بابک مینایی، کارگردان و مستندساز، در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح فرآیند ساخت مستند «حاج مرزوق» و چالش‌های پژوهش و تولید این اثر پرداخت و بر لزوم توجه به مستندهای آیینی و مذهبی و ایجاد سازوکاری مدون برای ساخت و اکران این آثار تأکید کرد.  

مینایی با اشاره به انگیزه ساخت مستند «حاج مرزوق»، گفت: شکل‌گیری مستند حاج مرزوق به فیلم قبلی‌ام، مستند «آسید مهدی» برمی‌گردد که درباره زندگی سید مهدی قوام بود. آن زمان تصمیم گرفتم یک سه‌گانه درباره سه شخصیت مذهبی بسازم که در دهه‌های گذشته نمونه‌های بی‌نظیری بودند. سید مهدی قوام در حوزه خودش یک مرجع و شاخص است، حاج مرزوق عرب حائری در مداحی الگو بود و شیخ رضا سراج هم در روضه‌خوانی و منبر زبانزد بود. این سه‌گانه را ساختم تا شاخص‌هایی برای نسل‌های بعد باقی بگذارم.  

کمبود اسناد و نبود صدای حاج مرزوق

او درباره دشواری‌های تحقیق برای این مستند توضیح داد: هرچه سوژه قدیمی‌تر باشد، دسترسی به اسناد و شاهدان سخت‌تر می‌شود. وقتی مستند حاج مرزوق را در دهه ۹۰ می‌ساختیم، حدود ۶۰ سال از فوت او می‌گذشت. تنها شاگرد زنده‌اش، سید حسن معطر، که بیش از نود سال داشت، در قید حیات بود و خوشبختانه توانستیم با او گفت‌وگو کنیم. اما هیچ صدایی از خود حاج مرزوق موجود نبود و این همیشه دغدغه من بود. حتی اگر در آخرین ماه‌های عمرش صدایی ضبط شده بود، در دسترس نبود. این کمبود باعث شد بعدها مستند «صاد مثل صدا» را بسازم که درباره ضرورت ایجاد آرشیو ملی برای صداهای تاریخی است.

ضرورت حمایت از مستندهای آیینی و مذهبی

مینایی با بیان اینکه در دهه ۹۰ حدود ۳۰ تا ۴۰ مستند پرتره مذهبی ساخته شد، اما این روند ادامه نیافت، گفت: اینکه چرا این جریان متوقف شد، نیاز است نهاد یا کانونی شکل بگیرد تا به‌صورت مدون از ساخت چنین آثاری حمایت کند. الان مستندسازان به‌صورت ذوقی و شخصی کار می‌کنند. من خودم می‌توانم لیستی از ۳۰ شخصیت مذهبی نام ببرم که مستندی درباره‌شان ساخته نشده، درحالی که همه آن‌ها از افراد شاخص زمان خود بودند.

بیشتر بخوانید: 

مستندی که فلسفه گریستن بی‌گریه را روایت می‌کند

مستند، بهترین ابزار برای معرفی چهره‌های ماندگار

این مستندساز با تأکید بر جایگاه ویژه مستند در معرفی شخصیت‌ها افزود: مستندها بارها و بارها پخش می‌شوند و حتی بخش‌هایی از آن‌ها در مناسبت‌های مختلف استفاده می‌شود. این نشان‌دهنده قدرت و اثرگذاری مستند است. در میان انواع هنرهای بصری، مستند یکی از واقعی‌ترین و مؤثرترین ابزارهاست.

معضل اکران مستندها و پخش غیررسمی

مینایی به مشکل اکران مستندها اشاره کرد و گفت: متأسفانه بسیاری از مستندها به‌دلیل نبود فضای اکران، سر از شبکه‌های غیررسمی درمی‌آورند. فقط ۲۰ روز در سال جشنواره‌هایی مثل «سینماحقیقت» و «عمار» به مستند اختصاص دارد. راه‌حل این است که در هر شهر و استان، سالن‌های سینما سانس‌هایی ویژه مستند بگذارند تا این آثار دیده شوند.

او در پایان از پروژه جدیدش خبر داد و گفت: در حال تحقیق برای مستندی با عنوان موقت «دیگه مهم نیست» هستیم. این مستند درباره آرزوها و خواسته‌هایی است که در زمان مناسب برآورده نمی‌شوند و وقتی به آن‌ها می‌رسیم، دیگر آن شیرینی اولیه را ندارند. انشالله تصویربرداری آن از پاییز آغاز می‌شود.

انتهای پیام