پاسارگاد؛ نخستين شهر گردشگري نجومي ايران
نظاره كردن به آسمان شب و صور فلكي در كنار سايت‌هاي تاريخي، طرفداراني دارد كه آن‌ها را به هزاران كيلومتر مسافرت وامي‌دارد تا اين تجربه را به تصوير بكشند يا آسمان را در دل سايت‌هاي تاريخي كهن ببينند، اتفاق كه اين روزها در پاسارگاد به‌عنوان نخستين «شهر گردشگري نجومي ايران» در حال رخ دادن است.
آقامير ميري در نوشتاري كه در اختيار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) قرار داده، به معرفي پاسارگاد به‌عنوان نخستين «شهر گردشگري نجومي ايران» و قابليت‌هاي اين سايت تاريخي براي توسعه‌ي گردشگري نجومي پرداخته است.
در اين مطلب آمده است: منطقه‌اي كه امروزه با نام شهرستان پاسارگاد مي‌شناسيم و مجموعه‌ي تاريخي پاسارگاد هم در آن قرار دارد، از اوايل هزاره‌ي چهارم پيش از ميلاد تا اوايل هزاره‌ي دوم، داراي سکونتگاه‌ها و جمعيت فراواني بوده و آثار آن در محوطه‌هاي پيش از تاريخي «تل نخودي»، «تل سه‌آسياب»، تپه‌ي «دو تولون» و تپه‌ي «رحمت‌آباد» با قدمتي بيش از هشت‌هزار سال و به‌تازگي در محوطه‌ي بسيار غني و مهم «تنگه‌ي بلاغي» به‌دست آمده است.
رصدخانه‌ي قديم پاسارگاد که به زندان سليمان (کعبه‌ي زرتشت) معروف است، يادگاري از نياکان منجم اين مرز و بوم است. پيشينه‌ي نجوم در پاسارگاد به بيش از چهارهزار سال مي‌رسد. الواح سفالي و نقوش حک‌شده بر سفال‌هاي کشف‌شده در تنگه‌ي بلاغي و تل رحمت‌آباد گواه اين ادعاست.
اهالي پاسارگاد چند سالي است به همت «اصغر کبيري» با علم نجوم آشنا شده‌اند. تلاش‌هاي اين آموزگار از چشم جهانيان نيز پنهان نمانده است. براي همين، سال‌ها پيش جايزه‌ي بين‌المللي «لاس کامپاناس» در ترويج نجوم از سوي انجمن نجوم پاسفيک در آمريكا به او اهدا شد. سال‌هاي نه‌چندان دور تب نجوم چنان در اين شهر فراگير بود که در جريان برنامه‌هاي بزرگ عمومي رصد، برق خيابان‌ها قطع مي‌شد تا آسمان تاريک شود و جواهرات فلکي خودنمايي کنند. پزشکان، نانوايي‌ها و رانندگان تاکسي نيز به‌مناسبت هفته‌ي نجوم و روز نجوم، خدمات رايگان ارائه مي‌دادند.
در چند دهه‌ي اخير، با رشد علاقه‌مندي عمومي به آسمان شب، اخترشناسي و علوم فضايي، صنعت گردشگري در جهان نيز متوجه اين زمينه‌ها شده است. بسياري براي رصد يک خورشيدگرفتگي هزاران کيلومتر سفر مي‌کنند. تورهاي زميني، هوايي، دريايي و حتا پروازهاي ويژه براي ديدن چنين پديده‌هايي برگزار مي‌شود.
گاهي آسمان تاريک و پرستاره‌ي يک منطقه در کنار اماکن تاريخي، طبيعي، فرهنگ بومي و محلي، جاذبه‌ي گردشگري به‌شمار مي‌آيد و بسياري از علاقه‌مندان را جذب مي‌كند. چنين سفرهايي مفهوم تازه‌اي از گردشگري را با نام آستروتوريسم (گردشگري نجومي) رقم زده است و کشورهاي همچون نروژ، کانادا، اسپانيا، شيلي و استراليا در اين زمينه بسيار فعال هستند.
نجوم در ايران قدمت بسياري دارد. در منابع تاريخ نجوم باستان، همواره از رصدگران دقيق بابل و بين‌النهرين صحبت مي‌شود که اوج شکوفايي نجوم بابلي، دوران تعلق اين منطقه به امپراتوري هخامنشي بوده است و بنابر عرف جامعه‌ي ايران، آن روز روحانيان زرتشتي و مُغان ايراني، رصدگران دقيق آسمان بوده‌اند. در سايت‌هاي تاريخي پاسارگاد و تخت جمشيد، آثار رصدخانه (کعبه‌ي زرتشت) وجود دارد. در دوران ساسانيان نيز نشانه‌هاي ديگري از نجوم ايراني در دست است.
بيشتر مردم، رشد و تعالي يک منطقه را منوط به گسترش زيرساخت‌هاي عمراني، ايجاد کارخانه‌هاي بزرگ و داشتن معادن غني مي‌دانند و اين در حالي است که سودآورترين صنعت براي يک کشور پس از صادرات نفت، صنعت گردشگري است.
پاسارگاد با توجه به شرايط محيطي، باز بودن فضاي تاريخي و همچنين تنوع اماکن تاريخي، بهره‌مندي از آسمان صاف و پرستاره با حد قدر بالا و در کنار آن داشتن جاذبه‌هاي طبيعي زيبا و استثنايي، وجود کوچه‌باغ‌هاي قديمي و منحصربه‌فرد، رودخانه‌ي پلوار، سد سيوند، عشاير ايل باصري و قشقايي، پرندگان مهاجر و بومي و بويژه حيات وحش جانوري آن و همچنين ايجاد سايت طبيعت‌گردي که در منطقه‌ي بلاغي با چشم‌انداز زيبا به‌عنوان يک جاذبه‌ي مکمل اكوتوريستي در کنار انجام فعاليت‌هاي مرتبط با گردشگري نجومي، اهميت ويژه‌اي در اجراي طرح «نخستين شهر گردشگري نجومي ايران» دارد و در چشم‌اندازي وسيع‌تر به‌عنوان بهشت منجمان ايران معرفي مي‌شود.
همچنين افق ديد باز، يعني حدود صفر درجه در محل رصدگاه، خارج بودن رصدگاه از مسير گرد و غبار، امنيت بالاي منطقه و دسترسي آسان به امكانات حمل و نقل نيز از ديگر دلايلي است كه مي‌توان پاسارگاد را قطب گردشگري نجومي كشور دانست.
به نظر مي‌رسد، ايجاد رصدگاه در کنار آرامگاه کوروش و مجموعه‌هاي تاريخي پاسارگاد، تخت جمشيد، نقش رستم و نقش رجب با کاربري نجومي ـ گردشگري با توجه به ازدياد جامعه‌ي آماري منجمان آماتور کشور و گردشگران نجومي، اقدامي مناسب و سکوي پرشي براي گردشگري ايران مي‌تواند باشد که با برنامه‌ريزي درست براي ايجاد زيرساخت‌هاي نجومي و هموار کردن راه‌هاي توسعه‌ي اين صنعت مي‌توان در برنامه‌اي سه تا چهار ساله شاهد رشد و تعالي گردشگري نجومي در کشور باشيم.
کلبه‌ي «آقامير» در پاسارگاد نيز همان‌طور که در دو سال گذشته نشان داده است، بارها ميزبان منجمان داخلي و خارجي و علاقه‌مندان به فرهنگ بوم و بوم‌گردي بوده است و انتظار مي‌رود با حمايت محوري مسؤولان به پايگاهي اصلي براي جامعه‌ي گردشگري کشور و مکاني مناسب براي جذب گردشگران تبديل شود.
در اين بين لازم است، متوليان گردشگري و مديريت گردشگري کشور با درک اهميت آموزش و توجيه نيروي انساني در اين طرح، زمينه‌ي جذب نيروهاي انساني نخبه و ارائه‌ي آموزش‌هاي مورد نياز به آن‌ها را فراهم کنند.
نيروهاي انساني ترجيحا بايد از ميان مردم بومي منطقه و شهروندان پاسارگاد انتخاب و زمينه‌ي برخورد مناسب با گردشگران و فوايد توسعه‌ي اكوتوريسم منطقه براي آن‌ها تبيين شود. همچنين با تدوين کدهاي اخلاق براي اعلام به گردشگران، با توجه به باورهاي مذهبي و سنت‌هاي مردم منطقه، به ارتقاي صنعت گردشگري و ايجاد درآمد براي اهالي کمک شود.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات