در سال‌های اخیر و با توجه به پدید آمدن فضایی نو و ظهور خوانندگان نسل جوان و جدید موسیقی که رویکردی متفاوت نسبت به قبل داشته و جدی‌تر و به صورت تخصصی در حوزه موسیقی‌های آئینی و ارزشی فعالیت کرده‌اند، آثار محرمی رنگ‌ و بویی دیگر به خود گرفته و این خوانندگان توانسته‌اند با ایجاد تنوع و ترکیب کردن آنچه که در هیئات مذهبی قدیمی در قالب مداحی‌ می‌شنیدیم با موسیقی جدیدی که نسل جوان امروز می‌پسندند، یا ساخت آثاری که تابه حال کمتر دیده شده، مانند موزیک‌هایی که با چند زبان زنده دنیا اجرا می‌شود، مخاطبان بسیاری را جذب خود کنند و باعث استقبال افراد مختلف، با جریان‌های فکری متفاوت از این آثار شوند.

یکی از خوانندگان و آهنگسازان جوانی که توانسته است در این زمینه موفق عمل کند علی اکبر قلیچ است، شاید بسیاری از مردم‌ او را پس از نوحه‌خوانی در شب ۸ محرم سال ۱۳۹۶، شناخته‌اند و اکنون او را با آثار چندزبانه‌اش، نه تنها در ایران بلکه در کشورهای عربی مانند عراق، لبنان و... نیز می‌شناسند، اما او خواننده‌ای است که فعالیت خود را در زمینه کارهای امام حسینی، در سال ۱۳۹۴ با انتشار موزیک دو زبانه‌ای به نام «ارباب تشنه لب» آغاز کرد و پس از آن اعلام کرد که با توجه به ارادتی که به امام حسین (ع) دارد، هرسال یک موزیک در ایام محرم یا اربعین به ایشان هدیه می‌کند، از بین آثاری که قلیچ برای امام حسین (ع) ساخته و منتشر کرده است، می‌توانیم به موزیک‌های «رفاقت ما»، «ارتش میلیونی»، «حکایت ما»، «صدایم کن» (کال می) و «انتخاب» اشاره کنیم.

نکته قابل توجه این آثار قلیچ این است که فضاها، تصاویر، اشعار و حتی نوع آهنگ‌سازی و تنظیم هیچ‌کدام از این کارها شبیه به یکدیگر نیست و به نوعی تبدیل به کلیشه نشده، او در موزیک «رفاقت ما» به یک روایت عاشقانه امام حسینی می‌پردازد، روایتی که در آن امام حسین(ع) را مخاطب خاص خود می‌داند و اشاره می‌کند که از کودکی همراه او بوده و به او کمک کرده و این حضرت را هدیه‌ای از جانب خداوند در زندگی خود می‌داند، شعر این کار ترکیبی از سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی است که توسط سعید پاشازاده، علی المولف و عباس رضایی سروده شده، تنظیم این کار را نیز حامد برادران بر عهده داشته است.

«ارتش میلیویی» و «حکایت ما» با موضوع پیاده روی اربعین تولید شده و شور و حال آن فضا را روایت می‌کند و در آن از دلتنگی‌هایی می‌گوید که بعد از اتمام اربعین و منتظر ماندن برای اربعین سال بعد برایش به وجود می‌آید، «صدایم کن» اما اثری است که به صورت مستقل در سه ورژن مجزا بر روی یک ملودی و تنظیم با سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی تولید شده و مخاطبان زبان‌های مختلف موزیک، قدرت انتخاب دارند که برای شنیدن، ورژن مدنظر خود را انتخاب کنند، اما شاید بتوان مهمترین و پربازتاب‌ترین کار قلیچ را موزیک «انتخاب» دانست که در سال پیش تولید شد و فضایی کاملا متفاوت دارد.

این کار به عنوان موزیک رسمی حرکت جهانی اربعینِ سال پیش معرفی و پس از انتشار و رونمایی در تالار وزارت کشور، به صورت گسترده در فضای مجازی پخش شد و هشتگ‌های انتخاب و علی اکبر قلیچ در آن زمان در توییتر ترند شد، شعر این کار فضای واقعه کربلا را با فضای جامعه امروز ما مقایسه می‌کند و موضوع ظهور امام زمان (عج) را با محتوای شهادت امام حسین (ع) پیوند می‌زند و به این اشاره می‌کند که در مقابل انتخاب‌های هرکدام از ما واقعه‌ای مانند کربلا وجود دارد و نباید بگذاریم که حضرت حجت نیز مانند امام حسین(ع) غریب بمانند، این کار ترکیبی از حماسه و احساس است که هومن آزما تنظیم آن را بر عهده داشته و شعرش توسط قاسم صرافان و نادر التتان سروده شده است . قلیچ در صفحه مجازی خود در اینستاگرام از ساخت موزیکی دیگر به نام «حسین درون» برای امسال خبر داده است که به زودی پخش خواهد شد.

