به گزارش ایسنا، نظام آموزشی هر جامعه به عنوان بنیادی‌ترین نهاد تربیتی، نیازمند نیروی انسانی باکیفیت و آموزش‌دیده است. در این میان، معلمان نقشی محوری در تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان ایفا می‌کنند، چراکه آن‌ها نه تنها دانش‌آموزان را از نظر علمی ارتقا می‌دهند، بلکه به رشد اخلاقی و اجتماعی آن‌ها نیز کمک می‌کنند. در واقع، کیفیت آموزش هر کشور تا حد زیادی به توانایی، شایستگی و تخصص معلمان وابسته است. اما تحقق این هدف نیازمند یک فرآیند جذب و انتخاب دقیق و علمی برای شناسایی و به‌کارگیری معلمان شایسته و علاقه‌مند است. این موضوع موجب شده تا کشورهای مختلف به‌ویژه در سال‌های اخیر، تلاش کنند تا فرآیندهای انتخاب و تربیت معلمان را بهبود بخشند و اطمینان یابند که معلمان از شایستگی و آمادگی کافی برای ایفای نقش خود برخوردارند.
در ایران نیز جذب و انتخاب معلم به دلیل تأثیرات گسترده‌ای که بر کیفیت نظام آموزشی دارد، یکی از دغدغه‌های اصلی نظام آموزش و پرورش محسوب می‌شود. بر اساس نتایج پژوهش‌های علمی، این فرآیند علاوه بر مشکلات اجرایی، نیازمند بازنگری‌های اساسی در زمینه سیاست‌گذاری است تا نه تنها بهترین معلمان شناسایی و انتخاب شوند، بلکه افرادی که وارد این حرفه می‌شوند، از مهارت و انگیزه لازم برخوردار باشند. اهمیت این موضوع به قدری است که محققان بسیاری به تحلیل و آسیب‌شناسی فرآیند جذب و انتخاب معلم در کشور پرداخته‌اند تا بتوانند راهکارهای بهینه‌سازی و ارتقای کیفیت آن را ارائه دهند.
در این راستا، مهدی نامداری پژمان، پژوهشگر و عضو هیئت علمی گروه مدیریت آموزشی دانشگاه فرهنگیان، تحقیقی جامع در خصوص مشکلات موجود در فرآیندهای جذب و انتخاب معلمان انجام داده است. هدف این پژوهش ارائه راهکارهایی برای بهبود این فرآیند و تضمین کیفیت در انتخاب معلمان بوده است تا با رویکردی علمی و دقیق، روند جذب معلمان کارآمدتر و مؤثرتر شود.
این تحقیق با روش کیفی و بر مبنای مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با افرادی که از نزدیک درگیر این فرآیند هستند، انجام گرفته است. محقق برای گردآوری داده‌ها از افراد خبره و متخصص در حوزه منابع انسانی و تربیت معلم، و همچنین تعدادی از دانشجویان معلمان استفاده کرده است. در این فرآیند، ۱۵ نفر از مدیران و کارشناسان حوزه آموزش و منابع انسانی به همراه ۴ نفر از دانشجویان معلمان برگزیده مورد مصاحبه قرار گرفتند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که فرآیند جذب و انتخاب معلم در آموزش و پرورش با شش مشکل اساسی روبه‌رو است: مشکلات سیاست‌گذاری نهادی، ضعف در شناخت و نگرش به نیازهای آموزشی، عدم وجود برنامه‌ریزی آینده‌نگر، چالش‌های اجرایی، نارسایی‌های قانونی و ضعف در روش‌های جذب. این موارد مانع از کارآمدی فرآیند انتخاب معلمان شده و نیازمند اصلاحات جدی هستند.
پژوهشگر پس از شناسایی این مشکلات، پیشنهادهای متناسبی برای بهبود هر یک از این حوزه‌ها ارائه داده است. این پیشنهادها در چهار دسته کلی جای گرفته‌اند که شامل راهکارهایی برای سیاست‌گذاری و مدیریت، تقویت مدیریت میانی و برنامه‌ریزی، و بهبود اجرایی فرآیندها است. این دسته‌بندی‌ها کمک می‌کنند تا آموزش و پرورش بتواند با دیدی جامع‌تر به فرآیند جذب معلم نگاه کرده و تغییرات موردنیاز را اعمال کند.
یکی از نتایج مهم این تحقیق، تأکید بر نقش برنامه‌ریزی آینده‌نگر و تقویت هماهنگی بین نهادهای مختلف در زمینه تأمین نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش است. همچنین اهمیت تدوین قوانین و دستورالعمل‌های شفاف در این حوزه و ایجاد نهادهایی برای ارزیابی و بهبود عملکرد معلمان نیز از دیگر یافته‌های این پژوهش است که می‌تواند به کارآمدی و شفافیت بیشتر در فرآیند جذب و استخدام معلمان کمک کند.
این تحقیق نشان می‌دهد که آموزش و پرورش در ایران نیازمند بازنگری‌های ساختاری و تغییرات اساسی است تا بتواند به اهداف والای خود در تربیت نیروی انسانی برسد. نامداری پژمان پیشنهاد می‌کند که ایجاد یک نظام جامع مشابه نظام‌های پزشکی و مهندسی برای حرفه معلمی می‌تواند به انسجام و نظم بیشتر در جذب و انتخاب معلمان کمک کند. این نظام می‌تواند زمینه‌ساز بهبود کیفیت فرآیندهای تربیتی و انتخاب معلمان شایسته و حرفه‌ای شود و به ارتقای سطح آموزش در کشور منجر گردد.
لازم به ذکر است که این اطلاعات علمی پژوهشی در فصلنامه «پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی» به چاپ رسیده اند که وابسته به مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی است. این نشریه با تمرکز بر مسائل و چالش‌های آموزش عالی در ایران و ارائه مقالات علمی در این حوزه، به شناخت و بهبود راهبردهای آموزش کمک می‌کند.
انتهای پیام
نظرات