به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی جشنواره عروسک‌خونه؛ نشست رسانه‌ای سومین دوره جشنواره نمایشی عروسکی تلویزیون (عروسک‌خونه) با حضور علی خواجه، دبیر جشنواره و تهیه‌کننده برنامه «عروسک‌خونه»، محمد صادق باطنی رئیس مرکز کودک و نوجوان سیما، سید میلاد ناظمی، برنامه‌ساز و مشاور پویش «تهران دوست‌داشتنی»، متین محجوب نماینده حوزه هنری کودک و نوجوان و نازیلا نوریشاد، کارگردان تئاتر عروسکی و نماینده انجمن نمایشگران عروسکی در مجموعه کارستان بهارستان برگزار شد. این جشنواره که با محوریت نمایش‌های عروسکی کودک و تمرکز بر قالب تلویزیونی طراحی شده، امسال با تحولات و رویکردی متفاوت همراه است.
رویکرد آموزشی نکته اتفاق ویژه عروسک‌خونه سوم
علی خواجه با اشاره به تغییرات صورت‌گرفته در ساختار جشنواره گفت: مهم‌ترین تفاوت امسال، افزودن بخش آموزش به جشنواره است که در روزهای ۲۶ و ۲۷ اردیبهشت‌ماه به صورت رسمی برگزار شد. این بخش آموزشی برای نخستین بار در تاریخ برگزاری جشنواره طراحی شده و در نوع خود بی‌سابقه است.
وی با مرور روند اجرایی این رویداد افزود: فراخوان سومین دوره جشنواره در دی‌ماه منتشر شد و در مجموع ۱۱۲ گروه نمایشی از ۱۸ استان کشور آثار خود را ارسال کردند. پس از داوری اولیه، ۳۵ گروه به مرحله دوم راه یافتند که از این میان ۲۹ گروه برای شرکت در بخش آموزشی انتخاب شدند. در نهایت، ۲۰ گروه از ایران به مرحله پایانی جشنواره رسیدند.
به گفته خواجه، امسال برای نخستین بار، گروه‌هایی از کشورهای عراق، ارمنستان و گرجستان نیز در این جشنواره حضور دارند تا در مجموع ۲۳ گروه نمایشی در بخش نهایی رقابت کنند.
او در ادامه برنامه‌های آینده جشنواره را چنین تشریح کرد: «نمایش‌های منتخب، از هفته پایانی خرداد تا هفته اول تیرماه ضبط تلویزیونی خواهند شد و در شهریورماه از شبکه کودک پخش می‌شوند. پس از پخش، آثار در معرض آرای مردمی قرار می‌گیرند که در دوره گذشته نیز با استقبال چشمگیری از سوی مخاطبان مواجه شده بودند.
علی خواجه تأکید کرد: عروسک‌خونه نخستین جشنواره تلویزیونی در حوزه نمایش عروسکی کودک است و امروز در سومین سال برگزاری خود، با استقبال قابل‌توجه هنرمندان و فعالان این حوزه، به بلوغ قابل‌توجهی رسیده است. حضور دغدغه‌مندان نمایش عروسکی تلویزیونی در این مسیر، نویدبخش آینده‌ای روشن برای این هنر مردمی و کودک‌محور است.
خواجه از حمایت‌های مدیران صداوسیما قدردانی و ابراز امیدواری کرد که جشنواره عروسکی تلویزیونی، همچنان به عنوان بستری برای بیان احساسات، آموزش زندگی و تقویت هویت کودکان ایرانی، به مسیر خود ادامه دهد.
تحقق زیست‌بوم محتوای هویت‌ساز کودک در دستور کار صداوسیما
محمدصادق باطنی، رئیس مرکز کودک و نوجوان سیما و رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره «عروسک‌خونه»، در نشست خبری سومین دوره این جشنواره با تأکید بر جایگاه ویژه تئاتر و نمایش عروسکی در زیست‌بوم فرهنگی کودک، گفت: «ما تحقق زیست‌بوم تولید و مصرف محتوای هویت‌ساز کودک و نوجوان را هدف‌گذاری کرده‌ایم و معتقدیم مسیر آینده کودک ایرانی باید با محتوای بومی، اصیل و متناسب با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی همراه باشد.
باطنی با اشاره به رشد قابل توجه تولیدات فرهنگی در سال‌های اخیر، اظهار داشت: در حوزه کودک، شاهد رشد چشمگیر تولیدات در قالب‌های مختلفی چون کتاب، انیمیشن، سینما، موسیقی، وی‌اودی و حالا نمایش‌های عروسکی هستیم. تئاتر کودک، به‌ویژه شاخه عروسکی آن، از گذشته‌ای غنی برخوردار است و امروز باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
او افزود: نمایش عروسکی در دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ با حضور اساتید بزرگ و تولید آثار ماندگار، جایگاه قابل‌توجهی در صداوسیما داشت، اما از نیمه دهه ۷۰ تا دهه ۹۰، این عرصه به حاشیه رفت و جای خود را به عروسک‌هایی داد که بیشتر در نقش همراه مجریان کودک و نوجوان (عمو و خاله‌ها) ظاهر می‌شدند، نه در ساختارهای داستان‌محور و دراماتیک.
