به گزارش ایسنا، در نشستی با عنوان «هم‌نورد» که با محوریت «نقش تربیت نسل نو در تحقق راهبردهای محرومیت‌زدایی» به همت اندیشکده موج و بنیاد برکتِ ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در خانه اندیشه ورزان با حضور دکتر احسان عظیمی‌راد سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، دکتر هادی زینعلی مسئول قرارگاه تربیتی بنیاد برکت، حجت الاسلام و المسلمین نوید درخور دبیر کمیسیون تعلیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی و سمیه سادات ابراهیمی مدیرکل امور تربیتی وزارت آموزش و پرورش برگزار شد، چالش‌های نظام آموزشی کشور بررسی و راهکارهایی برای بازتعریف نقش معلم در تحقق عدالت آموزشی ارائه شد.
دکتر احسان عظیمی‌راد سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به وضعیت فعلی آموزش و پرورش و روند کند اجرای سند تحول بنیادین و تحقق نیافتن کامل اهداف این سند را نشانه فقدان باور مدیریتی در نظام تعلیم و تربیت دانست.
وی اظهار کرد: آموزش و پرورش زیربنای آینده کشور است، اما تاکنون تنها حدود ۱۰ درصد از سند تحول بنیادین اجرایی شده و در سطح مدیریتی نیز هنوز اعتقادی جدی به اجرای مرحله‌ای آن وجود ندارد.
عظیمی‌راد با تأکید بر اینکه بی‌توجهی به سه رکن اصلی آموزش (دانش‌آموز، خانواده و معلم) موجب ناپایداری عملکرد آموزشی شده است، تصریح کرد: معلمان ما در میان دستگاه‌های اجرایی، پایین‌ترین سطح دریافتی را دارند و این مسئله به‌طور مستقیم بر کیفیت یادگیری اثر گذاشته است.
وی در ادامه از طرحی جدید با عنوان «تقویت نظام آموزش و پرورش» که در مجلس در دست بررسی است، خبر داد و توضیح داد: بر اساس این طرح، معلمان مدارس خاص از جمله تیزهوشان و غیردولتی موظف می‌شوند بخشی از ساعات تدریس خود را در مدارس مناطق محروم سپری کنند. همچنین ضریب حقوق معلمان شاغل در چنین مناطقی ۱.۵ برابر میانگین کشوری خواهد شد.
عظیمی‌راد هدف این طرح را صرفاً حمایت مالی ندانست و افزود: این برنامه با هدف ایجاد انگیزه برای ماندگاری در مناطق کم‌برخوردار و تحقق عدالت آموزشی طراحی شده است تا معلمان به‌عنوان نیروهای تحول، نقش واقعی خود را ایفا کنند.
سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس در ادامه با انتقاد از الگوی تصمیم‌سازی در نهادهای بالادستی، برخی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره کنکور سراسری را فاقد پشتوانه پژوهشی دانست.
وی با بیان اینکه مصوبه جدید کنکور باعث تضعیف عدالت آموزشی شده است، خاطرنشان کرد: نتایج اعلام‌شده بدون لحاظ سهمیه مناطق محروم، عملاً به افزایش شکاف طبقاتی آموزشی منجر می‌شود.
عظیمی‌راد اضافه کرد: بر اساس ارزیابی‌های میدانی، در برخی استان‌ها بیش از ۷۰ درصد دانش‌آموزان پسر مناطق کم‌برخوردار مهارت‌های پایه ریاضی را فرا نگرفته‌اند و این مسئله حاصل تصمیم‌های غیرتخصصی و غیرمبتنی بر پژوهش است.
وی با نگاهی آینده‌پژوهانه هشدار داد: در سال‌های آینده با کاهش جمعیت دانش‌آموزی روبه‌رو خواهیم شد، اما نظام سیاست‌گذاری ما همچنان بر کمیت‌گرایی اصرار دارد. هنگامی که انگیزه شغل آموزگاری به حداقل می‌رسد، طبیعی است حرفه معلمی جذابیتی برای فارغ‌التحصیلان نداشته باشد.
عظیمی‌راد همچنین عملکرد دانشگاه فرهنگیان را نیازمند بازطراحی اساسی دانست و تصریح کرد: جذب نیرو از مسیر تبصره و بدون سنجش صلاحیت حرفه‌ای و تربیتی، به تضعیف سرمایه انسانی در بدنه آموزش منجر شده است.
به گزارش ایسنا، در ادامه نشست، دکتر هادی زینعلی، مسئول قرارگاه تربیتی بنیاد برکت، با طرح مفهومی فلسفی درباره تربیت گفت: تربیت انسان پیچیده‌ترین فعل در عالم است و هیچ دانشی به اندازه تربیت، رازآلود و دشوار نیست. تربیت یعنی حرکت هر چیز به سوی کمال مطلوب.
وی افزود: موفقیت در تربیت نسل نو زمانی محقق می‌شود که آرمان‌های جامعه در درون جوانان نهادینه گردد، نه صرفاً در قالب محفوظات انتقال یابد.
زینعلی با اشاره به فضای زیستی دیجیتال و فرهنگی نسل امروز، تأکید کرد: نظام تربیتی باید زبانی تازه برای گفت‌وگو با نوجوان پیدا کند؛ زبانی که زیست او را بفهمد و بتواند تجربه و خلاقیت را به خدمت تربیت بگیرد.
وی بیان کرد: رویکرد بنیاد برکت در حوزه محرومیت‌زدایی رفاهی نیست، بلکه بر تحقق عدالت تربیتی استوار است. بر اساس پژوهش‌های ما، چهار گره اصلی در مسیر عدالت آموزشی عبارت است از فقر در تولید دانش نظری، ضعف در گفتمان‌سازی، پراکندگی نیروهای فرهنگی و کم‌توجهی به عدالت آموزشی.
