بسیاری از زنان با هدف بهبود وضعیت اقتصادی خانواده، بهره‌گیری از مهارت‌های تخصصی یا دستیابی به استقلال مالی، به بازار کار وارد می‌شوند. با این حال، حضور هم‌زمان در نقش‌های همسری و مادری، گاهی باعث فشار مضاعف و ایجاد چالش‌هایی در روابط خانوادگی می‌شود.

مرکز آمار ایران، جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر را جمعیت در سن کار تعریف می‌کند که شامل جمعیت فعال (شاغل و بیکار) و غیرفعال است. نرخ مشارکت اقتصادی از نسبت جمعیت فعال به کل جمعیت در سن کار و نرخ بیکاری از نسبت بیکاران به جمعیت فعال به دست می‌آید. بررسی این دو شاخص به صورت هم‌زمان، تصویری دقیق‌تر از وضعیت بازار کار ارائه می‌دهد.

طبق تازه‌ترین آمار، نرخ مشارکت اقتصادی کشور در بهار ۱۴۰۴ برابر با ۴۱.۲ درصد و نرخ بیکاری ۷.۳ درصد بوده که کمترین میزان در سال‌های اخیر است. استان زنجان با نرخ مشارکت ۴۹.۶ درصد، بالاترین نرخ مشارکت را در کشور داشته، اما این میزان نسبت به سال گذشته حدود دو واحد درصد کاهش یافته است. نرخ بیکاری این استان نیز با ثبت رقم ۶.۱ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش نشان می‌دهد، اما کاهش هم‌زمان نرخ مشارکت و بیکاری، بیانگر رکود نسبی بازار کار در استان است.

کمترین نرخ مشارکت به استان کهگیلویه و بویراحمد با ۲۹.۷ درصد اختصاص دارد. همچنین استان خراسان جنوبی با ۴.۱ درصد، کمترین نرخ بیکاری را بین استان‌ها تجربه کرده است.

در این رابطه، مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری زنجان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به افزایش نرخ بیکاری زنان جوان ۱۸ تا ۳۵ ساله طی پنج سال گذشته، می‌گوید: این نرخ از ۱۸.۹ درصد در سال ۱۳۹۸ به ۲۰.۴ درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده است. با وجود این افزایش، نرخ مشارکت اقتصادی زنان استان ۲۵.۱ درصد است که بالاتر از میانگین کشوری (۱۴.۲ درصد) گزارش شده است.

گیتی کریم‌خانلویی ادامه‌ می‌دهد: نرخ اشتغال زنان در استان ۸۸.۹ درصد و نرخ بیکاری آنان ۱۱.۱ درصد است، در حالی که این نرخ در کشور ۱۵ درصد است. سهم اشتغال زنان زنجانی در بخش کشاورزی ۲۳.۲ درصد، صنعت ۲۹.۸ درصد و خدمات ۴۷ درصد است. 

او تصریح می‌کند: در حال حاضر ۱۰۹ تعاونی ویژه بانوان در استان فعال هستند که مجموع اعضای آن‌ها ۱۰۲۱ نفر و تعداد زنان کارآفرین به ۴۶۸ نفر می‌رسد.

کارشناسان بازار کار معتقدند اشتغال زنان در عین مزایای فراوان، باید با ملاحظات اجتماعی و خانوادگی همراه باشد. زنان شاغل علاوه بر ایفای نقش اقتصادی، مسئولیت مهمی در تربیت فرزندان و ایجاد آرامش روانی در خانواده برعهده دارند. از این رو، ایجاد محیط‌های کاری منعطف، اعطای مرخصی‌های متناسب با مسئولیت‌های خانوادگی و ارتقای جایگاه زنان در سازمان‌ها از جمله اقدامات ضروری است. به باور صاحب‌ نظران، اشتغال پایدار و متعادل زنان می‌تواند در کنار تحکیم بنیان خانواده، به افزایش نرخ ازدواج، کاهش آمار طلاق و ارتقای کیفیت زندگی اجتماعی کمک کند. 

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی زنجان نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه نرخ مشارکت اقتصادی استان به‌طور میانگین حدود ۱۰ درصد از متوسط کشور بالاتر است، می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد در حالی که در کشور نرخ بیکاری روند افزایشی داشته و بخشی از نیروی کار از بازار کار خارج شده، زنجان توانسته نسبت اشتغال خود را حفظ کرده و حتی نیروهای جدید جویای کار را جذب کند.

طیب جعفری تغییر ترکیب بازار کار استان را نیز مهم ارزیابی کرد و ادامه می‌دهد: سهم اشتغال بخش کشاورزی که پیش‌تر دو برابر میانگین کشوری بود، کاهس یافته و سهم بخش خدمات از ۳۳ درصد به بیش از ۴۲ درصد رسیده است. این تغییر، نتیجه اجرای سیاست‌های توسعه‌ای و هدایت سرمایه‌ها به سمت خدمات بوده است. 

با این حال، اشتغال زنان گاهی باعث می‌شود زمان و انرژی کمتری برای رسیدگی به امور خانه و نیازهای عاطفی همسر و فرزندان باقی بماند. فشارهای روحی و جسمی ناشی از کار بیرون، احتمال کاهش نظارت مستقیم بر تربیت فرزندان، وابستگی بیشتر آنان به مراکز نگهداری، و حتی خطر مواجهه با آسیب‌های اخلاقی در محیط‌های کاری مختلط، از جمله چالش‌هایی است که برخی زنان تجربه می‌کنند.

مدیرکل بهزیستی استان زنجان نیز توانمندسازی و اشتغال‌زایی را از مهم‌ترین مأموریت‌های این سازمان دانسته و به خبرنگار ایسنا می‌گوید: در همان ابتدای تشکیل پرونده، شرایط توانمندسازی مددجویان بررسی و در صورت امکان، برنامه‌ریزی لازم انجام می‌شود. مددجویان پس از گذراندن دوره‌های آموزشی در مراکز فنی و حرفه‌ای، برای دریافت تسهیلات اشتغال معرفی می‌شوند. 

مریم کرمی می‌افزاید: این اشتغال می‌تواند در قالب خویش‌فرمایی، مشاغل خانگی یا کار در کارگاه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی باشد. سال گذشته ۷۴۰ نفر از خدمات اشتغال بهره‌مند شدند.

انتخاب میان خانه‌داری یا اشتغال، به شرایط، روحیه و توانمندی‌های هر فرد بستگی دارد. خانه‌داری، برخلاف تصور برخی، معادل بیکاری نیست؛ بلکه یک فعالیت زیربنایی و اثرگذار بر فرهنگ‌سازی، تربیت نسل آینده و ایجاد آرامش در خانواده است. زنان خانه‌دار نیز می‌توانند با حضور در فعالیت‌های اجتماعی، ادامه تحصیل، مطالعه و یادگیری مهارت‌های جدید، جایگاه اجتماعی و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند. 

انتهای پیام