بازگشت نمایش عروسکی با استقبال چشمگیر مردمی
رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره «عروسک‌خونه» تصریح کرد: در حالی که تصور می‌شد نمایش عروسکی دیگر مخاطب ندارد، اولین دوره جشنواره با ۱۹ میلیون رأی مردمی مواجه شد و در دوره دوم این عدد به بیش از ۲۰ میلیون رسید. مقایسه این آمار با دیگر برنامه‌های پربیننده تلویزیونی، مانند فینال برنامه عصر جدید (با ۲۲ میلیون رأی)، نشان می‌دهد نمایش عروسکی همچنان زنده است و محبوبیت زیادی دارد.
او جشنواره «عروسک‌خونه» را پیشران تحقق زیست‌بوم کودک دانست و تأکید کرد: امسال با حضور ۲۹ گروه در رویداد نوآورانه آخر هفته عروسکی و راهیابی ۲۰ گروه به مرحله نهایی، شاهد رشد چشمگیر کیفیت آثار هستیم. نمایش‌های منتخب از پایان خرداد ضبط شده و پس از ماه‌های محرم و صفر، در شهریورماه از شبکه کودک پخش خواهند شد. رأی‌گیری مردمی همزمان با پخش تلویزیونی آغاز می‌شود و مراسم اختتامیه در پایان شهریور برگزار خواهد شد.
همکاری نهادهای فرهنگی و توجه به بازارپردازی کاراکترهای کودکانه
باطنی در ادامه به همکاری‌های راهبردی با نهادهایی مانند شهرداری تهران، حوزه هنری و انجمن تئاتر عروسکی ایران اشاره کرد و گفت: هدف ما تقویت تئاتر عروسکی و افزودن آن به سبد فرهنگی خانواده‌های ایرانی است. نمایش زنده عروسکی فرصتی است برای بازی، خیال‌پردازی و پرورش ذهن کودک. ما می‌خواهیم جایگاه این هنر را احیا کنیم.
او همچنین از تحولات مهمی در زمینه بازارپردازی فرهنگی (مرچندایزینگ) خبر داد و گفت: یکی از دغدغه‌های اصلی ما نبود کاراکترهای بومی بر روی محصولات فرهنگی کودک، از لباس گرفته تا نوشت‌افزار و بازی‌های رایانه‌ای بود. خوشبختانه با حمایت مستقیم ریاست صداوسیما، اکنون در آستانه نهایی‌سازی پنج قرارداد برای بهره‌برداری از شخصیت‌های کودکانه محبوب تلویزیونی هستیم. این مسیر با تجربه موفق انیمیشن سینمایی ببعی قهرمان آغاز شد که پرفروش‌ترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران شد.
عزم صداوسیما برای ایجاد تحولی بنیادین در محتوای کودک
رئیس مرکز کودک و نوجوان سیما تأکید کرد: صداوسیما امروز آماده است تا در کنار همه نهادهای فعال، از تولید محتوای هویت‌ساز در قالب‌های مختلف حمایت کند. اگر حال تئاتر کودک خوب باشد، حال کودک هم خوب خواهد بود. این جشنواره تنها آغاز یک حرکت ملی برای تقویت هویت کودکان ایرانی است.
باطنی در پایان از تمامی نهادهای همراه در برگزاری جشنواره تقدیر کرد و افزود: نمایش عروسکی نه تنها زنده است، بلکه تشنه دیده شدن است. ما دست در دست هم برای ساخت آینده‌ای روشن برای کودکان ایران تلاش خواهیم کرد.
«عروسک‌خونه»؛ تلاشی برای آینده فرهنگی کودکان در همکاری با پویش «تهران دوست‌داشتنی»
سید میلاد ناظمی، برنامه‌ساز و مشاور پویش «تهران دوست‌داشتنی»، در نشست خبری سومین دوره جشنواره تلویزیونی «عروسک‌خونه» از اهمیت توجه به نسل کودک در فرآیندهای فرهنگ‌سازی شهری و ملی سخن گفت و از همکاری سازنده این پویش با پروژه «عروسک‌خونه» خبر داد.
وی با تسلیت به جامعه رسانه‌ای به دلیل درگذشت دو عکاس خبری، با اشاره به همکاری پویش «تهران دوست‌داشتنی» با جشنواره «عروسک‌خونه»، گفت: فرهنگ‌سازی، امری زمان‌بر است که بر خلاف صنایع تولیدی، بر پایه تجربه و تداوم در نسل‌های مختلف معنا می‌یابد. اگر آموزه‌ای فرهنگی در نسل امروز تثبیت نشود، در نسل آینده ناپدید خواهد شد.
