به گزارش ایسنا، غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در آیین پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی که امروز (چهارشنبه، ۲۴ اردیبهشت) در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار شد، با خیرمقدم به حاضران در سخنانی مکتوب گفت: فرهنگستان زبان و ادب فارسی جمهوری اسلامی ایران که گاهی فرهنگستان سوم نامیده می‌شود، در سال ۱۳۶۹ تاسیس شده و امسال ۳۵ ساله شده است. ۳۵ سالگی برای یک موسسه علمی، هر چند عمر کمی نیست، چندان زیاد هم نیست. ترکه نازکی که ۳۵ سال پیش در شورای عالی انقلاب فرهنگی به همت رئیس جمهور وقت و رهبر معظم کنونی جمهوری اسلامی ایران غرس شد و اکنون به نهال برومند و بالابلندی مبدل شده و می‌رود که دیری نگذرد که درختی بسیار شاخ شود و سایه و ثمرش از خانه ما فراتر رود و به همسایگان دور و نزدیک نیز بهره رساند.
او افزود: زبان فارسی که تباری چندهزارساله دارد، همواره رشته پیوند همه مردم ایران و مدار و محور وحدت ملت ایران و از ارکان اصلی هویت ملی ایرانیان به شمار رفته است. این زبان بیش از هزار سال پیش به همت نویسندگان و شاعران بزرگی چون رودکی به درجه‌ای از کمال و پختگی رسیده بوده که به فردوسی بزرگ این توانایی را بخشیده که «شاهنامه» را با آن همه اسطوره و افسانه و حماسه و حکایت و حکمت بسراید و با فراهم آوردن دیوانی افزون‌تر از ۵۰ هزار بیت کاخی بلند و باشکوه از نظم پی افکند که باد و باران بدان گزندی نرساند. ایرانیان که در جای جای ایران‌زمین به زبان‌ها و گویش‌های گوناگون سخن می‌گفتند، از دیرباز فارسی را به عنوان زبان مشترک میان خود انتخاب کرده‌اند و به مدد این زبان بر اختلاف زبان‌ها غلبه کرده و ناهمزبانی را به همزبانی و همدلی بدل کرده‌اند.
حداد عادل سپس بیان کرد: فارسی نه‌تنها حلقه بسته ایرانیان که زبان مشترک بسیاری از مردمان سرزمین‌های دور و نزدیک در شبه قاره هند و آسیای میانه و آسیای صغیر و آناتولی و غرب آسیا نیز بوده است. بی‌سبب نیست که از روزگاران کهن تا امروز هر بیگانه‌ای که چشم طمع به ایران دوخته بوده و عظمت ایران و عزت ایرانی را برنمی‌تابیده انگیزه شوم خود را به صورت تعریض و تعرض به زبان فارسی بیان می‌کرده تا بدان‌جا که حتی با نام تاریخی چندهزارساله «خلیج فارس» هم دشمنی می‌ورزیده است. زبان فارسی با وسعت واژگانی و نیرومندی دستور زبان خود قابلیت رشد و توسعه خود را در طول تاریخ به اثبات رسانده و توانسته است هم زبان بیان احساسات و عواطف و اعتقادات و اخلاق و هم زبان علم و حکمت شود. گواه ما بر اینکه زبان فارسی می‌تواند زبان علم شود وجود کتاب‌هایی نظیر ترجمه قرآن معروف به «قرآن طبری» است که دست کم یکصد سال قبل از سروده شدن «شاهنامه» پدید آمده است.
