به گزارش ایسنا، علیرضا نوری‌زاده، مدیرکل مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره نخستین نشریاری (فلوشیپ نشر) که همزمان با سی‌وششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلی برگزار شد، در سخنانی در جمع خبرنگاران با بیان اینکه نمود شعار نمایشگاه کتاب «بخوانیم برای ایران» در نشریاری مشهود بود، اظهار کرد: نشریاری یکی از کارهایی بود که واقعاً برای ایران انجام شد؛ در سال‌های اخیر  یک ایران‌هراسی وجود داشته و دارد. اما ناشرانی که در این رویداد شرکت کردند با خاطره خوشی ار ایران رفتند. این ناشران هم به لحاظ لجستیک اظهار خوشحالی کردند و هم به لحاظ ناشران حرفه‌ای که در ایران در حوزه کودک و نوجوان فعالیت دارند، بسیار احساس رضایت داشتند. همه این اظهارات را به صورت مستند دارم.

 او با اشاره به اینکه ابراهیم حیدری، سخنگوی نمایشگاه کتاب، تعداد قرادادها را در نشست خبری، ۱۴۸ قرارداد اعلام کرد و با بیان اینکه تعداد قراردادها ۱۶۲ تاست، توضیح داد: قراردادها تا زمان نشست، ۱۴۸ تا بود. سپس با نهایی شدن برخی از قراردادها و ارسال آن‌ها به ما و شمارش مجددشان، تعداد به ۱۶۲ قرارداد رسید.

نوری‌زاده با بیان اینکه این قراردادها به زبان‌های مختلف بوده است، گفت: به زبان ایتالیایی چهار قرارداد داشتیم. به زبان بنگالی دوتا، به زبان پاکستانی دو تا، به زبان پرتغالی شش‌ تا، به زبان چینی پنج تا، به زبان روسی یک کتاب، به زبان گرجی یک قرارداد، به زبان مالایی شش تا، زبان مغولی پنج تا، زبان هندی یک قرارداد، زبان اردو دوتا، زبان آلبانیایی پنج تا، زبان اندونزیایی یکی، زبان انگلیسی ۱۷ تا، زبان بنگالی شش‌ تا،  زبان آسام (هند) یکی، زبان تامیلی یکی، زبان ازبکی ۱۳ تا، زبان ترکی ۲۷ تا، زبان عربی ۲۹ تا، زبان قرقیزی ۹ تا و زبان نپالی هم ۱۷ تا.  این آمار نهایی قراردادهاست، که البته به صورت پیش‌قرارداد هستند.

او در ادامه با اشاره به حضور آژانس‌های ادبی کیا، ناکتا و صبا در نشریاری، درباره تعداد پیش‌قراردادهای آژانس‌های ادبی و ناشران داخلی  گفت: آژانس ادبی کیا ۲۲ پیش‌قرارداد داشت و آژانس ناکتا هم پنج قرارداد. پرتقال هشت تا، پی‌نما ۲۱ قرارداد، شهر قلم هفت  قرارداد، انتشارات طوطی ۳۸ قرارداد، قلم ۱۰ تا، کانون پرورش فکری ۱۰ تا، هزار برگ ۱۰ تا، محراب قلم ۷ تا، نخل سبز سه تا، میچکا یکی، کتاب چ یکی، شورا یکی، سمیه سلطان‌پور  هشت تا، فاطمه سیارپور چهار تا  و استوری‌ کیدز هم شش تا. البته ممکن است برای یک کتاب به چند زبان قراداد بسته باشند که یک قرارداد محسوب می‌شود.

مدیر کل مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه قراردادها به صورت پیش‌قرارداد هستند، توضیح داد: می‌خواهیم این کتاب‌ها را به بازارهای جهانی وارد کنیم؛ البته الان این کتاب‌ها نصفه‌نیمه وارد بازار جهانی شده‌اند. در طرح گرنت طی پنج سال، با حضور در نمایشگاه‌های مختلف تلاش کردیم ۱۶۰ کتاب را با حمایت خودمان صادر کنیم درحالی که این اتفاق در یک رویداد سه‌روزه افتاد. ۳۰ ناشر از ۲۰ کشور توانستند با هم تبادل نظر و گفت‌وگو کنند.  هر ناشری هم تقریباً ۱۶ قرار ملاقات داشت. البته بعضی از این ناشرها در نشریاری‌های دیگری مثل شارجه و استانبول صحبت‌هایی کرده بودند و در اینجا به مرحله نهایی رسیدند.