ناظمی افزود: یکی از دغدغه‌های جدی ما در پویش تهران دوست‌داشتنی، بازتعریف الگوهای زیست شهری برای کودکان است؛ مسائلی چون مصرف انرژی، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و نظافت شهری باید از سنین پایین نهادینه شود. عروسک‌خونه ظرفیت بزرگی برای انتقال این مفاهیم دارد؛ چرا که با مخاطب کودک در سطحی گسترده و سراسری ارتباط می‌گیرد.
او با اشاره به استقبال خانواده‌ها از محتوای کودکانه در شبکه‌های تلویزیونی نظیر نهال و پویا گفت: امروز شاهد شکل‌گیری یک شبکه ارتباطی پیوسته میان رسانه، کودک و خانواده هستیم. والدین آهنگ‌ها را حفظ هستند، بچه‌ها با محتوای آموزشی بزرگ می‌شوند و خانواده‌ها در رویدادهای فرهنگی مشارکت می‌کنند. این یعنی زیربنای یک زیست‌بوم فرهنگی در حال شکل‌گیری است.
ناظمی در ادامه گفت: ما در جلساتی که با آقای باطنی، رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره عروسک‌خونه داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که رسالت این جشنواره تنها در تهران محدود نشود و به وسعت کشور دیده شود. مفاهیمی مانند ایمنی، مشارکت اجتماعی و هویت فرهنگی برای کودکان همه شهرها یکسان است و نباید مختص پایتخت باشد.
وی همچنین از تولید مجموعه‌های فرهنگی کودک‌محور توسط پویش «تهران دوست‌داشتنی» خبر داد و گفت: هم‌اکنون مجموعه‌ای ۲۵ جلدی از کتاب‌های تصویری برای کودکان با موضوع مفاخر ملی در دست تولید است که به زودی در نمایشگاه‌ها و مدارس توزیع خواهد شد.
در پایان سخنانش، ناظمی با اشاره به اکران موفق انیمیشن «رویاشهر» اظهار داشت: این اثر، نمونه‌ای از تلاش‌هایی است که با هدف آماده‌سازی سبد فرهنگی نسل آینده صورت می‌گیرد. ما تلاش می‌کنیم کودکان با تهران نه به عنوان شهری پر از دغدغه، بلکه به عنوان محل زندگی خود که ارزش زیستن و آموختن دارد، ارتباط برقرار کنند. در این مسیر، مشارکت با صداوسیما و جشنواره‌هایی نظیر عروسک‌خونه، نقشی کلیدی دارند.
حرکت به‌سوی تئاتر ملی کودکانه؛ تئاتر عروسکی از صحنه تا خانه
متین محجوب، نماینده حوزه هنری کودک و نوجوان، در جریان نشست بررسی جشنواره «عروسک‌خونه» از این رویداد به‌عنوان گامی مؤثر در جهت گسترش مصرف محصولات هنری هویت‌ساز برای کودکان یاد کرد و تأکید داشت: هم‌افزایی در تولید و مصرف محصولات فرهنگی و هنری کودک، اتفاقی ارزشمند و تحسین‌برانگیز است که نباید به آن به چشم یک حرکت مقطعی نگاه کرد.
وی با اشاره به قدرت اثرگذاری نمایش و تصویر، گفت: جادوی نمایش، به‌ویژه در قالب تئاتر و تئاتر عروسکی، ظرفیت بزرگی برای فرهنگ‌سازی دارد. با این حال، آنچه مسئله امروز ماست، نه تولید، بلکه مصرف چنین محصولاتی است. تئاتر کودک سهم اندکی در سبد فرهنگی خانواده‌ها دارد و این خلأ باید توسط نهادهای فرهنگی پر شود.
محجوب اقدام صداوسیما در راه‌اندازی جشنواره «عروسک‌خونه» را «حرکتی حساب‌شده» خواند و افزود: در شرایطی که بسیاری از کودکان به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، هیچ تصویر ذهنی از تئاتر و به‌ویژه تئاتر عروسکی ندارند، این برنامه می‌تواند تصویری شفاف و ملموس از هنر نمایش برای آنها خلق کند. تلویزیون این امکان را فراهم کرده است که تئاتر از سالن‌های اجرا به خانه‌های مردم منتقل شود.
او ادامه داد: ما می‌توانیم با کمک صداوسیما، تئاترها را ضبط و پخش کنیم؛ به عبارتی، تئاتر را از صحنه به تصویر و از تصویر به ذهن کودک منتقل کنیم. در این مسیر، جشنواره عروسک‌خونه تنها یک نقطه آغاز است و باید با قدرت ادامه پیدا کند.
تئاتر تلویزیونی؛ پلی میان کودک و سالن نمایش
نماینده حوزه هنری کودک و نوجوان تأکید کرد که تجربه تماشای تئاتر در تلویزیون می‌تواند اشتیاق حضور در سالن‌های نمایش را در کودکان ایجاد کند: کودک وقتی در خانه نمایش را می‌بیند، میل رفتن به تماشاخانه در او شکل می‌گیرد. باید تلاش کنیم این مسیر رفت و برگشت بین تلویزیون و سالن تئاتر، فعال و پویا باشد. کودک ابتدا با تئاتر از طریق تلویزیون آشنا می‌شود و سپس آن را از نزدیک در سالن تجربه می‌کند.
