جواد نخعی، امروز یکشنبه ۵ مرداد در جمع خبرنگاران افزود: سال زراعی از مهر هر سال آغاز و تا مهر سال بعد ادامه دارد و اکنون تقریباً ۱۰ ماه از سال زراعی جاری سپری شده است. تنها دو ماه دیگر تا پایان این سال باقی مانده و آمار ثبت‌شده تاکنون، کاهش چشمگیر بارندگی‌ها را نشان می‌دهد.

نخعی گفت: از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون، میزان بارندگی در ایستگاه‌های مراکز شهرستان‌های استان ۷۰۹.۹ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۴ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت نیز ۴۳ درصد کاهش داشته است.

وی با اشاره به اینکه میانگین بارش در مرکز استان از ابتدای سال زراعی ۷۳.۶ میلی‌متر بوده است، گفت: این میزان نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۴۹ درصد کاهش دارد.

به گفته نخعی، کمترین بارش در شهرستان طبس با ۲۹.۹ میلی‌متر ثبت شده و شهرستان "پوسْت" بیشترین کاهش بارش را نسبت به سال گذشته داشته است؛ به‌طوری که تنها ۵۴.۵ میلی‌متر بارندگی در آن ثبت شده و نسبت به سال گذشته ۶۱ درصد کاهش داشته است.

وی ادامه داد: سایر شهرستان‌های استان نیز وضعیت مناسبی ندارند. در نهبندان کاهش ۵۲ درصدی، در فردوس ۵۹ درصدی و در طبس ۶۲ درصدی نسبت به میانگین بلندمدت مشاهده شده است.

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی افزود: متوسط بارندگی ۴ سال اخیر در استان ۵۷.۴ میلی‌متر و میانگین بلندمدت آن ۷۶.۸ میلی‌متر بوده که بیانگر کاهش مشخص بارش‌هاست. این شرایط، بازتابی از خشکسالی‌های شدید دو دهه اخیر در استان است که اکنون وارد فازهای پیشرفته‌تری شده‌اند.

وی با اشاره به مراحل مختلف خشکسالی بیان کرد: نخستین مرحله، خشکسالی هواشناسی است که در آن کاهش بارش‌ها و افزایش دما از طریق آمار قابل تشخیص است. مرحله دوم، خشکسالی هیدرولوژیکی است که در آن منابع آبی مانند رودخانه‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی کاهش می‌یابند. مرحله سوم، خشکسالی کشاورزی است که کاهش عملکرد محصولات کشاورزی را در پی دارد.

نخعی افزود: پس از گذر از این مراحل، وارد مرحله خشکسالی اجتماعی می‌شویم که ممکن است چند دهه به طول انجامد. این مرحله، پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی دارد. کاهش آب‌دهی قنوات، افت عملکرد کشاورزی، مهاجرت روستاییان، بروز پدیده حاشیه‌نشینی، بیکاری، بدهکاری و افزایش آسیب‌های اجتماعی از تبعات این نوع خشکسالی است.

وی خاطرنشان کرد: آمار هواشناسی بی‌رحم است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. اگر برای آینده تصویر و برنامه‌ای نداشته باشیم، این وضعیت می‌تواند تشدید شود.

مدیرکل هواشناسی استان در بخش دیگری از سخنان خود به بررسی وضعیت دمایی استان اشاره کرد و گفت: در فروردین‌ماه امسال میانگین دما افزایش داشته و در اردیبهشت‌ماه، یک موج گرمایی با افزایش ۴ درجه‌ای ثبت شده است. در خردادماه کاهش نیم درجه‌ای دما را شاهد بودیم که با بارندگی بین ۱۸ تا ۲۰ خرداد همراه بوده است.

وی افزود: در مجموع، چهار ماه ابتدایی سال (تا تیرماه) میانگین دمای استان ۲۶.۴ درجه بوده که نسبت به سال گذشته با میانگین ۲۴.۵ درجه، افزایش ۱.۹ درجه‌ای و نسبت به بلندمدت، افزایش ۱.۶ درجه‌ای داشته‌ایم.

به گفته نخعی، در ۱۱ تیرماه سال جاری رکورد دمای ۵۰.۱ درجه سلسیوس در شهرستان طبس ثبت شد که در آمار بلندمدت این شهرستان بی‌سابقه بوده است.

وی اظهار کرد: کاهش بارندگی و افزایش دما موجب افزایش تعداد روزهای گرد و خاک نیز شده است. این رابطه مستقیم بین افزایش دما و کاهش بارش‌ها، ناشی از تأثیر گرمایش جهانی و تغییر اقلیم است. با افزایش دما، ظرفیت هوا برای نگه‌داری بخار آب افزایش می‌یابد و این شرایط مانع از وقوع بارش می‌شود.

نخعی با اشاره به نقش انسان در گرمایش زمین افزود: استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی در سراسر جهان منجر به افزایش دمای کره زمین شده است. اختلاف دما در نقاط مختلف زمین کاهش یافته و سیستم گردش جو مختل شده است؛ در نتیجه، مناطق معتدل مانند ایران از جریان‌های سرد قطبی کمتر بهره‌مند می‌شوند و بارندگی‌ها کاهش می‌یابد.

وی گفت: طی ۵۰ تا ۱۰۰ سال اخیر، دمای متوسط سطح زمین بین ۱.۵ تا ۲ درجه افزایش یافته است. در سال جاری نیز امواج گرما در اروپا، چین، پاکستان و دیگر کشورها جان بسیاری از مردم را گرفته‌اند. افزایش دما، ذوب یخچال‌ها، وقوع سیل و نوسانات شدید اقلیمی، از دیگر تبعات تغییر اقلیم هستند که جهان را تهدید می‌کنند.

انتهای پیام