او خاطرنشان کرد: فرهنگستان با تکیه بر چنین پشتوانه‌ای است که توانسته است در ۳۰ سال اخیر برای لغات و اصطلاحات علمی و فنی بیگانه نزدیک به ۷۰ هزار معادل فارسی تصویب کند و آن مجموعه را در قالب فرهنگ لغتی مفصل همزمان با برپایی این مجلس در سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران منتشر سازد و در دسترس اهل علم و ادب قرار دهد. انتشار ۳۷ فرهنگ تخصصی موسوم به «هزار واژه» در رشته‌های علمی و فنی که دربردارنده مصوبات فرهنگستان است گواه دیگری بر این سخن است که زبان پارسی می‌تواند زبان علم شود. علاوه بر این فرهنگستان طرح ملی بزرگ دیگری را نیز در دست اجرا دارد که همانا تألیف «فرهنگ جامع زبان فارسی» است. در این طرح مقرر است که فرهنگی در ۳۵ مجلد منتشر شود تا این زبان را با همه تحول و دگرگونی‌های تاریخی و زبانی آن یک‌جا گرد آورد و با تکیه بر شواهد منظور و منثور تعریف کند. از این مجموعه، تا کنون سه مجلد به چاپ رسیده است. در کنار این کوشش‌های زبانی فرهنگستان توانسته است با تالیف دائره‌المعارفی به نام «دانشنامه زبان و ادب فارسی» مرجع قابل اطمینان و سودمندی در اختیار استادان زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگران و دانشجویان این رشته قرار دهد و آنان را از مراجعه به منابع دور از دسترس بی‌نیاز کند. چاپ سوم این دانشنامه با تألیف یک ذیل هزار صفحه‌ای به ۱۴ مجلد بالغ شده است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی زبان‌های باستانی و نیز زبان‌های محلی و مادری و گویش‌های گوناگون را در سراسر ایران نه تنها یک واقعیت بلکه یک فرصت و یک نعمت و برکت می‌داند و حفظ آن زبان‌ها و گویش‌ها را نیز وظیفه خود می‌شناسد. گواه این سخن پژوهش سی و چندساله در این زبان‌ها و گویش‌ها و تألیف ده‌ها کتاب حامی گویش‌های محلی در سراسر ایران در فرهنگستان است.
غلامعلی حداد عادل تأکید کرد: امروزه زبان فارسی به درجه‌ای از قوت رسیده که می‌تواند هم در عرصه شعر و ادب آثاری بدیع و دلنشین و هم در حوزه علم و فن کتاب‌های روزانه و کارآمد پدید آورد. رشد چشمگیر شعر فارسی و گسترش ادبیات داستانی و ترجمه‌های فراوان داستان‌های بلند و کوتاه از زبان‌های دیگر به زبان فارسی و ترجمه آثار فلسفی فیلسوفان بزرگ به این زبان واقعیتی انکارناپذیر است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی گفت: معانی عمیق و لطیف الهی و عرفانی موجود در متون نظم و نثر کهن، فارسی را به حق شایسته عنوان زبان دوم جهان اسلام ساخته و نیاز سایر کشورها به زبان فارسی برای گسترش روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی سبب شده است تا کرسی‌های آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌های کشورهای خارج برقرار و کلاس‌های آزاد آموزش زبان فارسی به مشتاقان یادگیری این زبان پررونق باشد. بنیاد سعدی که عمر آن به ۱۵ سال نزدیک می‌شود در کنار فرهنگستان امر مهم آموزش و گسترش زبان فارسی را در جهان بر عهده گرفته و بر پایه اصول علمی حاکم بر آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان و استفاده از انواع امکانات در این راه تلاش می‌کند.
او ادامه داد: فرهنگستان نمی‌خواهد جانشین دانشکده‌های ادبیات و حتی موسسات پژوهشی این حوزه شود بلکه راهبرد اصلی آن است که زیرساخت‌های لازم را برای انواع پژوهش‌ها و فعالیت‌های زبانی ایجاد کند و در اختیار موسسات علمی و پژوهشگران و نویسندگان و ادیبان و مترجمان قرار دهد. بر پایه چنین رویکردی فرهنگستان درهای خود را به روی استادان و دانشجویان و معلمان مدارس و حتی دانش‌آموزان گشوده و امکان استفاده از کتابخانه غنی و ارزشمند خود را برای محققان فراهم ساخته است فرهنگستان زبان و ادب فارسی به مناسبت فرخنده روز بیست و پنجم اردیبهشت با گرامیداشت یاد و نام فردوسی و «شاهنامه» او این روز را به همه ملت ایران و همه فارسی‌زبانان و فارسی‌دانان و دوستداران این زبان در سراسر جهان تبریک می‌گوید و امیدوار است بتواند با بهره‌مندی از استادان عالیقدری که اعضای پیوسته و وابسته و افتخاری آن در ایران و دیگر کشورهای جهان‌اند به وظیفه خطیر خود در پاسداری از این میراث ارزشمند ملی و جهانی عمل کند.
انتهای پیام
نظرات