محجوب همچنین به ظرفیت‌های تبلیغاتی برای گسترش این مسیر اشاره کرد و گفت: ما هنوز بسیاری از آثار ارزشمند تئاتر کودک را در تلویزیون نداریم. با راه‌اندازی کمپین‌های تبلیغاتی هدفمند، تیزرهای نمایشی و اطلاع‌رسانی گسترده، می‌توانیم این آثار را نیز به چرخه مصرف وارد کنیم. مخاطبی که تئاتر تلویزیونی دیده و لذت برده، می‌تواند مروج آن در میان سایرین باشد.
او در پایان با اشاره به تداوم مسیر شکل‌گیری «زیست‌بوم تولید و مصرف محصولات هنری کودکانه» اظهار امیدواری کرد که این اقدامات منجر به تقویت هویت فرهنگی نسل آینده شود: ما در حوزه تولید نمایش، هنرمندان برجسته‌ای داریم، اما وظیفه ماست که مصرف این آثار را هم تقویت کنیم. جشنواره عروسک‌خونه می‌تواند یکی از جدی‌ترین پاسخ‌ها به این نیاز فرهنگی باشد.
بازگشت خاطره‌ها با «عروسک‌خونه»: پیوند دوباره تئاتر عروسکی و تلویزیون
نازیلا نوریشاد، کارگردان تئاتر عروسکی و نماینده انجمن نمایشگران عروسکی، در حاشیه نشست بررسی روند جشنواره «عروسک‌خونه» ضمن تأکید بر تأثیر ماندگار نمایش عروسکی در زندگی کودکان، از احیای رابطه میان تئاتر عروسکی و تلویزیون ابراز خرسندی کرد.
نوریشاد با اشاره به تجربه کودکان در دوران جنگ تحمیلی گفت: در آن سال‌ها، بسیاری از بچه‌ها در شرایط سخت زندگی می‌کردند، اما عروسک‌ها به آنها پناهی فانتزی می‌دادند. وقتی پای تلویزیون می‌نشستند و برنامه‌هایی چون «خونه مادربزرگه» یا «هادی و هدی» را می‌دیدند، برای دقایقی از واقعیت تلخ روزمره جدا می‌شدند و به دنیایی شیرین و امن پناه می‌بردند. این همان جادوی عروسک‌هاست که هنوز هم در ناخودآگاه جمعی ما زنده است.
وی افزود: وقتی امروز یک عروسک را می‌بینیم، ناخودآگاه لبخند می‌زنیم. این نشان‌دهنده قدرت و تأثیر عمیق نمایش عروسکی بر روان کودک و حتی بزرگ‌سالان است.
عروسک‌خونه، پلی دوباره میان صحنه و صفحه نمایش
نوریشاد از جشنواره عروسک‌خونه به‌عنوان فرصتی برای پیوند دوباره میان هنرمندان تئاتر عروسکی و مخاطبان تلویزیونی یاد کرد و گفت: «متأسفانه در سال‌های اخیر، شکاف بزرگی میان تئاتر عروسکی و تلویزیون ایجاد شده بود. برنامه عروسک‌خونه این فاصله را کاهش داده و بستری جدید برای دیده شدن هنر عروسکی فراهم کرده است.
وی افزود: در انجمن نمایشگران عروسکی، نزدیک به ۴۰۰ هنرمند متخصص از سراسر کشور فعال هستند که با شور و انگیزه در این حوزه تلاش می‌کنند. ما در نشست اخیر خانه تئاتر نیز درباره آینده عروسک‌خونه و مشارکت در این طرح گفت‌وگو کردیم و امیدواریم این جریان پویا ادامه یابد.
حرکت به سوی تنوع، خلاقیت و خاطره‌سازی
نوریشاد ضمن تشکر از عوامل جشنواره و صداوسیما برای نگاه باز و متفاوت‌شان به ژانرها و گونه‌های مختلف نمایش عروسکی، خاطرنشان کرد: یکی از نقاط قوت عروسک‌خونه این است که از قالب‌های کلیشه‌ای و سنتی فاصله گرفته و زمینه‌ای برای معرفی گونه‌های متنوع عروسکی به کودکان فراهم کرده است. این شناخت عمیق از تنوع نمایش عروسکی، فرصت بسیار ارزشمندی برای تربیت نسل آینده‌ای خلاق، پرامید و خاطره‌ساز خواهد بود.
