به گزارش ایسنا، موسسه ملی تحقیقات سلامت ایران، در خصوص ملاحظات اخلاقی در مقابله با کرونا ۲۰۱۹، ملاحظات اخلاقی پژوهش در اپیدمی بیماریهای عفونی را از منظر سازمان جهانی بهداشت بررسی کرده است. سازمان جهانی بهداشت به دنبال اپیدمی ابولا راهنمای مدیریت ملاحظات اخلاقی در اپیدمیهای واگیر را تدوین کرد. این گزارش به نکاتی برای رعایت اخلاق در پژوهشهای مرتبط با اپیدمی بیماریهای عفونی اختصاص دارد.
تحقیق در اپیدمی یک بیماری عفونی باید به صورتسازی یکپارچه با دیگر مداخلات سلامت عمومی طراحی و پیاده شود. تحقیقات تحت هیچ شرایطی نباید پاسخ سلامت عمومی به اپیدمی یا تدارک یک مراقبت بالینی مناسب را به خطر بیندازد. تمام کارآزماییهای بالینی باید به صورت آیندهنگر در سامانه ثبت کارآزمایی بالینی ثبت شوند. همانند شرایطی که اپیدمی رخ نداده، کسب اطمینان از این که مطالعات از نظر علمی معتبر است و ارزش اجتماعی دارد، خطرات به نسبت منافع پیشبینی شده، منطقی هستند، افراد منصفانه انتخاب میشوند و داوطلبانه مشارکت میکنند (در بیشتر موقعیتها از طریق روند صریح رضایت آگاهانه)، از حقوق و رفاه شرکتکنندگان به خوبی محافظت میشود و مطالعات تحت فرآیندی مستقل داوری میشوند، ضروری است.
این هنجارها و استانداردهای پذیرفته شده بینالمللی ریشه در اصول پایهای اخلاق مانند سودرسانی، عدالت و احترام به افراد دارد. اینها در تمام انواع تحقیقات بر نمونههای انسانی، از قبیل بیولوژیک، اپیدمیولوژیک، مطالعات سلامت عمومی یا علوم اجتماعی کاربرد داشته و با تفصیل در تعداد بیشماری از راهنماهای بینالمللی اخلاق توضیح داده شدند.
همه دستاندرکاران تحقیق، از جمله پژوهشگران، موسسات تحقیقاتی، کمیتههای اخلاق در پژوهش، ناظران ملی، سازمانهای بینالمللی و حامیان ملی، وظیفه دارند اطمینان حاصل کنند که این اصول در هنگام اپیدمی بیماری اعمال میشوند.
نقش موسسات تحقیقاتی محلی
وقتی که محققان محلی در دسترس هستند، باید در طراحی، اجرا، تجزیه و تحلیل، گزارش و انتشار پژوهشهای مربوط به اپیدمی مشارکت داشته باشند. محققان محلی میتوانند برای حصول اطمینان از این که مطالعات به اندازه کافی به واقعیتها و نیازهای محلی پاسخ میدهند و این که نتایج میتوانند بدون به خطر انداختن پاسخ اورژانسی به اپیدمی به طرز موثری اجرا شود، کمککننده باشند. مشارکت محققان محلی در همکاریهای پژوهشهای بینالمللی همچنین به ظرفیتسازی ماندگار تحقیق در کشورهایی که تحت تاثیر اپیدمی بودند، کمک کرده و ارزش عدالت بینالمللی در علم را بالا میبرد.
رسیدگی به محدودیتهای محلی در ارزیابی اخلاقی پژوهش و ظرفیت علمی
ممکن است در طی اپیدمی، ظرفیت کشورها برای مشارکت در بررسی محلی اخلاق در پژوهش به دلیل محدودیت زمانی، نبود نیروی متخصص، انحراف منابع به سمت اقدامات پاسخ به اپیدمی، یا فشار از سوی مقامات سلامت عمومی که استقلال داوران را تضعیف میکند، محدود شود. سازمانهای بینالمللی و غیردولتی باید به کمیته محلی اخلاق در پژوهش برای غلبه بر این چالشها با کارهایی مانند حمایت از داوری مشارکتی با نمایندگانی از چندین کشور شامل متخصصان خارجی کمک کنند.
فراهم کردن بررسیهای اخلاقی در شرایط حساس به زمان
نیاز به اقدام فوری برای مهار اپیدمی بیماری عفونی ممکن است پایبندی به بازههای زمانی معمول برای بررسی اخلاقی پژوهشها را غیرممکن کند. سیستمهای حاکمیت ملی تحقیقات و جامعه بینالمللی باید این مشکل را با ایجاد مکانیسمهایی برای بررسیهای اخلاقی تسریع شده در شرایط اضطراری، بدون دست کم گرفتن هیچ کدام از موارد محافظتی اساسی که بررسیهای اخلاقی برای رعایت آنها به وجود آمده، رفع کنند.
