محمدعلی مخلصی که بخش‌هایی از این مجموعه بارو و حصار را مورد بررسی قرار داده است، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ما به این نتیجه رسیدیم که این حصار، ارزش ثبت کردن در فهرست میراث ملی به عنوان یک اثر تاریخی را دارد. مجموعه‌ برج و باروی شهر سمنان که کل محدوده‌ شهر را در بر می‌گرفته، طبق گفته‌ صنیع‌الدوله، در زمان نادرشاه افشار ساخته شده است. این حصار شامل بیش از ۵۰ برج بوده و دیوارهایی به قطر یک‌ونیم تا دو متر داشته است.

او با اشاره به آثار باقی‌مانده از این دیوار دفاعی، گفت: در حال حاضر از این دیوار تاریخی، فقط سه بخش باقی مانده است. یکی از برج‌ها کامل است، نه صرفاً یک برج نگهبانی، که در یکی از خانه‌های خیابان شیخ علاءالدوله و نزدیک میدان حافظ قرار دارد. بخشی از دیوار دفاعی در کنار دروازه اعلا هنوز برپاست، که در یکی از کوچه‌های فرعی، دیواری به طول ۵۰ تا ۶۰ متر با ارتفاع حدود دو و نیم متر و قطر یک‌ونیم متر باقی مانده است. کنار این دیوار، اتاق‌هایی برای برج نگهبانی ساخته شده بود که آثار آن تا حدود چهار پنج سال پیش وجود داشت اما متاسفانه بعداً با بلوک سیمانی تخریب شد.

این پژوهشگر ادامه داد: بخش سوم، قسمتی از یک برج قدیمی شهر است که در یکی از خانه‌های محله‌های قدیمی سمنان قرار دارد. البته هنوز بررسی دقیقی روی این بخش انجام نشده، ولی ما سه سال پیش بررسی‌های مختصری انجام دادیم و گزارش آن را به میراث فرهنگی سمنان ارائه دادیم. متأسفانه هنوز هیچ‌کدام از این آثار به ثبت نرسیده‌اند و دلیل آن را نمی‌دانم.

مخلصی با ابراز امیدواری نسبت به ثبت این اثر تاریخی، گفت: این سه بخش متعلق به دوره افشاریه و زمان نادرشاه است و ارزش تاریخی دارند. امیدواریم میراث فرهنگی برای ثبت این آثار همکاری کند.

این پژوهشگر در ادامه به جزئیات بیشتری درباره وضعیت فعلی این آثار پرداخت و افزود: برجِ نزدیک میدان حافظ و همچنین برجی که داخل یکی از خانه‌های ویلایی واقع شده، هر دو در خانه‌هایی حیاط‌دار محصور شده‌اند. بخش دیگری از دیوار دفاعی که پشت ساختمان‌ها باقی مانده هم هنوز قابل مشاهده است. آثار برج نیز در آنجا وجود دارد و ورودی آن از داخل شهر، کاملاً سالم است. زمین‌های مزروعی در کنار این دیوار قرار دارند و طبق سند مالکیت آن زمین‌ها، محدوده زمین از سمت شرق یا شمال، به دیوار شهر ختم می‌شود. این نشان می‌دهد که دیوار متعلق به ساختار دفاعی شهر بوده است.

او اظهار کرد: وجود این دیوار ۵۰ متری، برج نیمه‌ویران و مدخل ورودی از سمت شهر، همگی نشان‌دهنده آن است که این دیوار بخشی از ساختار دفاعی شهر سمنان بوده است. این آثار در امتداد همان دیوارهایی هستند که شهر را دربر می‌گرفتند.

مخلصی در ادامه گفت: از دو سال گذشته، بخش‌هایی از این دیوار تخریب شده است. ما درخواست رسمی برای ثبت این بخش ارائه نداده‌ایم، اما پیش‌تر بررسی‌هایی انجام داده بودیم و گزارش آن‌ها را آماده کردیم. اکنون نیز بررسی مختصری انجام داده‌ایم و تصمیم داریم با میراث فرهنگی تماس بگیریم تا مقدمات ثبت این دیوار نیز فراهم شود.

این پژوهشگر تاریخ به ارتباط دیوار دفاعی شهر با ارگ دولتی قاجاری نیز اشاره کرد و افزود: دیوار دفاعی شهر در شمال، به ارگ دولتی زمان قاجار متصل می‌شده است. متاسفانه این ارگ در زمان رضا شاه به‌طور کامل از بین رفت و خیابان‌کشی شد. تنها بخشی از دیوار ارگ دولتی باقی مانده است که در خیابان شهدا، در خانه کناری خانه آقای فروغی شریعت‌مداری، قابل مشاهده است. این دیوار هم قطور است، اما بسته بودن درِ خانه باعث شده خیلی مشخص نباشد.

انتهای پیام