او در پایان ابراز امیدواری کرد که این جریان فرهنگی بتواند به کودکان کمک کند تا با خلاقیت خود آثاری جذاب و ارزشمند خلق کنند و عروسک‌ها را نه‌فقط به‌عنوان ابزار سرگرمی، بلکه به‌عنوان همراهانی در مسیر رشد و تخیل خود ببینند؛ امیدوارم همه بچه‌های ایران شاد باشند، عروسک‌هایشان را دوست داشته باشند و نمایش عروسکی را بخشی از زندگی روزمره خود بدانند.
تعامل دوسویه میان جشنواره‌های کودک و تلویزیون؛ از صحنه به قاب، از قاب به صحنه
در جریان نشست رسانه‌ای جشنواره تلویزیونی «عروسک‌خونه»، یکی از خبرنگاران حاضر پرسشی را درباره تعامل دوسویه میان جشنواره‌های تئاتری کودک و برنامه‌های تلویزیونی مطرح کرد. وی پرسید با توجه به اینکه جشنواره‌ها معمولاً مخاطب بزرگسال دارند، آیا تعامل دوطرفه‌ای وجود دارد که آثار جشنواره‌ها برای کودکان ضبط و پخش شود یا برعکس، آثار تلویزیونی روی صحنه اجرا بروند؟ همچنین آیا ضبط آثار متمرکز در تهران انجام می‌شود یا در استان‌ها نیز تولید صورت می‌گیرد؟ و در نهایت، چه گونه‌های نمایشی مدنظر برنامه‌سازان بوده است؟
باطنی در پاسخ به این سؤال، توضیح داد: ما در سازمان صداوسیما و شبکه‌های کودک، همراه و هم‌افزای جشنواره‌های معتبر کشور مانند جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان و جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران مبارک هستیم. در همین راستا، شخصیت‌های محبوب برنامه عروسک‌خونه نیز به این جشنواره‌ها اعزام شدند، گزارش تهیه کردند و با هنرمندان گفتگو داشتند. هدف ما تکرار نیست، بلکه تکمیل یک جریان فرهنگی در عرصه کودک است.
وی افزود: جشنواره‌های تئاتری سنتاً روی اجراهای صحنه‌ای متمرکز هستند، در حالی که جشنواره تلویزیونی عروسک‌خونه، قالب رسانه‌ای دارد و به‌طور خاص بر تئاتر عروسکی برای رسانه تمرکز کرده است. ما به دنبال تولیداتی هستیم که قابلیت تبدیل شدن به برنامه‌های تلویزیونی را داشته باشند، نه صرفاً نمایش صحنه‌ای.
گونه‌های متنوع و رویکرد رسانه‌محور
نوریشاد در خصوص گونه‌های نمایشی حاضر در جشنواره، اشاره کرد: در برنامه‌ریزی‌ها، هم آثار کودک و هم آثار بزرگسال را مدنظر قرار داده‌ایم. به‌عنوان مثال، جشنواره تهران مبارک که به صورت تخصصی به تئاتر عروسکی می‌پردازد، ترکیبی از آثار بزرگسال و کودک را شامل می‌شود. اما در جشنواره تلویزیونی عروسک‌خونه تمرکز عمده ما بر محتوای مناسب کودک با فرم‌های قابل پخش در تلویزیون است. ضبط‌ها هم عمدتاً در تهران انجام می‌شوند، اما به‌طور مشخص گروه‌های استانی نیز به این پروژه پیوسته‌اند و آثار آنها در قالب گزارش، گفتگو و حتی اجرای ویژه در برنامه حضور دارد.
آینده سینمایی عروسک‌خونه و پهلوانان؛ برندهای تلویزیونی روی پرده سینما
باطنی در بخشی دیگر از این نشست به تولید فیلم‌های سینمایی با محوریت برندهای محبوب کودکانه اشاره کرد و گفت: از جمله پروژه‌هایی که به زودی به تولید می‌رسند عبارتند از: فیلم سینمایی «عروسک‌خونه» که فیلمنامه‌اش نهایی شده و مراحل پیش‌تولید را طی می‌کند. فیلم سینمایی «پهلوانان» که بر اساس مجموعه تلویزیونی محبوب با همین نام ساخته خواهد شد. با قدرت پشت این جریان فرهنگی ایستاده‌ایم و از تولیدات سینمایی با کیفیت برای نسل کودک و نوجوان حمایت خواهیم کرد.
باشگاه عروسک‌خونه راه‌اندازی می‌شود
در حاشیه نشست رسانه‌ای جشنواره تلویزیونی «عروسک‌خونه»، خبرنگار یکی از رسانه‌ها پرسشی را از محمدصادق باطنی، رئیس شورای سیاست‌گذاری این جشنواره مطرح کرد.
