زمان رسيدگي به وضعيت اسفناك آثار باستاني فيروزآباد كي فرا مي‌رسد؟ به‌زودي نقش برجسته‌اي به نام فيروزآباد نخواهيم داشت
از مجموع نقش برجسته‌هاي موجود در كشور اكثرا در معرض تخريب جدي قرار دارند و برخي از آنها مانند نقش برجسته‌هاي فيروزآباد دچار فرسايش شديد هستند.
عليرضا بهره‌مان ـ كارشناس و سنگ شناس ـ در گفت و گو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با اشاره به اين مطلب، گفت: فرسايش اين نقش برجسته به حدي است كه به ميزان زيادي وضوح نقش‌ها را از بين برده و آن را در شرف نابودي كامل قرار داده است.
وي در ادامه گفت: اين موضوع در بسياري از نقش برجسته‌ها در بسياري نقاط كشور صدق مي‌كند و از مجموع اين هنر در كشور تنها نمونه‌هاي اندكي هستند كه از نظر وضعيت استحكامي در شرايط نسبتا مناسبي قرار دارند. اما به رغم اين حساسيت متاسفانه تاكنون اقدام عاجلي در زمينه پرداختن جدي به موضوع حفاظت از اين آثار به انجام نرسيده و آنها در برابر روند رو به تصاعد عوامل تخريب بي‌دفاع رها مانده‌اند.
بهره‌مان اشاره كرد: نقش برجسته فيروزآباد با بيش از 50 درصد تخريب در آستانه تخريب 100 درصد قرار گرفته است و چنانچه تصميم جدي در خصوص حفاظت از آن به عمل نيايد، به زودي نقش برجسته‌اي به‌نام نقش برجسته‌ي فيروزآباد (پيروزي اردشير بر دشمنان) وجود نخواهد داشت. اين نقش برجسته كه از لحاظ ابعاد، بزرگترين نقش برجسته تاريخي ايران است، در اثر فرسايش ورقه شده و در حال فروپاشي است.
وي در ادامه گفت: در تحليل ماندگاري نقش برجسته‌ها نتيجه مي‌شود كه كليت اين آثار فرسايش بسياري يافته و به هيچ عنوان تحمل دريافت آسيب‌هاي تازه را در خود ندارد، اين مهم اهميت و ضرورت پرداختن به موضوع حفاظت از نقش برجسته‌ها را دو چندان مي كند.
بهره‌مان با هشدار نسبت به وضعيت وخيم نقش برجسته‌ها طي يادداشتي به اهميت اين آثار نحوه شكل گيري يادآوري عوامل تخريبي آنها اشاره كرد و گفت: نقش برجسته‌هاي صخره‌يي و كتيبه‌هاي تاريخي هر كدام بيان نيايشي، روايت پيروزي يا قانون و خط مرز سرزميني را حكايت مي‌كند، اين بيان روشن‌ترين و بي‌واسطه‌ترين رويات تاريخ است. زبان گوياي حجاري‌هاي صخره‌يي آنها را به آثار بسيار با ارزش تاريخي تبديل كرده است. نقش برجسته‌ها از اين ويژگي نيز برخوردار هستند كه تاريخ را در قالبي هنري نيز به نمايش مي گذارند. ايرانيان از دير باز مشتاق بوده‌اند كه حكايت زندگي خود را براي آيندگان نقل كنند و سينه سخت صخره‌ها را ماندگار‌ترين مكان براي نوشتن اين داستان دانسته‌اند. مطالعه علمي نقش برجسته‌ها نشان مي‌دهد كه هنرمندان حجار قبل از هر چيز سنگ شناسان خوبي بوده‌اند، آنان نكات بسياري را در انتخاب صخره براي حجاري در نظر داشته‌اند. حجاران درجه سختي سنگ را مي‌شناختند و به خوبي آگاه بوده‌اند كه وجود رگه‌هاي رسي و سيليسي در سنگ مانعي در كار حجاري و ماندگاري اثر ايجاد خواهند كرد. حجاران پديده‌هاي طبيعي چون جهت وزش باد و باران، سايه و آفتاب، دسترسي و موقعيت مكاني را از نظر اعتقادي و قراگيري در مسير جاده‌هاي ارتباطي مد نظر داشتند. اين توجه حجاران در انتخاب كوه اصل مهمي در ماندگاري حجاري‌ها تا دوران معاصر مي‌باشد. كتيبه‌هاي صخره‌يي و حجاري‌ها مقاومت مناسبي تا كنون از خود نشان داده‌اند، اما مطالعات علمي، آزمايشگاهي فعالي نشان مي‌دهد كه اين آثار طي سد سال اخير آسيب‌هاي بيشتري را نسبت به سال‌هاي قبل از اين دريافت كرده‌اند. انقلاب صنعتي و به دنبال آن صنعتي شدن جهان و مصرف بي‌رويه سوخت‌هاي فسيلي در اتومبيل‌ها پديده آلودگي هوا را به دنبال داشت. آلودگي‌هاي جوي به صورت گازهاي مخرب و ذرات با ماهيت شيميايي موجب تشكيل باران‌هاي اسيدي در دهه‌هاي اخير شده است، باران‌هاي اسيدي به عنوان مخرب‌ترين عامل تخريب آثار تاريخي و به ويژه آثار سنگي عمل كرده و منجر به انحلال و شسته شدن سنگ‌ها و به ويژه سنگ‌هاي آهكي در آثار تاريخي شده است.
مقايسه تصاويري كه طي يكصد سال گذشته از نقش برجسته‌ها تاريخي تهي شده با وضعيت فعلي اين آثار نشان مي‌دهد كه سرعت تخريب آنها تحت تاثير شرايط جوي معاصر جهان با آهنگي بسيار پر سرعت و به شكل تصاعدي صورت پذيرفته است.
گفتني است: در فيروزآباد نقش برجسته‌ي ديگري نيز با عنوان نقش تاج‌گذاري اردشير وجود دارد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات