بر پایه این معاهده، دو طرف متعهد شدند به حاکمیت، تمامیت ارضی و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر احترام بگذارند، مواضع هماهنگ خود را در سازمان‌های بین‌المللی و مقابله با تروریسم و جرائم سازمان‌یافته تقویت کنند، در زمینه تبادل هیات‌های نظامی و برگزاری رزمایش‌های مشترک و آموزش کارکنان نظامی همکاری داشته باشند و برای مقابله با تحریم‌های یکجانبه، ایجاد زیرساخت‌های پرداخت مستقل، توسعه تجارت با ارزهای ملی و همکاری در حوزه‌های انرژی و زمینه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و فناوری‌های نوین همکاری کنند.
گفته می‌شود که این توافق ۲۰ ساله، پس از عهدنامه ۱۲۹۹ با دولت جمهوری فدراتیو سوسیالیست شوروی، معاهده بازرگانی سال ۱۳۱۹ با اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و معاهده روابط متقابل و اصول همکاری سال ۱۳۷۹با فدراسیون روسیه، یک نقطه عطف تاریخی و جامع ترین توافق در تاریخ مناسبات دو کشور به شمار می‌رود. علاوه بر این، چارچوب حقوقی جامعی برای ارتقای روابط در چارچوب نظم چندقطبی جهانی فراهم می‌کند.
حمید حکیم، تحلیلگر مسائل اوراسیا در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه باید ایران و روسیه اراده سیاسی بالایی برای اجرایی شدن معاهده جامع راهبردی از خود نشان دهند، اظهار کرد: در خصوص این معاهده باید اسناد رسمی با جزئیات کامل منتشر شود تا بتوان نظر قطعی داد، اما با توجه به آنچه تا الان دیده شده، به نظر می‌رسد طرفین در این معاهده توجه زیادی به تحولات تهدیدآمیز منطقه‌ای و جهانی سال‌های اخیر داشته‌اند.
وی با تاکید بر اینکه معاهده جامع راهبردی ایران و روسیه جایگاه خاصی برای جبهه ضدهژمون دارد، اضافه کرد: این معاهده برای هر دو کشور مفید و مثمرثمر است و در کوتاه یا میان‌مدت اهمیت بالایی دارد. این سند برای مقابله با هژمونی آمریکا و در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و نظامی کارایی دارد، اما به نظر من روسیه باید نشان دهد اهداف کلانی همچون مقابله با هژمونی آمریکا را فدای اهداف کوتاه‌مدتش نمی‌کند، لذا در صورت پایداری اراده روسیه برای مقابله با رفتارهای یکجانبه هژمون و عدم تناقض در تصمیماتش، این سند قابلیت اجرا دارد.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا با اشاره به اینکه هر دو کشور ایران و روسیه تحت تحریم‌های شدید بین‌المللی هستند، بیان کرد: روسیه و ایران هر دو صادرکننده انرژی هستند، ولی پتانسیل بالایی برای همکاری در عرصه‌های مختلف اقتصادی و صنعتی دارند و می‌توانند نقش مکمل را برای هم ایفا کنند. اکنون مراودات ما با روسیه در حوزه خدمات مهندسی، پزشکی، صنایع غذایی و کریدورهای ارتباطی نشان می‌دهد دو کشور در کنار یکدیگر هم‌افزایی بالایی دارند و چون هر دو تحت تحریم هستند، تجاربشان در عرصه‌های مختلف صنعتی، نظامی و اقتصادی به کمک آن‌ها می‌آید.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص موانع اجرای معاهده جامع راهبردی ایران و روسیه، بیان کرد: تحریم‌ها عامل موثر و مهمی هستند اما اگر در دو کشور اراده جدی برای توسعه روابطشان وجود داشته باشد، می‌توانند به موانع غلبه کنند. روس‌ها در ارتباط با ایران باید نگاه راهبردی داشته باشند، نه اینکه متناقض رفتار کنند. پس مهم‌تر از تحریم‌ها، اراده جدی دو کشور و مخصوصا روسیه است که می‌تواند مانع جدی برای تحقق یا عدم تحقق این معاهده باشد.
حکیم ادامه داد: علاوه بر تحریم و اراده دو کشور، موانع دیگری بر سر راه معاهده وجود دارد؛ مانند مشکلات مختلف ناشی از بروکراسی و نظام اداری، قانونی و اجرایی. البته این موانع تماما ذیل اراده جدی دو طرف قرار دارد، یعنی اگر دو طرف برای اجرایی شدن توافق، اراده سیاسی جدی داشته باشد، موانع و مشکلات قابل حل هستند.
وی با اشاره به چشم‌انداز تبدیل شدن معاهده جامع راهبردی ایران و روسیه به یک ائتلاف نظامی و امنیتی، ابراز عقیده کرد: قطعا در سطح کلان ضدهژمونیک، این سند می‌تواند غیر از عرصه اقتصادی، در زمینه نظامی هم کارآمد باشد. لذا اگر به درستی این معاهده در مقام اجرا عملی شود، در عرصه امنیتی نیز شاهد تحولات و اتفاقات خوبی در بلند مدت خواهیم بود و هدف کلان ضد هژمونی برای هر دو کشور دست‌یافتنی خواهد شد.
انتهای پیام
نظرات