نگاه ناشران خارجی به نمایشگاه کتاب تهران

 او در ادامه یادآور شد: ناشران در این رویداد، فضای ایران و فضای نشر کودک را دیدند که برای‌شان خیلی فضای جالبی بود. ۲۵ اردیبهشت، از بخش کودک و نوجوان بازدید داشتیم و همه آن‌ها شگفت‌زده شده و «wow»‌ گفتند. شرایط نشر کودک و نوجوان برایشان عجیب بود. اعتراف دیگری که آن‌ها داشتند، برگزاری نمایشگاه کتاب با این عظمت بود. نشریاری فضایی را ایجاد کرد تا آن‌ها بتوانند فضای نمایشگاهی ما را در کشورهای دیگر منعکس کنند.

 نوری‌زاده با بیان اینکه ناشران حاضر در رویداد نشریاری، تعداد بازدیدکنندگان را نسبت به نمایشگاه‌های دیگر خوب تلقی کرده بودند، گفت: ناشران خارجی اذعان دیگری که نسبت به نمایشگاه داشتند، فضای «مردمی بودن» نمایشگاه کتاب بود. در نمایشگاه‌های کتاب دیگر معمولا در چند روز اول یک فضای تخصصی فراهم می‌کنند و فضا برای عموم مردم و دانشجویان دو روز است، درحالی‌که ما طی ۱۰ روز فضایی را برای عموم بدون اینکه حق ورود بگیریم، ایجاد می‌کنیم، درحالی که حق ورود به نمایشگاه فرانکفورت حداقل ۸۰ یورو است. برای آن‌ها جالب بود همه نهادها بسیج شده بودند که به مردم خدمات برسانند.

حمایت ۵۰۰ دلاری طرح گرنت

مدیرکل مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه از اواسط هفته جاری (دوشنبه، سه‌شنبه) کتاب‌ها را بر اساس ضوابط گرنت بررسی خواهند کرد، توضیح داد: فرایند سامانه گرنت ممکن است برایشان طاقت‌فرسا باشد بنابراین خارج از این سامانه تکمیل اطلاعات به آن‌ها ایمیل خواهیم زد. اگر قرارداد به مرحله نهایی برسد، برای حق نشر کتاب و حق نشر تصویر حداقل تا سقف ۵۰۰ دلار برای مبلغ حمایتی گرنت در نظر گرفته‌ایم که در نوع خود بی‌سابقه خواهد بود.

 او ادامه داد: اگر فرض کنیم همه ۱۶۲ کتاب به قرارداد نهایی برسند و شرایط گرنت را داشته باشند، چیزی حدود ۸۱ هزار دلار (حدود هفت میلیارد تومان) می‌شود که عدد بسیار خوبی است. ۸۰ درصد کتاب‌های انتخاب‌شده، از لیست گرنت هستند و بررسی‌ای که اشاره شد برای ۲۰ درصد دیگر است که انجام خواهیم داد تا ببینیم طبق ضوابط هستند یا نه. در فضای نمایشگاه امکان بررسی نهایی وجود نداشت. این کتاب‌ها را گرفته و به گروه کارشناسی‌مان منتقل می‌کنیم.

نوری‌زاده با طرح این پرسش که آیا این ۸۱ هزار دلار از کف ایران می‌رود؟ گفت: به هیچ عنوان. چرا؟ زیرا در وهله اول ادبیات ایران جهانی می‌شود یا حداقل ۱۶۲ کتاب به کشورهای دیگر معرفی می‌شود. در وهله دوم اگر قرارداد به صورت رویالتی (پرداخت حق رایت) باشد، ناشر حداقل ۵۰۰ دلار کتاب را می‌فروشد، البته ممکن است حق نشری بیشتر باشد یا ناشری بخواهد حق تصویر را بیشتر بفروشد و ... رویالتی کتاب‌ها از ۶ درصد تا ۱۰ درصد هم هست؛ ممکن است در کشوری شمارگان کتاب ۱۰ هزار تا باشد و در کشور دیگر ۵۰۰ نسخه.  رویالتی آن‌ها از شش درصد به ناشر ایرانی برمی‌گردد. در این صورت هم در تقویت اقتصاد نشر فعال بوده‌ایم و هم در معرفی ایران فعال، هم در تقویت دیپلماسی فرهنگی فعال بوده‌ایم. از طرف دیگر این کتاب‌ها سفیران فرهنگی ایران خواهند بود و اتفاقات خوبی را رقم خواهند زد.

نوری‌زاده در ادامه بیان کرد:  ما ۱۶۳ هزار ایمیل برای معرفی نشریاری تهران داشتیم که این موضوع می‌تواند تبلیغی برای ما باشد. در برنامه‌هایمان این است که اگر سال دیگر هم این رویداد را برگزار کنیم، ۱۰۰ ناشر از ۴۰ کشور خواهیم داشت.

 او افزود: زمانی که نشریاری تمام شد، با خودم گفتم نشر ایران برد. ترک‌ها می‌گفتند لجستیک، محتوا، فضای سالن و مهمان‌نوازی شما در حد فلوشیپ‌های بالای ما بوده است. در واقع ما در اولین قدم پرشی داشتیم به دوره ششم  و هفتم فلوشیپ ترک‌ها. این را خود ترک‌ها اذعان داشتند. البته  کاستی‌هایی هم داشتیم اما سعی می‌کنیم در راستای رفع کاستی‌ها گام برداریم.

تعداد قراردادها دور از ذهن بود

نوری‌زاد سپس ۱۶۲ قرارداد را دور از ذهن و هدف اولیه خود خواند و گفت: فکر می‌کردم اگر به ۶۰ قرارداد برسیم کار بسیار خوبی کرده‌ایم و زمانی که به تعداد قراردادها اضافه می‌شد، به خوشحالی ما افزوده می‌شد. 

مدیرکل مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  با اشاره به حضور خود در «فلوشیپ استانبول» گفت: آن زمان با خودم گفتم، ایران باید یکی از قطب‌های تبادل نشر شود. ترک‌ها هم اذعان کردند با خیلی از کشورها صحبت کردیم که قطب شوند ولی این اقدام سریع ایران جای امیدواری دارد. ان‌شاءالله ایران یکی از قطب‌های ادبیات کودک و نوجوان در منطقه و در جهان بشود. برای رسیدن به این نقطه به تولیدات جدید و محتوای جدید و فرهنگ‌سازی در این حوزه نیاز داریم. در تقویت دیپلماسی فرهنگی از طریق نشر برنده بودیم. 

مدیر کل مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد در پاسخ به پرسش ایسنا درباره نقدی که نسبت به تنظیم پرونده نویسنده‌ها و کتاب‌هایشان برای معرفی به جایزه‌های بین‌المللی وجود دارد و حمایتی که انتظار می‌رود، گفت: بخشی از این موضوع وظیفه خود ناشر است اما آگاهی‌بخشی و آموزش وظیفه ماست. باید آموزش معرفی با استانداردهای بین‌المللی را بیشتر کنیم، هم در دبیرخانه فلوشیپ که اگر اجازه‌اش را بگیریم، راه‌اندازی کنیم، هم در دبیرخانه گرنت. خب ما از دو مسیر می‌توانیم قسمت تکمیل پرونده‌ها را جلو ببریم. بر اساس مطالبه شما، آن را در دستور کار قرار خواهیم داد.

نوری‌زاده در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا درباره اینکه نشریاری‌ آتی همزمان با نمایشگاه کتاب برگزار خواهد شد یا در زمان دیگری و رویدادی مستقل خواهد بود، گفت: این موضوع را در شورای سیاست‌گذاری رویداد مطرح خواهیم کرد. البته در این زمینه دو رویکرد داریم؛ رویکرد نخست این است که نشریاری به بین‌المللی کردن نمایشگاه کتاب تهران کمک می‌کند. اما آسیبی که متوجه آن شدیم، این بود که گویا اولویت ناشران ایرانی تقویت اقتصادشان در نمایشگاه بوده و  همه درگیر فروش هستند. مگر اینکه در طول سال، فضا گسترده شود که یک نماینده مربوط به این حوزه را خود نشر داشته باشد. برخی از نشرها نماینده ویژه دارند. ناشران خارجی اکثراً برای مراودات خارجی‌شان نماینده ویژه دارند یا ناشران می‌توانند کتاب‌هایشان را به آژانس‌های ادبی واگذار کنند.

او با اشاره به تأثیرگذاری آژانس‌های ادبی در چنین رویدادهایی بیان کرد: نباید آژانس ادبی را درگیر لجستیک و اجرا بکنیم بلکه باید آن‌ها را با محتوا درگیر کنیم،  تا کمک کنند ادبیات را مطابق با استانداردهای بین‌المللی معرفی کنیم.