وی با اشاره به حضور پررنگ شخصیت‌های محبوب عروسکی در فضای جشنواره و تجربه زنده کودکان از این فضا، پیشنهاد راه‌اندازی کارناوال خیابانی عروسکی را ارائه داد و پرسید: «آیا برنامه‌ای برای حمایت ماندگار از گروه‌هایی که آثارشان در جشنواره پذیرفته شده وجود دارد؟ به‌ویژه آن‌هایی که علی‌رغم عدم راهیابی به بخش نهایی، کارهای ارزشمندی ارائه کردند. آیا این گروه‌ها دستمزدی دریافت می‌کنند یا از حمایت‌های بعدی برخوردار خواهند بود؟»
در پاسخ به این پرسش، باطنی اعلام کرد: ما در مسیر شکل‌دهی به باشگاه دائمی "عروسک‌خونه" هستیم؛ پلتفرمی برای شناسایی، آموزش، حمایت و تولید آثار کودک و نوجوان. امسال در همین راستا، حجم عظیمی از آثار نمایشی عروسکی از سوی بچه‌ها به ما ارسال شده و در کارگاه‌ها و برنامه‌های تلویزیونی در حال پخش هستند.
وی افزود: امروز فقط نقاشی یا انشا نیست؛ کودکان تئاتر عروسکی می‌سازند، فیلم می‌گیرند و برای ما ارسال می‌کنند. با این پخش تلویزیونی، ما در واقع داریم جرقه‌های هنری را در ذهن کودکان روشن می‌کنیم و این یعنی لشکری از هنرمندان آینده در حال شکل‌گیری است.»
ساختارهای حمایتی ویژه برای گروه‌های برگزیده و فعال
باطنی با تشریح ساختارهای حمایتی جشنواره گفت: حمایت از تولیدات تلویزیونی: آثار برگزیده از امتیازات ویژه برای تولید آثار جدید برخوردار خواهند شد. این تولیدات در همکاری با جشنواره، به مرحله پخش تلویزیونی خواهند رسید. حمایت از اجراهای صحنه‌ای: گروه‌های شایسته به صورت ویژه مورد حمایت تولید و اجرای تئاتر قرار می‌گیرند. این شامل پشتیبانی مالی، تبلیغاتی و رسانه‌ای از اجرای آنها روی صحنه خواهد بود.
باطنی از برنامه‌ریزی برای احیای تئاتر عروسکی در مدارس و مساجد خبر داد و افزود: این فضاها، ریشه‌های عمیق فرهنگی در اجرای تئاتر کودک دارند و ما قصد داریم این سنت را با حمایت هدفمند، به شکل گسترده‌ای احیا کنیم.
برگزاری حضوری جشنواره و اهداف بین‌المللی
وی همچنین اعلام کرد که تلاش‌ها برای برگزاری بخش حضوری جشنواره در شهریورماه آغاز شده اس وادامه داد: در حال برنامه‌ریزی هستیم تا در دو روز از زمان اختتامیه، جشنواره‌ای حضوری برای نمایش آثار و ارتباط مستقیم با کودکان و خانواده‌ها داشته باشیم. حضور عروسک‌ها و گروه‌های نمایشی از نزدیک، برای بچه‌ها تجربه‌ای بی‌نظیر خواهد بود.
باطنی از پیگیری‌های جدی برای بین‌المللی شدن جشنواره خبر داد و گفت: سه گروه بین‌المللی امسال در جشنواره حضور دارند و ما به‌صورت جدی در حال برنامه‌ریزی برای حضور آثار برگزیده در صحنه‌های جهانی هستیم. عروسک‌خونه فقط یک برنامه تلویزیونی نیست؛ مسیر آینده‌ای روشن برای تربیت نسل هنرمندان کودک ایران است.
کارگاه‌های عروسک‌سازی احیا می‌شوند
در ادامه یکی از خبرنگاران پرسشی درباره روند احیای کارگاه‌های عروسک‌سازی و پیوند آن با فرهنگ بومی و قومی ایران مطرح کرد. وی از محمدصادق باطنی، رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره، درباره برنامه‌های عملیاتی در این زمینه و چگونگی هماهنگی آن با دیگر فعالیت‌های جشنواره سؤال کرد.
احیای عروسک‌سازی، تنها آموزش نیست؛ احیای هویت فرهنگی است
باطنی در پاسخ به این سؤال گفت: ما در جشنواره "عروسک‌خونه" با نگاهی چندضلعی به حوزه نمایش عروسکی ورود کرده‌ایم؛ این حرکت تنها یک کار هنری نیست، بلکه احیای ریشه‌های فرهنگی است که در دل تاریخ اقوام و نواحی مختلف کشور نهفته‌اند.
وی با تأکید بر نقش مهم عروسک‌ها در انتقال مفاهیم فرهنگی، تربیتی، مذهبی و حتی شغلی در گذشته ایران افزود: در بسیاری از استان‌های کشور، عروسک‌های محلی با کارکردهای خاصی در زندگی مردم وجود داشته‌اند؛ از آموزش مفاهیم مذهبی تا انتقال مهارت‌های زندگی. این عروسک‌ها بخشی از هویت فرهنگی ما هستند که متأسفانه در سال‌های اخیر تضعیف شده‌اند.
