انسان‌ موجود پیچیده‌ای هست و این پیچیدگی می‌تواند باعث ایجاد مشکلات زیادی در ارتباط با خود و دیگران شود و به ناچار باید این مسیر سخت و پیچیده را پشت سر گذارد، پس باید به دنبال راهی باشد که بتواند در طول دوره زندگی خود کمترین آسیب و تنش را در برخورد با مشکلات از جمله ضربه‌های روحی روانی داشته باشد؛ چراکه تجربه چنین ضربه های سنگینی، آسیب های جسمی و روحی وارده به او را دوچندان می کند به طوری که جبران آن حتی تا پایان عمر کاری سخت و در برخی موارد محال خواهد بود.

در این راستا سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با هدف آموزش ساده و کاربردی روانشناسی و با محوریت آسیب‌های روانی و خودشناسی، هر هفته برنامه‌ای اینستاگرامی را با عنوان سایکولایو برگزار می‌کند که شاید گامی موثر در این خصوص باشد.

احسان متین‌فر شامگاه گذشته در این برنامه و درخصوص اینکه چگونه روزهای سخت را تاب بیاوریم؟ اظهار کرد: ویژگی‌هایی که در مورد تاب‌آوری مطرح می‌شود، کاملا اکتسابی و نوعی مهارت هستند. هر مهارتی در دنیا قابل یادگیری است. ما موجودات اجتماعی هستیم و همیشه این جمع از ما محافظت کرده و اگر از جمع خارج ‌شویم مسلما آسیب‌پذیر خواهیم بود، چقدر خوب است که بتوانیم برای خود تیم محافظ و گروه ضربت داشته باشیم که از ما محافظت کند.

وی با بیان اینکه «با حضور در جمع لذت مشترک دو برابر و درد مشترک نیز نصف می‌شود» افزود: هر زمان که به عزیزی ضایعه‌ای وارد می‌شود به این فکر می‌کنیم که با آنها همدردی کنیم و این امر می‌تواند باعث کاهش ضربه‌ها به فرد شود؛ بنابراین باید به این موضوع فکر کنیم که در زمان مشکل و سختی آیا افرادی داریم که به ما در زمان مشکلات کمک کنند. این امر یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها برای افزایش تاب‌آوری و قدرتمند شدن ما در مقابل سختی‌های زندگی است.

این روانشناس بالینی خاطرنشان کرد: ممکن است در دوران کرونا که روابط اجتماعی کاهش پیدا کرده، احساس افسردگی به وجود آید. باید تلاش کنیم که در سراشیبی افسردگی قرار نگیریم چراکه افسردگی مانند باتلاق است، تا زمانی که به گلو و گردن ما نرسیده، نمی‌توانیم بفهمیم افسرده هستیم و زمانی که دارد خفه‌مان می‌کند متوجه می‌شویم، افسرده هستیم. همچنین زمانی که روابط اجتماعی کاهش پیدا می‌کند ممکن است خیلی متوجه نشویم که در ورطه افسردگی قرار گرفتیم اما تمام پژوهش‌ها ثابت کرده که یکی از بهترین ضربه‌گیرها برای کاهش افسردگی و درمان افسردگی، بهبود ارتباطات بین فردی است.

وی بیان کرد: بنابراین اگر نمی‌توانیم به دلیل شرایط کرونا ارتباطات حضوری برقرار کنیم، می‌توان با تماس تصویری، پیام دادن یا حتی با رعایت فاصله اجتماعی با یکدیگر ارتباط برقرار کرد و قطعا جواب هم می‌دهد. باید به یاد داشته باشیم که افزایش ارتباطات را به عنوان یکی از اولویت‌های زندگی قرار دهیم چراکه یکی از نیازهای بنیادی ارتباط با دیگران است.

متین‌فر عنوان کرد: نکته‌ای که در زندگی افراد تاب‌آور وجود دارد این است که آن‌ها زندگی خود را فدای موضوع دیگر نمی‌کنند و چقدر خوب است گاهی اوقات از زندگی و دنیا فاصله بگیریم و از نمای بالاتر به زندگی نگاه کنیم. اگر بخواهیم تاب‌آوری را افزایش دهیم باید به طبیعت برگردیم و زمان‌هایی را به کوهنوردی، رفتن به حیات وحش و ... اختصاص دهیم. این امر کمک می‌کند که از زندگی شهری و استرس فاصله بگیریم.

وی اضافه کرد: ما می‌توانیم به مهارت‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و ... روی آوریم و باید گفت که هر زمان حال بدی داریم در واقع ذهن ما در اینجا و اکنون نیست بلکه در آینده یا گذشته است و این رفت و آمد بین گذشته یا آینده باعث می‌شود که فرد دائما در اضطراب یا افسردگی باشد و هر دو این‌ها زمان‌هایی است که در اختیار فرد قرار ندارد.

این روانشناس بالینی تصریح کرد: غافل شدن از حال باعث می‌شود در چاله‌های اضطراب و افسردگی سوق پیدا کنیم. بنابراین مدیتیشن و یوگا به ما یاد می‌دهد که در لحظه و حال باشیم. این دو فعالیت باعث می‌شود که فرد توجه خود را نسبت به آن موضوع پرت کند اما پس از پایان فعالیت می‌تواند نسبت به آن موضوع با آرامش و مهربانی بیشتری متمرکز شود. این فرآیند منجر به این خواهد شد که به پدیده و آینده توجه نداشته باشیم و آرامش را تجربه کنیم تا در موقعیت‌های مختلف چه رفتار سازنده‌ای داشته باشیم.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «چگونه می‌توان در شرایط امتحان تاب‌آوری بیشتری داشت؟»، اظهار کرد: یکی از موقعیت‌هایی که می‌تواند به شدت برای ما اضطراب ایجاد کند، امتحان است. به طور کلی ایام امتحانات شاید یکی از سخت‌ترین دوران باشد اما نیاز داریم که بدانیم سبک زندگی خود را بر چه اساس قرار دادیم چراکه آن سبک زندگی باعث می‌شود که فرد تحت تاثیر فشار امتحانات قرار گیرد.

متین‌فر گفت: موضوعی که در این میان بسیار مهم تلقی می‌شود این است که فرد باید بداند وقت خود را چگونه می‌گذراند، درحالی که می‌بینیم بسیاری از افراد زمانی که برای درس خواندن صرف می‌کنند در واقع آن زمان صرف درس خواندن نمی‌شود بلکه صرف نگرانی برای درس خواندن می‌شود؛ به عنوان مثال بعد از دو تا سه دقیقه درس خواندن ذهن مشغول این می‌شود که چه سوالاتی در امتحان وجود دارد و به طور کلی درگیر افکار مزاحم و نگرانی‌ها می‌شود و این نگرانی‌ها در درس خواندن تداخل ایجاد می‌کند.

وی بیان کرد: ابتدا باید بدانیم که وقت خود را در طول روز چگونه می‌گذرانیم و در زمان امتحانات بهتر است که سنجشی انجام دهیم که در طول روز وقت خود را بیشتر صرف چه کارهایی می‌کنیم تا به زبان ساده آن نَشتی‌های تایم را به دست آوریم و بتوانیم از زمان به صورت کاملا مفید استفاده کنیم.

این روانشناس بالینی افزود: بنابراین بهتر است افراد یاد بگیرند که در زمان انجام کار سازنده یا فعالیتی که نیاز به تمرکز دارد، این اقدام را انجام دهند، یک کاغذ در کنار دست خود بگذارند و هر فکر مزاحمی که به ذهن می‌رسد را یادداشت کنند و بعد به سراغ فعالیتی که از قبل داشتند، بروند. این اقدام منجر به این خواهد شد که ذهن و توانایی فعال حافظه که ظرفیت محدودی دارد، نمی‌تواند همزمان هم درس بخواند و هم به آن موضوع فکر کند. بنابراین بهتر است که افکار دیگر را در کاغذ یادداشت کنیم.

وی اضافه کرد: اما در ادامه باید زمان و مکان کاملا ثابت و مشخص تعیین کنیم و به این موضوعات و افکاری که ما را اذیت می‌کردند فکرکنیم. این امر کمک می‌کند که فرد تمرکز خود را بروی آن درس خواندن داشته باشد و کیفیت لازم از آن را حفظ کند. اتفاق جالبی که می‌افتد، این است که زمانی که به سراغ این فکرها می‌رویم و می‌خواهیم به صورت خیلی جدی به آن‌ها بپردازیم، متوجه می‌شویم که به هیچ وجه اهمیت اولیه را ندارند و با لبخندی از کنار آن‌ها می‌گذریم و می‌توانیم میزان تاب‌آوری را در زمان سخت افزایش دهیم.

متینفر خاطرنشان کرد: بخش زیادی از کار ما صرف فعالیت‌هایی می‌شود که اصلا ضروری نیست و بعد آن کارهای مهم را نمی‌توانیم به موقع انجام دهیم و یک فرد دقیقه نودی می‌شویم. بنابراین باید اولویت‌بندی سازنده را در زمان فعالیت‌های مهم و غیر مهم داشته باشیم تا در بلندمدت نسبت به خود خشم و مشکلات جسمی ایجاد نکنیم.

انتهای پیام