتابی حاوی گزارش به چند کشور بود این کتاب منحصر به سفر در کشور کوبا است. تأثیر تحریم، نوع حاکمیت در کوبا و البته طبیعت این کشور، نوع نگاه مردم این کشور به زیستن را می‌توانید در این کتاب همراه با ضابطیان به تجربه بنشینید.
«چای نعنا» (۱۳۹۶)
شاید یکی از زیباترین سفرنامه‌های ضابطیان همین کتاب چای نعناست، سفرنامه‌ای به کشور مراکش. نزدیکی فرهنگی عجیبی در روایت ضابطیان میان ایران و مراکش می‌توان پیدا کرد.
«موآ» (۱۳۹۷)
این مجموعه نیز سفرنامه این روزنامه‌نگار به کشور ویتنام است. جایی که برای ایرانیان بیشتر به خاطر جنگ با آمریکا شناخته‌شده است. ضابطیان در مقدمه این کتاب می‌نویسد: «در این سفر کمتر روزی بود که باران نبارد، حتی شده به‌اندازه چند بارش سبک. تقریباً تمام وسایلم نم کشید. کتاب راهنمایم خیس خورد، در کفش‌هایم می‌شد قورباغه پرورش داد و ....اما همه این‌ها تجربه سفر در ویتنام را ناب‌تر و خالص‌تر کرد. ویتنامی‌ها به باران می‌گویند: موآ»
«بی زمستان» (۱۳۹۸)
سفرنامه و عکس‌های تاجیکستان، آذربایجان و گرجستانِ ضابطیان را می‌توانید در این مجموعه بخوانید و ببینید. بخش‌هایی از این سفر، در واقع سفر به بخش‌های قدیمی ایران بوده است. سفری به ایران دورافتاده از مادر و کمی غریب برای ما! تجربه بهار در تاجیکستان، تابستان در آذربایجان و پاییز در گرجستان.
انتهای پیام
نظرات