زینعلی با انتقاد از نگاه اداری به مدرسه تصریح کرد: مدرسه امروز از کارکرد اصلی خود فاصله گرفته و اغلب به محیطی غیرخلاق و اداری تبدیل شده است، در حالی که مدرسه باید زیستگاه تربیت باشد.
وی در ادامه افزود: در بنیاد برکت، مدارس روستایی را محلی برای تمرین زندگی واقعی می‌دانیم. قرار نیست کودک از چالش‌ها دور شود؛ تربیت از دل سختی‌ها و میدان عمل شکل می‌گیرد.
زینعلی در بخش دیگری از سخنان خود به ساختار بوروکراتیک آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: نظام آموزشی کشور هنوز درک نکرده که آینده آموزش به سمت پلتفرمی شدن و به‌کارگیری هوش مصنوعی پیش می‌رود.
وی خاطرنشان کرد: در حالی که در کشورهایی نظیر آلمان، وزارت آموزش با حدود ۵۷ مدیر اداره می‌شود، در ایران بیش از ۷۰۰ منطقه آموزش و پرورش داریم که بسیاری از وظایف آن‌ها قابل انجام در یک پلتفرم واحد است.
این مقام مسئول افزود: آموزش و پرورش باید سیاست‌گذار باقی بماند نه مجری. مدیرانی که غرق در اجرا هستند، توان اندیشه‌ورزی و نظارت مؤثر ندارند.
زینعلی همچنین بر ضرورت بازتعریف زنگ پرورشی تأکید کرد و گفت: تربیت از پشت میز کلاس حاصل نمی‌شود، بلکه در میدان و در موقعیت‌های واقعی شکل می‌گیرد. باید دانش‌آموز را به صحنه تصمیم و مسئولیت‌پذیری برد.
به گزارش ایسنا، همچنین نوید درخور، دبیر کمیسیون تعلیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی، نیز در این نشست با تأکید بر لزوم اصلاح رویکردهای بودجه‌ای، اظهار کرد: چهار دهه است درباره کمبود بودجه آموزش و پرورش بحث می‌شود، اما هیچ‌کس به شیوه هزینه‌کرد آن توجه نکرده است.
وی تصریح کرد: وقتی دو نفر از هر پنج دانش‌آموز در پایه ابتدایی خواندن و نوشتن را به درستی نمی‌آموزند، مسئله صرفاً پول نیست، بلکه ضعف در بنیان فکری نظام آموزشی است.
درخور با استناد به تجربیات میدانی خود از مدارس مناطق حاشیه‌ای کشور عنوان کرد: نظام آموزشی ما همچنان حافظه‌محور و معلم‌سالار است؛ مدرسه امروز همان مدرسه هفتاد سال پیش است با محتوایی ثابت و قالبی فرسوده.
وی افزود: در نظام تعلیم اسلامی، تربیت بر آموزش مقدم است. باید معلمانی تربیت کنیم که دانش‌آموزان را با واقعیت زندگی مواجه کنند، نه صرفاً با حفظ مطالب.
در بخش پایانی نشست، سمیه سادات ابراهیمی، مدیرکل امور تربیتی وزارت آموزش و پرورش، با تشریح برنامه‌های وزارتخانه گفت: تحقق سند تحول بنیادین بدون تربیت معلم ممکن نیست. معلم محور اصلی تحول است و سلامت روان، مهارت گفت‌وگو و خودتربیتی او بنیان هر نوع اصلاح پایداری است.
وی بیان کرد: وزارت آموزش و پرورش در حال تدوین بسته جامع توانمندسازی مربیان پرورشی است تا نقش آنان از وظایف اداری به مسئولیت‌های راهبری تربیتی تغییر یابد.
ابراهیمی ادامه داد: تربیت با دستور از بالا محقق نمی‌شود. مربی پرورشی باید قدرت طراحی برنامه‌های تربیتی متناسب با موقعیت‌های واقعی را داشته باشد.
وی با تأکید بر ضرورت احیای کانون‌های تربیتی و اردوگاه‌های دانش‌آموزی افزود: دانش‌آموز باید در میدان گفت‌وگو، اردو و تجربه واقعی تربیت شود، نه در زنگ‌های پرورشی رسمی.
مدیرکل امور تربیتی از توسعه همکاری با بنیاد برکت و نهادهای جهادی خبر داد و گفت: تشکیل قرارگاه تربیتی بنیاد برکت، نخستین گام عملی در پیوند میان حکمرانی آموزشی و مشارکت مردمی بود و وزارتخانه از هر طرحی که به عدالت تربیتی منجر شود، حمایت خواهد کرد.
در جمعبندی مباحث، سخنرانان نشست متفق‌القول بودند که محور اصلی تحول در آموزش و پرورش نه بودجه و نه ساختمان‌های جدید، بلکه گفتمان و انگیزه درونی معلمان است.
دکتر عظیمی‌راد در پایان تصریح کرد: ما سند تحول داریم اما مرد تحول نداریم. تحول زمانی رخ می‌دهد که معلمان احساس مشارکت و اثرگذاری کنند.
دکتر زینعلی نیز تأکید کرد: معلم باید از آموزگار به مربی تبدیل شود و این تغییر تنها در سایه بازتنفس ساختار آموزشی ممکن است.
وی هشدار داد که تداوم نگاه بودجه‌محور، خطای شناختی نظام آموزشی را به خطای راهبردی تبدیل می‌کند و درخور هم در تأیید این دیدگاه خاطرنشان کرد: تحول واقعی از ذهن آغاز می‌شود نه از مصوبه.
انتهای پیام
نظرات