شهرستان میبد در ۵۰ کیلومتری شمال غربی یزد و در مسیر راه تهران به کرمان و بندرعباس واقع شده است. این شهرستان که به لحاظ تراکم نسبی جمعیت، بعد از شهرستان یزد قرار دارد، شامل یک بخش مرکزی و دو بخش بفروئیه و ندوشن و ۱۶ روستاست.
به لحاظ گردشگری میبد به عنوان اولین شهر گردشگری ایران معرفی شده و دارای ۸۰۰ هکتار بافت باستانی و تاریخی است. در این شهرستان آثار فراوانی از جمله نارین قلعه، رباط شاه عباسی، برج کبوتر خوان، یخچال خشتی، چاپارخانه، قلعه بارجین، قلعه رکن آباد، قلعه مهرجرد، آب انبار کلار، آسیاب دوسنگی محمد آباد، آسیاب بیده، آسیاب کچلک، راسته بازار، فرودگاه انگلیسی‌ها، مسجد جامع میبد، خانه برونی، خانه سالار، خانه وکیل، خانه حاج ملک، خانه گلشن و ده‌ها اثر تاریخی و باستانی دیگر وجود دارد.
این شهرستان مرکز زیلوبافی و سفال و سرامیک و قطب تولید کاشی و سرامیک ایران با تولید بیش از ۴۰ درصد این محصول است و در حال حاضر تولیدات خود را به بیش از ۱۵ کشور آسیایی و اروپایی صادر می‌کند.
از این شهرستان بزرگانی چون آیت الله حاج شیخ «عبدالکریم حایری مهرجردی» موسس حوزه علمیه قم، «قاضی میرحسین»، «رشیدالدین میبدی» صاحب کشف الاسرار و آیت الله اعرافی ظهور کرده‌اند.
در عرصه ایثار و شهادت نیز مردم میبد در طول هشت سال دفاع مقدس ۳۶۳ شهید، ۸۱۵ جانباز، ۷۵ آزاده تقدیم انقلاب اسلامی کرده‌اند که شهید «محمد حسین ذوالفقاری» کوچک‌ترین شهید دفاع مقدس برخواسته از این شهر است.
این دیار مملو از از استعدادهای ناب است که توانسته اند ۲۲ سال رتبه های برتر کنکور سراسری را به خود اختصاص دهند . در زمینه آموزش عالی نیز این شهرستان با ۱۳ مرکز آموزش عالی دارای جایگاه ویژه ای است.
نارین قلعه(نارنج قلعه)
کهن‌دژ نارین قلعه یکی از مهم‌ترین بناهای خشتی ایران و از آثار تاریخی پیش از اسلام بوده که قدمت آن هزاره‌ی سوم پیش از میلاد تخمین زده شده است.
بنای این کهن‌دژ برای بالای مرتفع‌ترین پشته گلی شهر به ارتفاع ۲۵ متر و در پهنایی به مساحت چهار هکتار و در پنج طبقه ساخته شده است.
مصالح به کار رفته در این مجموعه متراکم خشت و گل بود و خشت‌های مشاهده شده در آن اغلب با ابعاد ۱۰*۲۴*۴۰ منتسب به معماری ساسانی است.
این قلعه که کهن دژ شهر قدیم میبد است از دو بخش اصلی مردم نشین و حاکم‌نشین با پنج دربند و پنج لایه حصار و باروی تو در تو تشکیل شده است.
کاروانسرای شاه‌عباسی
از جمله کارواسراهای سبک صفوی است که با شیوه معروف چهار ایوانی و با آجر ساخته شده است.ساختمان کاروانسرا شامل: ساباط، غرفه‌های بیرونی، هشتی ورودی، حیاط مرکزی، حوض‌خانه و مهتابی و چهار هشتی زیبا و فضاهای پوشیده شده شرقی و غربی و ۱۰۰ ایوان و اتاق و اجاق برای استفاده کاروانیان بوده است.