نوری‌زاده خاطرنشان کرد: نشریاری به بین‌المللی کردن نمایشگاه کتاب تهران کمک می‌کند اما با توجه به شلوغی کار ناشران داخلی، باید بررسی کنیم ببینیم باید در این فضا انجام دهیم یا  در فضای مستقل. ما از ناشرانی که در این رویداد حضور داشتند، نظرسنجی کرده و فرم ارزیابی را برایشان ایمیل خواهیم کرد، هم خارجی‌ها هم داخلی‌ها. یکی از موارد این خواهد بود که آیا دوست دارند این رویداد همزمان با نمایشگاه باشد یا خیر. همچنین از متخصصین حوزه دعوت خواهیم کرد تا برآیندی از این موضوع داشته باشند.

مدیرکل مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: ۲۴ اردیبهشت، پایان نشریاری تهران نبود، شروعی برای فعالیت‌های جدید بود. ما با تجربه خیلی بیشتر، آمادگی برگزاری این رویداد را به صورت مستقل یا در کنار نمایشگاه کتاب داریم. همه خطاها و اشتباهات طرح را پیدا کرده‌ایم. از طرف دیگر، نشریاری تهران از طریق ناشران خارجی سرمایه اجتماعی پیدا کرده است و مطمئنم که نه تنها این ناشران سال بعد خودشان خواهند آمد، هرکدام با چند ناشر خواهند آمد.

او سپس در پاسخ به پرسش خبرنگار دیگری درباره ناشران داخلی که ثبت‌نام کرده و میزی داشتند اما در برنامه نیامدند نیز گفت: چهار تا میز خالی بود. البته یک‌ روز مراجعه کردند که این موضوع به خاطر تداخلی است که درباره فروش در نمایشگاه داشتند و تمرکزشان بر فروش کتاب‌هایشان بودند. به‌نظرم اگر این ناشران به آژانسهای ادبی نمایندگی بدهند، موفق‌تر خواهند بود.

 او سپس درباره اینکه آژانس‌های ادبی در این رویداد شرکت نکرده و یا به هر دلیلی قهر کرده بودند، گفت: حضور آژانس‌های ادبی و معرفی ادبیات ایران بسیار ارزشمند است. ما از دوستان خواهش کردیم و به آن‌ها نامه زدیم که در این رویداد حضور داشته باشند. در ابتدای برگزاری این رویداد حاشیه‌هایی ایجاد شد و هیچ کدام صحت نداشت؛ این‌ها چطور می‌توانستند به ما کمک کنند؟ در سایت می‌خواستند کمک کنند که انجام شد و نام کاربری و رمز عبور هم در دست ماست. در بحث اجرا، دوستان خانه کتاب مجری نمایشگاه هستند و این رویداد هم انجام شد. اگر دوست داشتند اسپانسر بشوند، خب اعلام آمادگی می‌کردند.

 نوری‌زاده درباره اینکه در سال‌های آینده در زمینه اطلاع‌رسانی نشریاری در سطح بین‌المللی با توجه به سرمایه اجتماعی که گفته شده، بی‌نیاز از آژانس ادبی کشور دیگری خواهیم بود که حاشیه‌ها شکل نگیرد، گفت: زمانی که یک رویداد بین المللی برگزار می‌شود، ظرفیت‌های مختلفی داریم، هم باید ظرفیت‌های داخلی را فعال کنیم، هم خودمان فعال باشیم و هم از ظرفیت‌های خارجی استفاده کنیم.

 او خاطرنشان کرد: اگر کمک از نشریاری دیگری باشد و بتوانیم اتحادیه‌ای در منطقه ایجاد کنیم، هم‌افزا می‌شویم یا یک آسیب است؟ قطعاً هم‌افزایی شکل خواهد گرفت. ظرفیت‌های ما در شارجه استفاده خواهد شد، ظرفیت‌های آن‌ها در نشریاری. شاید یک زمانی ما (استانبول، شارجه و تهران) قطب نشریاری در منطقه شویم. اگر بتوانیم با یکدیگر در زمینه نشر هم‌افزا شویم، ورودمان به اروپا خیلی راحت خواهد بود. شاید ایران به‌واسطه تحریم‌ها نتواند وارد اروپا بشود اما امسال از ایتالیا و برزیل هم مهمان داشتیم.

انتهای پیام