زهرا محسنی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص بخش‌های مختلف ضریح امام رضا(ع) و مراحل ترمیم تا رونمایی از ضریح‌پوش اظهار کرد: حفاظ حرم مطهر رضوی شامل دو قسمت است که بخش اول آن صندوق‌هایی است که به طور مستقیم روی مرقد قرار می‌گیرد و بخش دیگر آن ضریح‌هایی است که روی صندوق‌ها قرار می‌گیرد. ضریح نیز دارای دو قسمت سقف و شبکه است که سقف آن را شیروانی می‌نامند.
وی در مورد ضریح‌پوشی که پس از ۱۲۵ سال، چند روز پیش رونمایی شده، اظهار کرد: این ضریح‌پوش در سال ۱۳۱۵ هجری قمری و در دوره قاجار تهیه شده است. در ساخت و تهیه این ضریح‌پوش از دوخت‌های گیلانی(قلاب‌بافی معرق برجسته گیلان) استفاده شده است؛ در مورد این دوخت می‌توان بیان کرد که در گذشته و در گیلان، حجره‌های بسیار بزرگی وجود داشته‌است که حدود ۴۰ یا ۵۰ شاگرد و استاد در آن‌ها فعالیت داشته وکار می‌کرده‌اند.
این پیشکسوت صنایع دستی و هنرهای سنتی ادامه داد: بنابراین این دوخت‌ها به بسیاری از کشورهای دنیا صادر می‌شود. در این زمینه می‌توان به قلاب‌بافی اصفهان و مشهد نیز اشاره کرد که تاریخی‌ترین این قلاب‌بافی‌ها مربوط به گیلان و اصفهان است زیرا قلاب‌بافی مشهد حدود ۱۴۰ یا ۱۵۰ سال است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. به علاوه تعداد گران‌سنگی از این آثار در موزه آستان قدس قرار دارد.
محسنی بیان کرد: شیروانی‌پوش و دورپوش بیان‌شده، نمونه‌ای از این آثار هستند. در واقع ضریح‌پوش دو اثر به حساب می‌آید که یکی از آن‌ها روی سقف و دیگری دور ضریح مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنس این ضریح‌پوش ماهوت پشمی بوده و دوخت‌های روی آن را گیلانی‌ها گلدوزی می‌نامند و برای دوخت آن از ابریشم الوان استفاده شده‌است. لذا نقشه‌های بسیار خوبی را به وجود آورده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: شاعر شعرهای مورد استفاده در کتیبه‌های این ضریح‌پوش، «ابی‌عبدالله خوافی» بوده که از جمله یاران امام رضا(ع) است. هم‌چنین ترکیب‌بند «محتشم کاشانی» که در مرثیه امام حسین(ع) سروده شده، در این شیروانی‌پوش و دورپوش به کار رفته است؛ در حالی که معمولا در بیشتر ضریح‌پوش‌های دیگری که تاکنون آماده کرده‌ام نیز از این ترکیب‌بند استفاده شده است.
مسئول کارگاه ترمیم این ضریح‌پوش تصریح کرد: در دو وجه بزرگ مکعب‌مستطیل به کار رفته در این ضریح‌پوش، چهار ستون وجود دارد و هر یک از این ستون‌ها چهار کتیبه معرق برجسته دارد که شعرهای «محتشم کاشانی» و «ابی‌غبدالله خوافی» در آن‌ها نوشته شده است. در قسمت پایینی این سروهای طراحی شده در این پوشش، اطلاعات بانی و یا واقف این کتیبه‌ها نوشته شده است.
محسنی افزود: این ضریح‌پوش تاکنون در گنجینه نگه‌داری می‌شده است. در سال ۹۱ من با همکاری تعدادی از شاگردانم در مدت زمان ۵ یا ۶ ماهه آن را مرمت کردیم. با توجه به آفت‌های بیولوژیکی که برای پشم وجود دارد، ضربه‌ها و آسیب‌های زیادی به این ضریح‌پوش وارد شده. به علاوه قسمت‌هایی نیز به دلیل برخورد با دست مردم در زمان استفاده، کثیف و ساییده شده بود که همه این صدمات ترمیم شده و پس از آن در بایگانی نگه‌داری می‌شد.
انتهای پیام
نظرات