آثار محرمی حامد زمانی، از یادآوری فضای مداحی‌های قدیمی تا رجزخوانی با مفاهیم امروزی

شاید بعضی از مردم حامد زمانی را با موزیک‌های سیاسی و اجتماعی‌اش بشناسند و او را خواننده‌ای صرفا انقلابی بدانند و با توجه به تفکراتشان نسبت به تمامی کارهایش موضع بگیرند، اما او هم فعالیت حرفه‌ای‌اش در موسیقی را با موزیکی به نام «زینت آسمون»، با محتوای ایام شهادت امام حسین(ع) آغاز کرد و معمولا از آن زمان تاکنون هرساله یک اثر با این محتوا منتشر می‌کند. اگر بخواهیم مهمترین آثار او را در این زمینه نام ببریم می‌توانیم به همکاری‌هایش با عبدالرضا هلالی، مداح سرشناس کشور اشاره کنیم و اگر آثار سیاسی‌اش مانند «مرگ بر آمریکا» و «گزینه‌های روی میز» را نادیده بگیریم، می‌توانیم بگوییم که هلالی، سکوی پرتاب زمانی و معرف او در بین قشر مذهبی جامعه بوده است.

«ماه نیزه‌ها» اولین اثر مشترک حامد زمانی و عبدالرضا هلالی با موضوع شهادت امام حسین (ع) در سال ۱۳۹۳ بود که در زمان پخش خود مورد استقبال بسیاری از قشر مذهبی جامعه قرار گرفت، شاید بتوان گفت این اثر اولین همکاری مهم یک خواننده با یک مداح، در یک اثر موسیقی بود که آن حال و هوای فضای هیئات مذهبی و مدح اهل بیت (ع) را در قالب موزیک ارائه می‌کرد.

با توجه به استقبال از ماه نیزه‌ها، زمانی و هلالی آثار دیگری مانند «رفیقم حسین» را نیز در همان حال و هوا ساختند که از آن کار هم استقبال خوبی شد، از دیگر آثار موفق حامد زمانی با مفاهیم ایام محرم می‌توان به «ما می‌رویم» با همکاری حسین الاکرف، مداح عرب زبان بحرینی، «فرمانده السلام»، «خادم‌الحسین»، «دلتنگ» و «سرانجام» اشاره کرد.

از بین این آثار «سرانجام» متفاوت‌ترین موزیک امام حسینی اوست، شعر فارسی این کار با قاسم صرافان و شعر عربی‌اش با مرتضی آل کثیر بوده، تنظیمش را نیز امیر جمال‌فرد بر عهده داشته است. فضای این اثر پیوندی است بین جامعه امروز و جامعه‌ زمان واقعه‌ عاشورا، او در این اثر عنوان می‌کند که افراد مقدس‌نما امام حسین (ع) را به شهادت رساندند، افرادی که سودای مال، ثروت و قدرت داشتند و امروزه ما اگر بخواهیم به یاری امام زمان(عج) برویم نباید دارای این خصلت‌ها باشیم .

سینا دستخوش و آلبوم‌ محرمی حب‌الحسین

سینا دستخوش خواننده دیگری است که پس از ساخت آثار آئینی و ارزشی بسیار و همکاری با گروه موسیقی ارزشی نبض، پس از مدتی به صورت مستقل دست به انتشار آلبومی مختص به محرم با نام «حب‌الحسین» زد، این آلبوم دارای ۶ اثر با نام های «عقیله»، «علمدار»، «خدای خوبی»، «بغض»، «مداوا» و «حب‌الحسین» است که تنظیم آن را امید رهبران بر عهده داشته است.

این آثار شاید بیشتر از تمامی آثاری که با مفاهیم عاشورایی تولید شده حس و حال فضای عاشورا را به ما القاء کند و به این دلیل سعی شده در آن حدالامکان از سازهای زنده استفاده نشود و به افکت‌های صوتی اکتفا شود، موزیک «بغض» و «مداوا» روایتی است از زبان حضرت رقیه(ع) که به دلتنگی‌های ایشان پس از شهادت امام حسین(ع) و صحنه‌هایی که ایشان در واقعه عاشورا دیده است می‌پردازد. در موزیک «علمدار» روایت از زبان امام حسین (ع) در غم از دست دادن حضرت ابوالفضل(ع) بیان می‌شود و وقایع روز تاسوعا را تداعی می‌کند، «عقیله» درمورد حضرت زینب (س) ساخته شده و به وقایع پس از عاشورا و راه بین کربلا تا کوفه می‌پردازد و در بقیه آثار به مدح امام حسین (ع) پرداخته می‌شود.

خوانندگان دیگری که در ژانر موسیقی آئینی و ارزشی فعالیت می‌کنند نیز آثاری با مفاهیم محرم تولید کرده‌اند که از بین مهمترین آن‌ها می‌توان به «نمک نونم حسین» از میلاد هارونی، «به نام کربلا» از حسین حقیقی، «دستم رو بگیر» از مصطفی احمدی و «مسیر عشق» از محمد سلمان اشاره کرد که برای شنیدن در این ایام مناسب است.

یادداشت از محمدرضا صبوریان، خبرنگار ایسنا- منطقه خراسان

انتهای پیام