آثار باستانی و تاریخی موجود در این منطقه، گواهی بر غنای فرهنگی و تاریخی آن است؛ چناران در طول تاریخ، به عنوان یک مسیر ارتباطی مهم بین شهرهای بزرگ و مراکز تجاری شناخته شده و در دوران‌های مختلف، نقش بسزایی در تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایفا کرده است.
محمد طاهریان مقدم رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران، در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: شهرستان چناران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، در دوران باستان محل تلاقی فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف بوده است به طوری که آثار باستانی و حفاری‌های انجام شده در این منطقه نشان دهنده سکونت انسان‌ها در دوران‌های مختلف تاریخی، از جمله دوره‌های هخامنشی و ساسانی است.
وی گفت: وجود آتشکده‌ها و بقایای سازه‌های قدیمی، گواهی بر این ادعاست؛ این آثار نه تنها تاریخ این منطقه را روشن می‌سازند بلکه نشان دهنده فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی مردم در آن دوران نیز هستند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران بیان کرد: پس از ورود اسلام به ایران، چناران به عنوان یکی از مناطق مهم در خراسان شناخته شد. در این دوران، بسیاری از مساجد و بناهای مذهبی در این شهرستان ساخته شدند که برخی از آن‌ها هنوز هم قابل مشاهده هستند.
وی اظهار کرد: بقعه امامزاده هاشم و مسجد جامع چناران از جمله این بناها هستند که تاریخ و فرهنگ اسلامی این منطقه را به تصویر می‌کشند؛ این بناها نه تنها از نظر معماری جالب توجه هستند بلکه به عنوان مراکز اجتماعی و فرهنگی نیز عمل می‌کردند.
آثار تاریخی و اماکن دیدنی
طاهریان مقدم در ادامه به اهمیت تاریخی و فرهنگی منطقه رادکان اشاره کرد و گفت: این منطقه پیش از حمله مغولان، یکی از شهرهای مهم ناحیه توس به شمار می‌رفت؛ اما با گذشت زمان و به ویژه پس از حمله مغول، رادکان به مکانی متروک و شکارگاهی برای حکام مغول تبدیل شد.
همچنین برج تاریخی و نجومی رادکان از مهم‌ترین آثار ارزشمند محدوده چناران، به ارتفاع ۳۵ متر با قطر داخلی ۱۴ متر و قطر خارجی ۲۰ متر است. برج رادکان دارای گنبدی مخروطی شکل بوده که ساختمان آن احتمالاً در سال ۶۰۷ هجری قمری به پایان رسیده و بنا بر تحقیقات انجام شده این بنا کاربرد تقویمی و نجومی داشته و آغاز فصل بهار را به خوبی می‌توان با میل رادکان رصد کرد.
مسجد جامع رادکان
وی از مسجد جامع رادکان به عنوان یکی از بناهای تاریخی و مذهبی مهم این منطقه که در ۱۵ کیلومتری شمال غرب چناران و در حاشیه گذرگاه اصلی روستای رادکان واقع شده است نام برد و گفت: این بنا بر اساس روایات تاریخی، در گذشته جزئی از ابنیه قلعه رادکان بوده و به عنوان نمادی از فرهنگ و مذهب در این منطقه شناخته می‌شود.
طاهریان‌مقدم، با اشاره به خرابه‌های قلعه‌های قدیمی رادکان اظهار کرد: این خرابه‌ها در سه نقطه از منطقه قابل مشاهده‌اند.
قلعه اول در کنار روستای قیاس‌آباد و نزدیک برج تاریخی رادکان، با قدمتی بیش از چهار هزار سال، قلعه دوم در جنوب شرقی رادکان و نزدیک چشمه کشف رود که به قلعه گور یا قلعه گبر معروف است و آثار برج و خرابه‌های آن به صورت تلی از خاک نمایان است و قلعه سوم که با وسعت زیادی به قلعه معصوم شهرت دارد از رونق و آبادانی بالایی برخوردار بوده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران خاطرنشان کرد: این خرابه‌ها نه تنها نشان‌دهنده تاریخ غنی این منطقه هستند، بلکه جذابیت‌های گردشگری را نیز برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کنند.
بند تاریخی اخلمد
طاهریان‌مقدم همچنین به بند تاریخی اخلمد اشاره کرد و افزود: این سازه در ۱۷ کیلومتری جنوب غربی شهر چناران و ۵ کیلومتری شمال روستای اخلمد قرار دارد؛ برخی از محققان بنیان این سازه را به دوره تیموری و برخی دیگر به دوران صفویه نسبت می‌دهند.