برنامه تلویزیونی و آموزش‌های مقدماتی در کنار پیوند با نهادهای تخصصی
در ادامه نشست علی خواجه، تهیه کننده برنامه و دبیر جشنواره با اشاره به ظرفیت رسانه‌ای عروسک‌خونه گفت: ما در برنامه تلویزیونی "عروسک‌خونه"، آموزش‌های مقدماتی و سرگرم‌کننده عروسک‌سازی را برای کودکان ارائه می‌دهیم، اما برای احیای حرفه‌ای این هنر، نیازمند اتصال با انجمن‌های تخصصی و نهادهای فعال در حوزه میراث فرهنگی و هنرهای بومی هستیم.
او همچنین اعلام کرد که در طراحی دوره جدید جشنواره، توجه به کارگاه‌های عروسک‌سازی استانی و بومی در اولویت قرار گرفته است: پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۳۰ تا ۴۰ گونه عروسک قومی و محلی در استان‌های مختلف کشور وجود دارد که هرکدام حامل داستان‌ها، موسیقی‌ها، آیین‌ها و باورهای خاص منطقه‌ای هستند. این ظرفیت غنی باید دوباره فعال شود.
برگزاری آموزش میدانی و برنامه‌های آتی
خواجه در ادامه گفت: از طریق همکاری با مراکز استانی صداوسیما و نهادهای فرهنگی محلی، قصد داریم آموزش‌های عروسک‌سازی را به‌صورت میدانی در سطح استان‌ها گسترش دهیم. این آموزش‌ها ضمن تقویت دانش فنی، به حفظ و بازآفرینی میراث فرهنگی نیز کمک می‌کند.
وی همچنین نوید داد که با پشتوانه این آموزش‌ها و مشارکت گسترده گروه‌های بومی، جشنواره سال آینده در ابعاد وسیع‌تری برگزار خواهد شد.
رای‌گیری ۲۰ میلیونی روی بستر شاد انجام شد
یکی از خبرنگاران با اشاره به نقش پررنگ آموزش و پرورش در فضای کودک و نوجوان، از محمدصادق باطنی، رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره درباره سطح تعامل این جشنواره با وزارت آموزش و پرورش پرسید.
باطنی در پاسخ به این سؤال گفت: در دو دوره‌ای که جشنواره برگزار شده، همکاری گسترده‌ای با آموزش و پرورش و به‌ویژه با شبکه اجتماعی "شاد" داشته‌ایم. پلتفرم شاد بستر اصلی برگزاری رای‌گیری عمومی جشنواره بود و آرای میلیونی شرکت‌کنندگان نیز دقیقاً از همین طریق جمع‌آوری شد.
وی با تأکید بر نقش اطلاع‌رسانی مدارس افزود: در فرآیند اطلاع‌رسانی جشنواره به مدارس سراسر کشور، آموزش و پرورش نقشی محوری ایفا کرد و این موضوع، زمینه‌ساز مشارکت بسیار گسترده دانش‌آموزان در این رویداد شد.
ورود به تئاتر مدرسه‌ای در دستور کار است
باطنی درباره برنامه‌های آتی نیز گفت: در دوره‌های پیشین و همین‌طور در دوره فعلی جشنواره، ورود به حوزه تئاتر مدرسه‌ای به‌صورت جدی در دستور کار ما قرار دارد. ما به دنبال این هستیم که نمایش عروسکی را به فضاهای تربیتی مدارس وارد کنیم و آن را به‌عنوان یک ابزار فرهنگی و آموزشی توسعه دهیم.
تعامل سازنده با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره همچنین به نقش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اشاره کرد و گفت: کانون به‌عنوان یکی از بازوهای اصلی آموزش و پرورش در زمینه هنر و تربیت فکری کودکان، در جشنواره کنار ما بوده و تعامل مؤثری با این نهاد داشته‌ایم. کانون، خانه بسیاری از فعالان حرفه‌ای حوزه تئاتر کودک و نوجوان است و از ظرفیت آن به خوبی در مسیر جشنواره استفاده شده است.
بازگشت عروسک‌های نوستالژیک پیچیده اما ممکن است
خبرنگار یکی از رسانه‌ها با اشاره به اهمیت معرفی نمایش‌های صحنه‌ای و همچنین لزوم احیای عروسک‌های نوستالژیک تلویزیون، از محمدصادق باطنی، رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره درباره سیاست‌های جاری در این دو حوزه پرسید.
باطنی در پاسخ به این سؤال گفت: در حال حاضر، اتفاقات خوبی در حوزه تئاتر کودک در حال رقم خوردن است و ما در شبکه کودک، پای کار ترویج و معرفی تئاترهای سالم و قابل پخش ایستاده‌ایم. رایزنی‌هایی نیز با صداوسیما برای معرفی این آثار در جریان است و تعامل سازنده‌ای با فعالان این حوزه شکل گرفته است.
