شعرهاي ريتسوس و فريدون فرياد بررسي شدند
شب شعر يونان با معرفي دو مجموعه‌ي شعر «زمان سنگي» سروده‌ي يانيس ريتسوس و «آسمان بي‌گذرنامه» اثر فريدون فرياد - مترجم آثار ريتسوس -، با حضور سفير يونان و جمعي از شاعران و نويسندگان عصر پنج‌شنبه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين نشست، اسماعيل جنتي كه اجراي برنامه را به‌عهده داشت، با بيان اين‌كه مترجمان، پل ارتباطي بين فرهنگ دو كشور هستند، به تشريح مختصري از زندگي و آثار ترجمه‌شده‌ي ريتسوس به زبان فارسي پرداخت.
علي دهباشي - مدير مجله‌ي بخارا - نيز با يادآوري بخشي از زندگي و آثار ادبي فرياد، به معرفي جوايز دريافتي او به‌خاطر ترجمه‌ي آثار ريتسوس به زبان فارسي و همچنين ترجمه‌ي آثار فردوسي، نظامي، عطار و خواجوي كرماني به زبان يوناني پرداخت.
در ادامه‌ي اين نشست، كارافوتياس - سفير يونان در ايران - با بيان اين‌كه فرياد فرزند يونان و ايران است، اظهار كرد: يونان و ايران فرهنگ و تاريخ مشتركي دارند و هر دو ملت داراي آرزوها و اهداف و آمال مشتركي هستند.
سفير يونان در ايران، فريدون فرياد را پل درخشاني در روابط دو كشور ايران و يونان دانست و گفت: فرياد توانست آثار مهم ادبيات يونان را در جمع ايرانيان، و آثار مهم ادبيات و نويسندگان ايراني را به يونانيان معرفي كند.
كارافوتياس در ادامه افزود: فريدون فرياد فواصل موجود بين دو ملت را از بين برد و آن‌ها را به‌هم پيوند زد. وي توانست اختلاف زباني يك ايراني و يوناني را حل و ارتباط بين اين دو نفر را ايجاد كند.
سفير يونان همچنين با اشاره به اين‌كه در اين ميان، تنها كار ادبي فرياد نيست كه مهم است، بيان كرد: اثر سياسي اين شخص و ارتباطي كه بين دو ملت برقرار كرده، از هر چيز ديگر مهم‌تر است.
او در ادامه صبر و مقاومت فرياد براي ادامه‌ي اين آثار را خواستار شد و افزود: آن‌چه مهم است، عشق و احترام به شخصي است كه خدمات بسياري ارايه كرده و هر اندازه به شخصيت‌هايي مانند وي، جايزه اهدا شود، باز هم كم است.
پس از سخنراني سفير يونان، جنتي شعري از ريتسوس را به زبان فارسي خواند و فرياد ترجمه‌ي يوناني آن را ارايه كرد.
فريدون فرياد همچنين در سخناني با يادآوري چگونگي آشنايي‌اش با يانيس ريتسوس گفت: ترجمه‌ي آثار ريتسوس به زبان فارسي، صرفا حاصل عشق و علاقه‌ي من به وي و پي گرفتن اين عشق است.
او درباره‌ي ترجمه‌ي كتاب «زمان سنگي» گفت: ترجمه‌ي اين كتاب به زبان فارسي دو سال طول كشيد، كه در اين مدت من شعرها را با همكاري ريتسوس انتخاب مي‌كردم و او تمام جزييات را تشريح مي‌كرد؛ اما چون هيچ‌گونه فرهنگ لغتي از يوناني به فارسي يا بالعكس وجود نداشت، به ناچار كلمات را در ذهن خودم ترجمه و گاهي نيز به لغت‌نامه‌هاي انگليسي، عربي و فرانسوي مواجعه مي‌كردم.
فرياد در ادامه مجموعه‌ي شعر «زمان سنگي» ريتسوس را مجموعه‌اي جالب و پايه‌اي براي آثار بعدي او معرفي كرد و افزود: آثار بعدي ريتسوس، آثاري بسيار عميق، هستي‌شناسانه و فلسفي هستند و درك ديگر آثار وي، بدون خواندن مجموعه‌ي «زمان سنگي» امكان‌پذير نيست.
مترجم شعرهاي ريتسوس، زبان فارسي و يوناني را داراي ريشه‌ي مشترك دانست و گفت: فهم ادبيات، فرهنگ و زبان اين دو كشور اهميت بسياري دارد.
بخش دوم اين نشست كه در محل نشر ثالث برگزار شد، به معرفي «آسمان بي‌گذرنامه» سروده‌ي فريدون فرياد اختصاص داشت؛ مجموعه‌اي كه به سه زبان انگليسي، فرانسوي و يوناني به‌همراه مقدمه‌اي از ريتسوس با عنوان «درباره‌ي شعر فرياد» منتشر شده است.
فرياد كتابش را تعيين تكليفي با خود، گذشته و كار شاعري‌اش دانست و اظهار كرد: شعرهاي اين مجموعه در زماني سروده شدند كه با ريتسوس مراوده‌ي بسيار داشتم و هر روز شعرها را براي او مي‌خواندم و او درباره‌ي آن‌ها نظر مي‌داد؛ در نتيجه با كمك او، 81 شعر از 300 شعر انتخاب شد و به چاپ رسيد.
وي با بيان اين‌كه شعرش، شعري ساده است، گفت: ريتسوس نيز به اين مسأله اعتقاد داشت كه شعر نبايد پرطمطراق باشد، و من هم قبل از آشنايي با او، اين زبان ساده و كوچه‌بازاري را كه همانند دوربين سينمايي عمل مي‌كند، دوست داشتم.