آرامگاه خواجه عبدالرحمن گهواره‌گر و بلغورخانه
این بنای آرامگاهی که متعلق به قرن هشتم هجری است، بر فراز تپه‌ای نه چندان مرتفع در حاشیه شرقی روستای نوزاد واقع شده و فاصله آن با گلمکان حدود ۳ کیلومتر است؛ این بنا یکی از آثار تاریخی مهم شهرستان به شمار می‌رود و نشان دهنده معماری و هنر دوران خود است.
چشمه گیلاس
چشمه گیلاس، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی چناران است که در فاصله تقریبی ۲۵ کیلومتری چناران قرار دارد. نام قدیمی این مکان گلسب بوده و در دوره تیموری، آب این چشمه به سوی مشهد هدایت شده است. چشمه گیلاس به عنوان یک مکان ییلاقی و با هوای خنک در تابستان، مقصدی مناسب برای گردشگران و طبیعت دوستان محسوب می‌شود.
شهر گردشگری گلمکان
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران ادامه داد: شهر گلمکان با آب و هوایی معتدل و باغ‌های وسیع، در کوهپایه‌های بینالود قرار دارد؛ قدمت سکونت در این منطقه به قبل از اسلام برمی‌گردد و در آثار ادبی مانند شاهنامه و نزهته القلوب از رونق آن در دوره اسلامی یاد شده است. نام «گلمکان» به دلیل وجود گل و گیاه فراوان در زمان شاه‌عباس صفوی به این منطقه اطلاق شده است.
دریاچه‌های چناران
طاهریان مقدم در ادامه به دریاچه‌های چناران اشاره کرد و گفت: یکی از مکان‌های زیبا و آرامش‌بخش دریاچه‌های این شهرستان است؛ این دریاچه‌ها با مناظر طبیعی اطراف خود، فضایی دلنشین و آرام را برای بازدید کنندگان فراهم می‌کند.
دریاچه طبیعی چشمه سبز گلمکان با جایگاهی اسطوره‌ای و مقدس، تنها دریاچه دائمی در استان خراسان رضوی است. این دریاچه در پای ارتفاعات و دامنه‌های بینالود واقع شده و با کوه‌های مرتفع احاطه شده است؛ در ادبیات ایران باستان و شاهنامه فردوسی، از این دریاچه نام برده شده است و به عنوان یک جاذبه طبیعی با ارزش فرهنگی شناخته می‌شود.
روستاهای تاریخی و فرهنگی
طاهریان مقدم از دیگر جاذبه‌های تاریخی شهرستان چناران به روستای زیبا و ییلاقی اسجیل، روستای گاه با قدمتی بیش از ۴ قرن و مسجد تاریخی گاه متعلق به دوره افشاریه اشاره کرد و گفت: همچنین قبرستان قدیمی گاه، قلعه قدیمی گاه و حمام تاریخی رادکان از دیگر بناهای مهم این شهرستان هستند.
وی خاطرنشان کرد: روستاهای دولت‌آباد، آبشار آبقَد، فریزی، بقمچ، اندیشش، کاهو و گُرُوه نیز به عنوان بهترین روستاهای تاریخی و دیدنی منطقه شناخته می‌شوند.
دره و آبشار اخلمد
آبشارهای چناران یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی زیبا در این شهرستان است. این آبشارها با ارتفاع زیاد و محوطه‌های سرسبز، مکانی ایده‌آل برای پیاده‌روی و لذت بردن از طبیعت است. در ایام نوروز، این مکان به ویژه برای خانواده‌ها و علاقه‌مندان به طبیعت بسیار محبوب است. صدای آبشار و مناظر طبیعی اطراف آن، فضایی دلنشین و آرامش‌بخش را به وجود می‌آورد.
دره و آبشار مشهور اخلمد نیز از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهرستان محسوب می‌شود؛ این دره با دیواره‌های سنگی بلند و پوشش گیاهی متراکم، مناظری بدیع را خلق کرده است. در ابتدای این دره باغات میوه وجود دارد که تابستان‌ها مورد استفاده اهالی و گردشگران قرار می‌گیرد و در انتهای دره، آبشاری زیبا جریان دارد که گردشگران برای دیدن آن به این مکان مراجعه می‌کنند.
غارهای طبیعی
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران در ادامه با غارهای طبیعی این شهرستان اشاره کرد و گفت: غارهای طبیعی چناران، جاذبه‌ای جذاب برای علاقه‌مندان به ماجراجویی و کاوش در طبیعت هستند. این غارها با شکل‌های منحصر به فرد و زیبایی‌های طبیعی خود، فرصتی عالی برای کشف دنیای زیرزمینی فراهم می‌آورند.
طاهریان‌مقدم به سه غار کنام، غار پرده رستم و غار گربه پلنگ نیز اشاره کرد و افزود: این مجموعه غارها در فاصله ۵ کیلومتری شمال شرق چناران و در ابتدای دره‌ای با چشمه‌سارهای جاری واقع شده‌اند؛ این غارها به عنوان جاذبه‌های طبیعی و تاریخی منطقه شناخته می‌شوند و می‌توانند تجربه‌ای منحصر به فرد برای بازدیدکنندگان فراهم کنند.
بقعه امامزاده هاشم
بقعه امامزاده هاشم یکی دیگر از مهم‌ترین و زیباترین اماکن مذهبی شهرستان چناران به شمار می‌رود؛ این بقعه که به عنوان یکی از مقاصد زیارتی شناخته می‌شود، با معماری زیبا و محوطه‌ای سرسبز، هرساله میزبان زائران و گردشگران زیادی است. این مکان به دلیل آرامش و معنویتی که دارد، در ایام نوروز و دیگر مناسبت‌ها بسیار شلوغ و پرطرفدار است. ضمن اینکه فضای معنوی و زیبایی‌های طبیعی اطراف این بقعه، آن را به یک مقصد محبوب برای گردشگران تبدیل کرده است.
قلعه‌های چناران
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران ادامه داد: قلعه‌های چناران که به دوران صفویه و قاجار برمی‌گردد، یکی از نمادهای تاریخی این شهرستان است.
وی افزود: این قلعه‌ها به عنوان یک دژ دفاعی در برابر حملات دشمنان ساخته شده و دارای دیوارهای بلند و ساختار مستحکم است؛ این قلعه نه تنها از نظر نظامی اهمیت داشت، بلکه به عنوان یک مرکز فرهنگی و تجاری نیز شناخته می‌شد.
بازدید از این قلعه به علاقه‌مندان تاریخ و معماری توصیه می‌شود و فرصتی عالی برای آشنایی با تاریخچه نظامی و اجتماعی این منطقه را فراهم می‌آورد.
مسجد جامع چناران
طاهریان مقدم در ادامه با اشاره به اینکه مسجد جامع چناران یکی از مساجد قدیمی و زیبا در این شهرستان است که معماری آن نشان‌دهنده سبک‌های مختلف معماری اسلامی است، گفت: این مسجد با گنبدها و مناره‌های زیبا، مکانی مناسب برای بازدید و عبادت است و در ایام نوروز، به ویژه در روزهای خاص، جمعیت زیادی را به خود جذب می‌کند.
وی اظهار کرد: این مسجد نه تنها یک مکان مذهبی، بلکه یک مرکز فرهنگی و اجتماعی نیز به شمار می‌آید که در آن مراسم‌های مختلفی برگزار می‌شود.
خانه‌های تاریخی
شهرستان چناران دارای خانه‌های تاریخی و قدیمی است که هرکدام داستان‌ها و تاریخچه‌های خاص خود را دارند؛ از جمله این خانه‌ها می‌توان به خانه‌های قدیمی در بافت تاریخی شهر اشاره کرد که معماری سنتی و زیبایی دارند. این خانه‌ها به عنوان نمادهای فرهنگی منطقه شناخته می‌شوند و بازدید از آن‌ها تجربه‌ای منحصر به فرد را به ارمغان می‌آورد، این خانه‌ها معمولاً با تزئینات زیبا و حیاط‌های دلنشین، نمایانگر زندگی گذشته مردم این منطقه هستند.
آسیاب‌های آبی
آسیاب‌های آبی چناران از دیگر آثار تاریخی این شهرستان هستند که به دوران گذشته برمی‌گردند. این آسیاب‌ها با استفاده از نیروی آب کار می‌کردند و نشان دهنده تکنولوژی‌های قدیمی در کشاورزی و صنعت هستند.
بازدید از این آسیاب‌ها می‌تواند به علاقه‌مندان تاریخ و فناوری‌های سنتی کمک کند تا با روش‌های قدیمی تولید آشنا شوند، این آسیاب‌ها معمولاً در کنار رودخانه‌ها و منابع آبی قرار دارند و بازدید از آن‌ها می‌تواند تجربه‌ای جذاب و آموزنده باشد.
بافته‌های سنتی
گلیم‌بافی، فَرَت‌بافی، نمدمالی و تزئینات نمدی از صنایع دستی شاخص شهرستان چناران هستند که با گذشت زمان به فراموشی سپرده شده بودند اما با شناسایی افراد فعال در این حوزه‌ها و ایجاد بستری برای آموزش آن به علاقه‌مندان، سعی کردیم این هنرهای اصیل را دوباره به زندگی مردم منطقه بازگردانیم.
در حال حاضر بیش از ۱۰۰ هنرمند صنایع دستی در قالب ۵۰ رشته شامل رشته‌های دوخت لباس سنتی، نمدمالی و تزئینات نمدی، فرت‌بافی، گلیم‌بافی، معرق روی چوب، معرق روی فلز، عروسک بافی، زیورآلات، چرم، خراطی، تابلوفرش و... در شهرستان چناران به صورت کارگاهی و مشاغل خانگی مشغول فعالیت هستند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران در همین خصوص گفت: محصولاتی نظیر گلیم و جاجیم نیز از جمله صنایع‌دستی مهم چناران هستند که به عنوان سوغات محبوب شناخته می‌شوند.
وی گفت: این بافته‌ها با طرح‌ها و رنگ‌های جذاب، نمایانگر فرهنگ و هنر مردم این منطقه هستند؛ بافت این محصولات معمولاً به صورت دست‌ساز انجام می‌شود و نشان‌دهنده مهارت‌های بالای بافندگان محلی است.
شهرستان چناران با تاریخ و قدمت غنی خود، به عنوان یکی از مناطق مهم فرهنگی و تاریخی ایران شناخته می‌شود؛ از دوران باستان تاکنون، این شهرستان همواره محل تلاقی فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف بوده و آثار تاریخی آن گواهی بر این موضوع است.
با بازدید از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی چناران، می‌توان به عمق تاریخ و فرهنگ این منطقه پی برد و تجربه‌ای بی‌نظیر از سفر به این شهرستان را به دست آورد.
چناران، با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی خود، در ایام نوروز و دیگر زمان‌ها، یکی از بهترین مقاصد گردشگری برای علاقه‌مندان به تاریخ، فرهنگ و طبیعت است؛ این شهرستان با آداب و رسوم غنی، صنایع دستی متنوع و غذاهای محلی خوشمزه، می‌تواند تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای هر گردشگری به ارمغان آورد.
برگزاری جشن‌ها و مراسم
در ایام نوروز، مراسم و جشن‌های مختلفی در چناران برگزار می‌شود که شامل موسیقی، رقص و نمایش‌های محلی است. این جشن‌ها به ایجاد فضایی شاد و مفرح کمک می‌کند و مردم را به هم نزدیک‌تر می‌کند. این مراسم‌ها معمولاً با استقبال گرم مردم و گردشگران همراه است و به حفظ و انتقال فرهنگ و آداب و رسوم محلی کمک می‌کند.
در شهرستان چناران بیش از ۲۰ روستا وجود دارد که از قابلیت گردشگری بالایی برخوردارند؛ قرار گرفتن چناران بین دو رشته کوه بینالود و هزار مسجد و وجود رودخانه‌های فصلی و دائمی، این شهرستان را به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل کرده است.
جاذبه‌های تاریخی و طبیعی چناران نه تنها نشان دهنده غنای فرهنگی و تاریخی این منطقه هستند، بلکه فرصتی برای توسعه گردشگری و جذب گردشگران داخلی و خارجی فراهم می‌کنند. با توجه به این جاذبه‌ها، چناران به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری در خراسان رضوی شناخته می‌شود که می‌تواند تجربه‌ای منحصر به فرد برای بازدیدکنندگان فراهم کند.
شهرستان چناران با تاریخ پرفراز و نشیب خود، به عنوان یک مقصد گردشگری مهم در ایران، می‌تواند به عنوان یک الگوی موفق در حفظ و معرفی فرهنگ و تاریخ منطقه به گردشگران داخلی و خارجی عمل کند؛ همچنین این شهرستان به دلیل تنوع فرهنگی، تاریخی و طبیعی، می‌تواند به عنوان یک مکان ایده‌آل برای تفریح، آموزش و آشنایی با فرهنگ‌های مختلف شناخته شود.
انتهای پیام
نظرات