به گزارش ایسنا، صبح نو نوشت: مجموعه «شام ایرانی» یک محصول ساده در شبکه نمایش خانگی است که توانسته هم‌زمان چند هدف را تا حدودی محقق کند: سرگرم کردن مخاطبان، معرفی چهره‌های هنری در فضایی صمیمی، بازنمایی سلیقه‌های متنوع غذایی در ایران و ایجاد رقابتی مفرح برای مخاطبانی با سلیقه‌های مختلف. ادامه این روند، در صورت رفع نقاط ضعف، می‌تواند «شام ایرانی» را به یکی از پرتداوم‌ترین تولیدات شبکه نمایش خانگی بدل کند؛ مجموعه‌ای که نه‌تنها مخاطب را سرگرم می‌کند، بلکه فرصت بازاندیشی در مهمان‌نوازی و فرهنگ غذا خوردن در ایران را نیز فراهم می‌آورد.
 
«شام ایرانی» چیست؟
یکی از رئالیتی‌شوهای محبوب شبکه نمایش خانگی در هفته‌های اخیر، برنامه «شام ایرانی» بوده که با وجود دیده شدن توسط مردم، رسانه‌های رسمی کمتر مایل هستند که به آن بپردازند توجه نشان دهند. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر، وجود یک باور غلط در فضای عمومی و در میان اصحاب رسانه، مبنی بر این است که «شام ایرانی» چیزی جز نسخه ایرانیزه شده برنامه «بفرمایید شام» شبکه من‌وتو نیست، اما «شام ایرانی» هم درست مثل «بفرمایید شام» یک نسخه بومی‌سازی شده از برنامه مرجعی به‌شمار می‌رود که ده‌ها نسخه مختلف از آن، در سرتاسر جهان، تولید و پخش شده است.
نکته حائز اهمیت، بهره‌گیری از فرمی جهانی برای ساختار برنامه است. «شام ایرانی» الگوبرداری بومیاز برنامه محبوب بین‌المللی Come Dine with Me به‌شمار می‌رود؛ الگویی که در کشورهایی چون انگلستان، آمریکا، استرالیا و کانادا نیز تولید شده و در ایران با رنگ‌وبوی فرهنگی و سبک زندگی ایرانی تطبیق داده شده است.
 
تاریخچه
«شام ایرانی» مجموعه‌ای ویدئویی است که از زمان نخستین پخش خود در زمستان ۱۳۹۰، جایگاه ویژه‌ای در میان مخاطبان ایرانی یافته و در گذر زمان، با کارگردانان و شرکت‌کنندگان متفاوت، فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه کرده است. سری نخست این مجموعه به کارگردانی بیژن بیرنگ ساخته شد و از طریق شبکه نمایش خانگی در دسترس قرار گرفت.
در ادامه، کارگردانانی همچون محمد شایسته (۱۳۹۲) و سروش صحت (۱۳۹۴) نیز هدایت فصل‌های بعدی را برعهده داشتند که اغلب ناموفق بودند، اما نقطه عطف این برنامه را می‌توان آغاز همکاری با سعید ابوطالب از سال ۱۳۹۸ دانست؛ زمانی که روحی تازه به این مجموعه دمیده شد و شام ایرانی توانست بیشتر به چشم بیاید. ساخت سری جدید شام ایرانی به کارگردانی سعید ابوطالب، از زمستان ۱۳۹۸ آغاز شد و نخستین قسمت آن از ۲۹ اسفند همان سال پخش شد. ابوطالب که تولید برنامه‌هایی چون «رالی ایرانی» و «شب‌های مافیا» را در کارنامه دارد، توانست لحنی را به ساختار «شام ایرانی» تزریق کند که به مذاق مخاطب خوش بیاید.
ابوطالب سال‌هاست که تمرکزش را روی تولید و پخش رئالیتی‌شوها گذاشته و با وجود برخی تجربه‌های ناکام در این عرصه، به حدی از بلوغ و آشنایی با سلیقه مخاطب ایرانی رسیده که می‌تواند نظر مثبت بینندگان «شام ایرانی» را با کمترین هزینه جلب کند. این برنامه، نه دکور ویژه و پرهزینه‌ای دارد و نه سلبریتی‌های گران‌قیمتی که برای حضور در برنامه‌ها هدایای هنگفت طلب می‌کنند را مقابل دوربینش می‌آورد. با این همه، «شام ایرانی» توانسته یک تصویر نسبتا صمیمی از دورهمی چهره‌های شناخته‌شده، به مخاطب خود عرضه کند. او با شناخت دقیق از سلیقه مخاطب ایرانی و تسلطی که به ظرایف هدایت یک رئالیتی‌شو دارد، «شام ایرانی» را از یک برنامه معمولی به تجربه‌ای قابل تماشا تبدیل کرده است.
 
ساختار برنامه
در هر فصل، چهار چهره شناخته ‌شده از میان بازیگران، خوانندگان، ورزشکاران، کمدین‌ها و دیگر افراد مشهور، در رقابتی دوستانه شرکت می‌کنند. هر قسمت میزبان متفاوتی دارد که وظیفه دارد مهمانی شام برگزار کرده و برای سایر شرکت‌کنندگان غذا تهیه کند. در پایان هر شب، مهمانان و حتی خود میزبان (از فصل چهارم به بعد) به کیفیت میزبانی و غذا نمره می‌دهند و برنده نهایی با بیشترین امتیاز مشخص می‌شود.
این برنامه که با فرمی ساده اما جذاب، افراد را به رقابتی دوستانه در پخت غذا و پذیرایی از مهمانان دعوت می‌کند، در هفته‌های اخیر از حد یک سرگرمی صرف فراتر رفته و به بستری برای بازنمایی فرهنگ غنی آشپزی ایرانی بدل شده است.
 آنچه «شام ایرانی» را از نمونه‌های مشابه بین‌المللی متمایز می‌سازد، نه فقط حضور چهره‌های شناخته ‌شده، بلکه بهره‌گیری هوشمندانه از غذاهای سنتی و محلی ایران در فضایی غیررسمی و صمیمی است؛ فضایی که در آن، هنر آشپزی به زبان تعامل و رقابت سالم تبدیل می‌شود.
 
تنوع چهره‌ها
سعید ابوطالب در فصل‌های متعدد، یعنی فصل‌های نهم تا هفدهم از کل مجموعه «شام ایرانی» تنوع چهره‌ها، طراحی متفاوت فضاهای مهمانی و انتخاب سوژه‌های متنوع فرهنگی را در دستور کار قرار داده است. حضور چهره‌هایی همچون حامد آهنگی، میرطاهر مظلومی، مرجانه گلچین، مریم امیرجلالی، هومن برق‌نورد، نصرالله رادش، بهنام تشکر و بسیاری دیگر، سبب شد تا برنامه با استقبال گسترده مخاطبان مواجه شود.
حضور شخصیت‌هایی چون حامد آهنگی که بعد از حضور در این برنامه، از یک شومن در رویدادهای زنده به یکی از محبوب‌ترین چهره‌های تلویزیونی و بعدتر به یک بازیگر تبدیل شد، تنها یکی از نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد ابوطالب دقیقا می‌داند که خودش و مخاطبش از «شام ایرانی» چه می‌خواهند. حتی برخی از بازیگرانی که برای مدتی کم‌کار شده بودند هم توانستند به واسطه حضور در این برنامه ظرفیت‌هایشان مقابل دوربین را به اهالی نمایش یادآوری کنند و جایگاهشان در دنیای سینما، تلویزیون و شبکه خانگی را پس بگیرند.
 