ادغام تحقیقات با اقدامات گستردهتر پاسخ به اپیدمی
مقامات ملی و سازمانهای بینالمللی باید به دنبال هماهنگ کردن پروژههای تحقیقاتی به منظور تعیین اولویتهای پژوهشی باشند که با اقدامات گستردهتر پاسخ اپیدمی سازگاری داشته باشد و از تکرار غیرضروری پژوهش یا رقابت در میان مراکز مختلف اجتناب شود. چنانچه اطلاعات گردآوری شده در پژوهش مانند موارد پنهان بیماری، زنجیره انتقال و یا مقاومت به اقدامات پاسخ برای اقدامات آتی پاسخ به اپیدمی ضروری باشد، محققان متعهد به اشتراکگذاری اطلاعات مطالعههایشان به عنوان بخشی از یک مطالعه هستند. کسانی که این اطلاعات را به اشتراک میگذارند و کسانی که آنها را دریافت میکنند باید تا حداکثر میزان ممکن برای حفظ محرمانگی اطلاعات شخصی تلاش کنند. به عنوان بخشی از فرآیند کسب رضایت آگاهانه محققان باید به شرکت کنندگان بالقوه اطلاع دهند که تحت چه شرایطی اطلاعات شخصی آنها ممکن است با مقامات سلامت عمومی به اشتراک گذاشته شود.
حصول اطمینان از این که پژوهشها منابع حیاتی مربوط به سلامت را هدر نمیدهد
در صورتی که تحقیقات، بیش از اندازه منابعی مانند پرسنل، تجهیزات و امکانات سلامت عمومی را از سایر اقدامات حیاتی بالینی و سلامت عمومی میگیرد، نباید انجام شوند. تا حد امکان، پروتکلهای تحقیقاتی باید پیشبینیهایی برای ظرفیتسازی محلی مانند مشارکت و آموزش مشارکتکنندگان محلی یا در صورت امکان پس از اتمام پژوهش، باقی گذاشتن هر ابزار یا منابع بالقوه مفید مطالعه را در محل پیشبینی کنند.
مواجهه با ترس و ناامیدی
جو ترس و ناامیدی ناشی از اپیدمی بیماریهای عفونی میتواند ارزیابی عینی خطرات و مزایای مشارکت در تحقیق را برای کمیتههای اخلاق یا شرکتکنندگان بالقوه مشکل کند. در محیطی که تعداد زیادی از افراد بیمار میشوند و میمیرند، ممکن است هر گونه مداخله احتمالی بدون توجه به ریسکها و مزایای بالقوه در واقع بهتر از هیچ باشد.
پرداخت به موانع دیگر رضایت آگاهانه
علاوه بر تاثیر ترس و افسردگی، عوامل دیگری میتوانند توانایی پژوهشگران را در اخذ رضایت آگاهانه به چالش بکشانند؛ این طیفی است از تفاوتهای فرهنگی و زبانی بین محققان خارجی و شرکتکنندگان محلی تا این واقعیت که شرکتکنندگان بالقوه در قرنطنینه یا جداسازی ممکن است از خانوادههای خود و دیگر سیستمهای حمایت، جدا شوند و احساس ناتوانی در امتناع از شرکت در پژوهش داشته باشند.
جلب و حفظ اعتماد
شکست در ایجاد و حفظ اعتماد جامعه در طی فرآیند طراحی و اجرای تحقیق، یا زمانی که نتایج اولیه را اعلام میکنند، نه تنها مانع از نمونهگیری و تکمیل تحقیقات خواهند شد، بلکه ممکن است پذیرش هر گونه مداخلات اثبات شده را تضعیف کند. تعامل با جوامع آسیبدیده قبل و بعد از پژوهش برای ایجاد و حفظ اعتماد ضروری است.
در محیطهایی که در آن اعتماد عمومی به دولت ضعیف است، محققان باید تا حد امکان مستقل از فعالیتهای رسمی سلامت عمومی باقی بمانند.
انتخاب یک متدولوژی مناسب برای تحقیق
اگر مطالعهای به شیوهای طراحی نشده که قادر به فراهم کردن نتایج معتبر باشد، در معرض خطر قرار دادن شرکتکنندگان در تحقیق از نظر اخلاقی پذیرفته نیست. بنابراین ضروری است که همه پژوهشها با متدولوژی سختگیرانهای طراحی و اجرا شوند.
به اشتراکگذاری سریع دادهها
همانطور که سازمان جهانی بهداشت (WHO) قبلا اعلام کرده است، هر محققی که در تولید اطلاعات مرتبط با اورژانس سلامت عمومی یا وقایع حاد سلامت عمومی با پتانسیل پیشرفت به سمت اورژانسی شدن مشارکت دارد، این وظیفه اساسی اخلاقی را بر عهده دارد که نتایج ابتدایی را هر زمان که به اندازه کافی از نظر کیفیت کنترل شدند، به اشتراک بگذارد.
اطمینان از دسترسی عادلانه به مزایای تحقیقات
همانطور که در راهنماهای بینالمللی اخلاق موجود ذکر شده است، افراد و جوامعی که در مطالعه شرکت میکنند باید به هر گونه منافعی که در نتیجه مشارکت آنها به دست آمده دسترسی داشته باشند. حامیان مالی پژوهش و کشورهای میزبان باید پیشاپیش بر سر مکانیسمهایی توافق کنند که این اطمینان را میدهند که هر مداخلهای که بیخطری و موثر بودنش در پژوهش دیده شد، بدون تاخیر غیرضروری در اختیار جامعه محلی قرار داده شود.
نسخه کاملتر این کتابچه در وبسایت موسسه ملی تحقیقات سلامت منتشر شده است.
انتهای پیام
نظرات