وی تأکید کرد: هدف ما این است که خانواده‌ها با خیال راحت فرزندانشان را به تماشای آثار نمایشی سالم و تربیت‌محور بنشانند. گاهی حتی از سازندگان آثار نمایشی درخواست می‌کنیم برخی صحنه‌ها را متناسب‌سازی کنند تا امکان پخش از تلویزیون فراهم شود.
احیای عروسک‌های قدیمی؛ از نوستالژی تا موانع حقوقی
در بخش دوم پاسخ خود، باطنی به پرسش درباره بازگشت عروسک‌های خاطره‌انگیز دهه ۶۰ و ۷۰ اشاره کرد و گفت: احیای عروسک‌های قدیمی مسئله‌ای بسیار پیچیده است؛ این موضوع صرفاً جنبه احساسی ندارد و درگیر مسائل جدی حقوقی است. صداپیشه‌های اصلی این عروسک‌ها حقوق معنوی دارند، و احیای دوباره هر شخصیت نیازمند طی شدن مراحل قانونی مشخصی است.
وی افزود: با این حال، اقدامات مثبتی در حال انجام است. برای مثال، مجموعه عروسکی محبوب چاق و لاغر اکنون با قالب انیمیشن در برنامه نابغه‌های کوچک از شبکه کودک در حال پخش است. این مسیر را برای دیگر کاراکترهای نوستالژیک نیز دنبال خواهیم کرد، به‌ویژه در قالب انیمیشن و با زبان امروز.
باید نسل جدیدی از عروسک‌های بومی خلق شود
باطنی همچنین با نگاهی آینده‌نگرانه گفت: درست است که بسیاری از ما با عروسک‌های قدیمی خاطره داریم، اما همه آنها الزماً برای نسل جدید کاربردی یا جذاب نیستند. تکنیک‌های عروسک‌سازی امروز بسیار پیشرفته‌تر از دهه‌های گذشته است. ما در کنار استفاده از تجربه بزرگان، باید عروسک‌های تازه و جذابی خلق کنیم که با زبان و نیازهای کودک امروزی هماهنگ باشد.
او با طنز و خاطره‌ای شخصی افزود: بعضی عروسک‌های قدیمی نه‌تنها خاطره، بلکه برای خیلی از بچه‌ها آن زمان کابوس بودند!
عروسک‌های جدید با برندسازی و تجاری‌سازی به تلویزیون می‌آیند
در ادامه نشست، یکی از خبرنگاران از محمدصادق باطنی، رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره درباره سیاست‌های برندسازی و تجاری‌سازی عروسک‌های جدید و آینده تلویزیونی این شخصیت‌ها پرسید.
باطنی در پاسخ به سوال خبرنگار درباره برندسازی عروسک‌های جدید و نحوه ورود آنها به تلویزیون گفت: امروزه ما شاهد ظهور عروسک‌های جذاب و نوینی هستیم که با توجه به نیازهای کودکان امروز، طراحی و تولید شده‌اند. این عروسک‌ها نه تنها جذابیت دارند بلکه در آینده به‌طور جدی وارد بازار برندسازی و تجاری‌سازی خواهند شد.
وی ادامه داد: در سال‌های گذشته، تولیدات عروسکی محدود به تعداد کمی از کاراکترهای شناخته‌شده بود که همچنان نیز در خاطرات مردم باقی مانده‌اند، مانند خونه مادربزرگه یا شهر موش‌ها. این عروسک‌ها در آن زمان به دلیل محدودیت‌های تلویزیونی و فضای خلوت رسانه‌ای، از روند تبلیغات گسترده و تجاری‌سازی دور بودند. اما امروز، با پیشرفت در تکنولوژی و رسانه‌ها، فرصتی طلایی برای برندسازی عروسک‌های جدید فراهم شده است.
برندسازی عروسک‌ها نیازمند طرح‌های تجاری منسجم
باطنی توضیح داد: برندسازی یک کاراکتر عروسکی بدون طرح تجاری مشخص و یک استراتژی تجاری منسجم امکان‌پذیر نیست. هر عروسک جدید باید ابتدا از جنبه‌های هنری و طراحی قابل‌قبولی برخوردار باشد و سپس با یک طرح تجاری ویژه وارد بازار شود. به‌طور مثال، کاراکترهایی که به‌طور ویژه طراحی شده‌اند، در قالب انیمیشن، موزیک و دیگر عناصر بصری، می‌توانند به‌عنوان برندهای موفق کودکانه در تلویزیون و رسانه‌های مختلف معرفی شوند.
رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره عروسک‌خونه همچنین از عقد قراردادهای جدید در صداوسیما خبر داد و افزود: در حال حاضر، قراردادهای متعددی در سازمان صداوسیما در حال انجام است که در آینده نزدیک شاهد رونمایی از این پروژه‌ها خواهیم بود. این قراردادها به‌عنوان مقدمه‌ای برای اتفاقی بزرگ در حوزه برندسازی و تجاری‌سازی شخصیت‌های کودک و نوجوان است که به‌زودی آغاز خواهد شد
انتهای پیام
نظرات