هم‌اکنون کتابخانه و موزه زیلوهای تاریخی میبد در این مکان قرار دارد. رباط شاه عباسی یکی از ساختمان‌های ایستگاه کاروانی بود که بر سر بر سر راه ری به کرمان در جاده ابریشم ابریشم در کنار بارو و حصار شهرستان میبد قرار دارد.
زیلو
زیلو یکی از صنایع دستی معمول در میبد است. زیلو در نقش و بافت شباهت زیادی به حصیر دارد و بیشتر استفاده آن در مساجد و مصلی‌ها و اماکن متبرکه است.
زیلو، فرشی است که تار و پود آن از نخ پنبه است و در اندازه‌های ۴*۳ و ۳*۲ بافته می‌شود ولی از لحاظ رنگ بافت به سه نوع کاربری تقسیم می‌شود؛ زیلوهایی که به رنگ سفید و آبی بافته می‌شود، فقط مورد استفاده در مساجد و امامزاده‌هاست.
زیلوهایی که به رنگ آبی و قرمز بافته می‌شود، به زیلوی جوهری شهرت دارد و ارزان‌ترین زیلوهاست و مرغوب‌ترین زیلو «نفتال» نام دارد که به رنگ سبز و نارنجی است.
میبد در سال ۱۳۹۷ به عنوان شهر جهانی زیلو در شورای جهانی صنایع دستی معرفی شد.
چاپارخانه
پیشینه‌ی چاپارخانه در ایران به دوره‌ی هخامنشیان می‌رسد؛ از این مرکز به عنوان ایستگاه‌های مبادلات نامه‌ای استفاده می‌شده است.
وظیفه چاپارخانه‌ها نگه‌داری و تیمار تعدادی اسب تیزرو و پیک تازه‌نفس جهت ارسال و مبادله سریع نامه‌ها و امانت‌های مهم بوده است و از این رو چاپارخانه میبد به صورت قلعه ساخته‌شده که دفاع و حفاظت از آن میسر باشد و این اهمیت را می‌توان از برج‌ها، دیوارهای بلند و روزنه‌های دیدبانی و تیراندازی و موقعیت خوب دفاعی آن مشاهده کرد.
این چاپارخانه در سال‌های اخیر مرمت شده و به موزه پست میبد تبدیل شده‌است.
برج کبوترخانه
برج کبوترخانه میبد پوسته عظیم خشتی با شش جرز داخل، اعضای اصلی کاربردی بنا را تشکیل می‌دهند.
ورودی کوچکی در سمت غربی این برج قرار دارد و دو راه پله، حرکت عمودی این مجموعه را فراهم ساخته است.
بدنه جرزهای برج کبوترخانه از حفره هایی به ابعاد ۲۰*۲۰ سانتی‌متر ساخته شده که هر یک آشیانه کبوتران است. چهار برجک و یک برج میانی بر روی سقف در جهت ورود و خروج کبوتران قرار داشته و رنگ تند مقرنس‌ها عامل جذب پرندگان بوده است.
یخچال خشتی
این یخچال با قدمتی که به پیش از دوره قاجار می‌رسد، یکی از بزرگ‌ترین یخچال‌های بجا مانده در استان یزد است که از خشت و گل ساخته شده است.
بخش‌های عمده این بنای باشکوه عبارت‌اند از دیوارهای سایه‌انداز، حوض یخ‌بند، مخزن یخچال و گنبد.
دیوارهای شرقی و غربی و جنوبی آن در زمستان سایه‌سار سردی در محوطه شمالی یخچال فراهم می‌ساخته که در شب‌های چله با انداختن آب قنات به حوض‌های پهناور و کم‌عمق آن محوطه و تکرار این کار در شب‌های متوالی، قطعات بزرگ یخ ساخته می‌شده و پس از شکسته شدن به مخزن یخ در زیر گنبد یخچال منتقل می گردیده است.
گنبد خشتی بزرگ، یخ‌های انباشته را نگه می‌داشته که در تابستان از آن برای استفاده‌ی کاروانیان به مردم بهره‌برداری می‌کرده‌اند.
انتهای پیام
نظرات