سفره‌های متنوع و آداب تکریم مهمان
هر قسمت از این برنامه، فرصتی است برای نمایش تنوع بی‌نظیر سفره ایرانی؛ از خورش‌های معطر و کباب‌های اصیل گرفته تا دسرهای خوش‌طعم و پیش‌غذاهای محلی. در چنین چارچوبی، مخاطب نه‌تنها با شیوه پخت غذا آشنا می‌شود، بلکه با آداب میزبانی، لحن گفت‌وگو و حتی سبک زندگی میزبانان نیز همراه می‌گردد. این پیوند میان فرم جهانی برنامه و محتوای کاملا بومی‌شده ایرانی، تجربه‌ای صمیمی و نوستالژیک را خلق می‌کند که باعث می‌شود تماشای «شام ایرانی» برای بسیاری از مخاطبان به یک عادت لذت‌بخش تبدیل شود.
«شام ایرانی» تلاش کرده تا هم سرگرم‌کننده باشد  و هم فرهنگ مهمان‌نوازی ایرانی را در سطحی وسیع‌تر به نمایش بگذارد. در این برنامه، پخت غذا و پذیرایی از مهمان نه‌تنها یک مهارت ساده، بلکه یک ارزش فرهنگی و اجتماعی به حساب می‌آید. این موضوع، از این منظر واجد اهمیت است که می‌دانیم در سال‌های اخیر، بعضا حتی ساده‌ترین مهمانی‌های خانوادگی هم در رستوران‌ها برگزار می‌شود و گویی خرده‌فرهنگ پذیرایی از مهمان در خارج از منزل یا سفارش دادن غذا برای مهمان، در حال حمله کردن به فرهنگ عمومی در ایران است. این در حالی است که در گذشته نه‌چندان دور، پختن غذا برای مهمان، نه صرفا یک فعالیت ساده برای سیر کردن شکم، بلکه نشانه‌ای از احترام و تکریم مهمان بود. «شام ایرانی» در عین شوخی‌ها و سرگرمی‌های رقابتی‌اش، تلاش می‌کند تا به نوعی فرهنگ پذیرایی از مهمان را هم احیا و ریشه‌های بومی رفتار ما در دورهمی‌هایمان را به شکلی نرم و زیرپوستی یادآوری کند.
 
زندگی سلبریتی‌ها
علاوه بر این، «شام ایرانی» به نحوی هوشمندانه، تلاش کرده تا از یک طرف سبک زندگی ایرانی را در دنیای مدرن نشان دهد و از طرف دیگر، در برابر اغراق‌هایی که گاهی درباره زندگی سلبریتی‌ها می‌شود، واکنش نشان دهد. بدبختانه در سال‌های اخیر این تصور به وجود آمده که اغلب هنرمندان و سلبریتی‌های ایرانی، روزگار خود را بر اساس یک سبک زندگی غربی با مؤلفه‌هایی همچون روابط آزاد، نگهداری از حیوانات خانگی، حضور در مهمانی‌ها و مواردی از این دست می‌گذرانند؛ تصویری که طبعا عمومیت ندارد و بسیاری از هنرمندان نیز شبیه به مردم عادی زندگی می‌کنند؛ با این تفاوت که شغلشان بازیگری است.
«شام ایرانی» هم‌زمان که تلاش می‌کند مخاطب خود را با اجرای یک مسابقه سرگرم نگه دارد، درصدد اصلاح این تصویر غلط هم هست و نشان می‌دهد که سلبریتی‌ها الزاما در پنت‌هاوس‌ها زندگی نمی‌کنند، برای شامشان غذاهای آن‌چنانی از رستوران‌های شمال شهر سفارش نمی‌دهند، حیوان خانگی ندارند بلکه مثل بقیه مردم، فرهنگ بومی خود را حفظ کرده و از مهمان‌هایشان با احترام و تکریم، پذیرایی می‌کنند.
 ضعف‌هایی برای اصلاح
برنامه «شام ایرانی» هم مثل هر برنامه دیگری از نقاط ضعف خالی نیست و در برخی از قسمت‌هایش با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده که توجه به آن‌ها می‌تواند به ارتقای کیفی برنامه یاری رساند. یکی از انتقاداتی که بعضی وقت‌ها از سوی مخاطبان درباره این برنامه شنیده می‌شود، تجمل‌گرایی افراطی در برخی از مهمانی‌هاست؛ سفره‌هایی پرزرق‌وبرق و تشریفاتی که گاه فاصله‌ای محسوس با زندگی روزمره خانواده‌های ایرانی دارند. این امر ممکن است از صمیمیت و باورپذیری فضا بکاهد و باعث شود برنامه از هدف اولیه خود، یعنی ایجاد یک رقابت دوستانه و قابل‌ هم‌ذات‌پنداری دور شود.
در مواردی نیز تفاوت لحن، روحیه و رفتار میان شرکت‌کنندگان قابل تحلیل است؛ درحالی‌که برخی مهمانان با شوخ‌طبعی و تعامل مثبت فضایی گرم و دلنشین می‌سازند، گاهی حضور یکی دو نفر با لحن سرد یا چهره‌های کمتر علاقه‌مند به تعامل، به افت ریتم و کاهش جذابیت برنامه می‌انجامد.

*بازنشر مطالب دیگر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن از سوی ایسنا نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان منتشر می‌شود.

انتهای پیام