سراينده‌ي مجموعه‌ي شعر «آسمان بي‌گذرنامه» با بيان اين‌كه بخشي از اين زبان ساده را از نيما يوشيج و فروغ فرخزاد آموخته است، افزود: شعر بايد عقلاني و منطقي باشد و در آن هرج و مرج نباشد.
او همچنين درباره‌ي تأثيرپذيري شعرش از ريتسوس گفت: ريتسوس به من آموخت كه به موضوع شعرم عشق بورزم و با همه‌ي عناصر زندگي درآميزم و آن‌ها را با خود يكي كنم و از شعر فاصله بگيرم.
فرياد در ادامه با تأكيد بر اين‌كه ريتسوس به او انتظام را آموخت، بيان كرد: من در گذشته گمان مي‌كردم كه هر چه به ذهنم برسد، شعر است و حاضر نبودم حتا كلمه‌اي از اشعارم را تغيير دهم و در نتيجه دو مجموعه‌ي شعر اولم با همه‌ي صداقتي كه داشتند، به دو فاجعه مبدل شدند؛ اما در مراوده با ريتسوس از تجربيات بسيار او استفاده كردم و او توانست جهت‌دهي بسياري به شعر من ببخشد.
اين مترجم همچنين در مقايسه‌ي شعر يونان و ايران گفت: شعر يونان بسيار عقلاني و فلسفي و زبان آن روايي و شبيه شعر كلاسيك ايران است. شعري است با آواي كم؛ اما شعر در زبان فارسي امكان آوايي بسيار مي‌دهد و مصوت‌ها آن‌قدر قوي و زيبا هستند، كه اگر چند كلمه را در كنار هم قرار دهيم، شعر مي‌سازد.
علي باباچاهي نيز در پايان اين نشست، با تأكيد بر سادگي و آساني شعرهاي فرياد، نه به معناي پيش پا افتادگي، گفت: در هر شعري بايد به دنبال دغدغه‌ي شاعر، نه لزوما در عرصه‌ي جهان‌بيني، بلكه در عرصه‌ي زيبايي‌شناختي رفت؛ بنابراين به دنبال دغدغه‌ي شعر فرياد رفتم، تا ببينم دغدغه‌ي او در زمينه‌ي اجرايي، زباني است و يا دغدغه‌ي بازي‌هاي زباني؛ نه به معناي منفي؛ بلكه به معناي شاملويي، كه اين بازي‌هاي زباني را در شعر فرياد نديدم.
اين شاعر و منتقد همچنين شعر فرياد را شعري بياني و بي‌دروغ دانست و افزود: فرياد براي گفتن اين بي‌دروغي بسيار زياد تأكيد دارد؛ در حالي‌كه اين دروغ نگفتن با نگفتن يا كم‌ترين بيان مي‌تواند صورت گيرد.
باباچاهي افزود: اگر مسأله‌ي اجراي زباني را در نظر بگيريم، گاه دروغ گفتن بهتر از دروغ نگفتن است؛ اما به شكلي كه دروغ نگفتن در يك اجراي زباني به نوعي جذابيت برسد.
او در ادامه با بيان اين‌كه به شعر فرياد علاقه‌مند است، اظهار داشت: فرياد بايد كوشش بيش‌تري در ارايه‌ي فرديت هنري خويش نشان دهد.
به گزارش ايسنا، در بخش معرفي ريتسوس و فرياد، به‌ترتيب توسط جنتي و دهباشي عنوان شد: يانيس ريتسوس - شاعر درگذشته‌ي يوناني - در كارنامه‌ي ادبي‌اش بيش از 108 اثر تأليفي، 12 ترجمه و حدود 54 اثر منتشرنشده دارد.
آثار بسياري از اين شاعر يوناني به زبان فارسي ترجمه شده‌اند، كه «با آهنگ باران» ترجمه‌ي قاسم صنعوي، «دهليز و پلكان» ترجمه‌ي محمدعلي سپانلو، «ترانه‌هاي ميهن تلخ» (همراه با كاست) ترجمه‌ي احمد شاملو، «يونانيت و آخرين قرن قبل از بشر» ترجمه‌ي لي‌لي گلستان، و «تقويم تبعيد»، «عاشقانه‌ها» و «زمان سنگي» ترجمه‌ي فريدون فرياد و «همه‌چيز راز است» ترجمه‌ي احمد پوري، از آن جمله‌اند.
فريدون فرياد - شاعر و مترجم آثار ريتسوس - از دوستان نزديك او هم بود. فرياد دانش‌آموخته‌ي ادبيات تطبيقي است كه براي ادامه‌ي تحصيل در رشته‌ي ادبيات يونان به اين كشور سفر كرد و از اين رهگذر با ريتسوس و آثارش آشنا شد. آثار و كتاب‌هاي ترجمه‌شده توسط وي برنده‌ي جوايز ادبي زيادي شده‌اند.
ترجمه‌ي مجموعه‌ي شعر «زمان سنگي» (اثر ريتسوس) برنده‌ي جايزه‌ي ملي ترجمه يونان در سال 2005، ترجمه‌ي «تقويم تبعيد» (اثر ريتسوس) برنده‌ي جايزه‌ي مترجمان ادبي يونان، مجموعه‌ي شعر «آسمان بي‌گذرنامه» (به زبان يوناني) برنده‌ي جايزه‌ي انجمن اروپايي ادبيات و هنرمندان كشور يونان، مجموعه‌ي شعر «خواب‌هايم پر از كبوتر و بادبادك است» با ترجمه‌ي ريتسوس كه در مدرسه‌هاي ابتدايي يونان تدريس مي‌شود، و همچنين مدال تقديرنامه از سازمان يونسكو در يونان، از آثار و جايزه‌هاي ادبي فرياد به‌شمار مي‌روند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات