حجت‌الاسلام محمد حسینی- استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) - در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه مانیفست و ایده اصلی تفکر شیعی حول ماجرای اباعبدالله (ع) می‌گردد و حماسه‌ای که سیدالشهدا در سال ۶۱ هجری ایجاد کرد نقطه عطف مهمی در تاریخ و هویت ماست، اظهار کرد: اگر سیدالشهدا(ع) را از فکر شیعی جدا کنیم می‌توانیم بگوییم که چیزی از آن باقی نمی‌ماند. در بسیاری از آیات قرآن در مورد بحث ظلم‌ناپذیری صحبت شده است از جمله در آیه ۱۴۸ سوره نسا که خداوند می‌فرماید: «لَا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَکَانَ اللَّهُ سَمِیعًا عَلِیمًا» (خدا افشای بدی‌های دیگران را دوست ندارد، جز برای کسی که مورد ستم قرار گرفته است "که بر ستمدیده برای دفع ستم، افشای بدی‌های ستمکار جایز است"؛ و خدا شنوا و داناست)؛ همچنین در آیه ۴۰ سوره حج که خداوند می‌فرماید: «الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیرًا وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ؛ همان کسانی که بناحق از خانه ‌هایشان بیرون رانده شدند (آنها گناهی نداشتند) جز اینکه می‌گفتند پروردگار ما خداست و اگر خدا بعضی از مردم را با بعض دیگر دفع نمی‌کرد صومعه‌ها و کلیساها و کنیسه‌ها و مساجدی که نام خدا در آنها بسیار برده می‌شود سخت ویران می‌شد و قطعا خدا به کسی که (دین) او را یاری می‌کند یاری می‌دهد چرا که خدا سخت نیرومند شکست‌ ناپذیر است»؛ آیه اخیر مربوط به مسلمانان صدر اسلام است که از خانه‌هایشان رانده و پراکنده شدند فقط به جرم اینکه گفتند: خدای متعال را می‌پرستیم لذا این آیه نازل شد که برای استیفای حق خود با ظالمان پیکار کنند.

وی افزود: امام حسین (ع) در فرهنگ ما یک تراژدی تاثیرگذار و با اهمیت است که تمام ابعاد فرهنگی ما اعم از شعر، موسیقی، سخنرانی، نمایش و ... را تحت تاثیر قرار داده است. اباعبدالله نماد ظلم ستیزی است و کسی است که مظلوم واقع شده و تبدیل به اسطوره بی‌بدیل شده است. آن امام همام شخصیتی است که بدون کوچک‌ترین جرم و بهانه‌ای؛ خود و اهل‌بیت‌اش مورد ظلمی جانکاه قرار گرفتند؛ در اینجا از دو جنبه می‌توان موضوع را بررسی کرد که متناسب با شرایط کنونی ماست چرا که شهدای عزیزی را از دست دادیم که از سوی رژیم جنایتکار اسراییل به شهادت رسیدند در حالی که نه جرم و نَه جنایتی مرتکب شدند؛ و کسانی که این فاجعه را رقم زدند دستشان به خون هزاران کودک و انسان بی گناه آغشته است و طبق قوانین بین‌المللی محکوم هستند.

حجت‌الاسلام حسینی گفت: نخستین مساله آن است که ما یکبار می‌آییم و از ایده‌آلی صحبت می‌کنیم که در مسیر ظلم‌ستیزی و کسب عدالت است که باید طبق آن حرکت کنیم و این همان آرمان اخلاقی است که توسط دین ما به شدت مورد تایید و تاکید واقع شده است اما در وهله دوم زمانی هم هست که می‌خواهیم واقع‌بینانه‌تر به مساله نگاه کنیم؛ ما می‌دانیم که در سال ۶۱ هجری و در ماجرای عاشورا که در تاریخ ما به «یوم الطف» معروف است؛ امام حسین(ع) نسبت به حکومت ظالم اموی با سردمداری چون یزید مواجه شد.

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) اظهار کرد: این نکته بسیار قابل توجهی است که خداوند در قرآن فرمود: «وَلَنْ تَرْضَی عَنْکَ الْیَهُودُ وَلَا النَّصَارَی حَتَّی تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَی اللَّهِ هُوَ الْهُدَی وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا نَصِیرٍ؛ و هرگز یهودیان و ترسایان از تو راضی نمی‌شوند مگر آنکه از کیش آنان پیروی کنی بگو در حقیقت تنها هدایت‌ خداست که هدایت (واقعی) است و چنانچه پس از آن علمی که تو را حاصل شد باز از هوسهای آنان پیروی کنی در برابر خدا سرور و یاوری نخواهی داشت»؛ آن چه که در تجربه تاریخی ما در صدر اسلام اتفاق افتاد در واقع عینا در ماجرای اباعبدالله نیز به نوعی مشاهده کردیم.

وی ادامه داد: امام حسین (ع) پیش از اینکه رهسپار کربلا شود با برادرش «محمد حنفیه» گفت‌وگویی دارد و محمد حنفیه به ایشان می‌گوید به کربلا نرو و حتی در برخی از نقل‌ها آمده است که به حضرت سفارش کرد که به یک مکان امن برو چرا که کوفیان وفا ندارند و به پدرمان علی (ع) نیز وفا نکردند. در مقابل، امام حسین (ع) تعبیر جالبی دارد و می‌فرماید: ای برادرم اولا که این نکته را بدان که تعامل با یزید هیچ برکت و خیری در آن نیست، اینکه تو با انسان ناشایست و نالایق تعامل کنی برای تو مبارک نخواهد بود؛ نکته دوم اینکه برادرم این نکته را مد نظر داشته باش که من هرکاری انجام دهم طرف مقابل به کمتر از قتل من راضی نمی‌شود؛ البته در برخی تعابیر هم هست که امام حسین (ع) فرموده است: "اگر من به مرزهای دوردست جهان اسلام و کشورهای دیگر و مناطق دوردست بروم آنها مرا پیدا می‌کنند و به قتل می‌رسانند. "

حجت‌الاسلام حسینی افزود: در روایات دیگر آمده است که وقتی سیدالشهدا(ع) در حال خروج از مکه بود ابراز نگرانی کرد که حرمت کعبه نگه داشته نشود و در ایام حج، حضرت را در حال احرام مخفیانه ترور کنند و حرمت این ایام نقض شود؛ پس باید مدنظر داشته باشیم که در اتفاقات این چنینی آن هم در روزگار کنونی طرف مقابل ما ابدا نَه دنبال تعامل است و نه دنبال صلح و نَه دنبال اینکه به ما امتیاز بدهد و روی خوشی نشان‌مان بدهد؛ البته که ممکن است در ظاهر الفاظی به کار برده و قصد فریب داشته باشند اما همان‌طور که در واقعه کربلا می‌بینیم امام حسین(ع) می‌فرماید: مساله من با یزید مساله‌ای نیست که کوتاه بیایم و یزید هم کوتاه بیاید؛ مساله آن است که او ظالم و سفاک و ستمگر است اگر با او راه بیایم با خفت مرا به قتل می‌رساند پس به جای اینکه با خفت به قتل برسم مثل یک جوانمرد شمشیر می‌کشم و از حرم خود دفاع می‌کنم.

این پژوهشگر اظهار کرد: در مقاتل آمده است که در صبح عاشورا عمر سعد اولین تیر را به نشانه آغاز جنگ به سمت خیمه‌های امام حسین (ع) پرتاب می‌کند و حضرت همان لحظه خطبه‌ای را اراد کرد و فرمود: خدا را شاهد می‌گیرم و شما نیز شاهد باشید که من حسین بن علی فرزند فاطمه دختر پیامبر(ص) و نواده پیامبر(ص) هستم؛ انسانی که روی این کره خاکی آزارش به کسی نرسیده است، من آغازگر این جنگ نبودم و لشکر عمرسعد آغازگر این جنگ بود و اکنون در مهلکه‌ای هستم که باید از خود و ناموسم دفاع کنم.

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) گفت: این مساله را نباید در هیاهوی غوغای رسانه‌ای فراموش کنیم و یادمان برود که با دشمن ظالم و ستمگری مواجهیم که به هیچ مرز و اخلاقی پایبند نیست، البته نمی‌خواهم مقایسه کنم و حق نداریم که غیرمعصوم را با معصوم مقایسه کنیم؛ در واقعه کربلا بعد از اینکه امام‌حسین(ع) به شهادت می‌رسد دشمن خیمه‌های آن حضرت را غارت کرده و کوچک‌ترین مبانی اخلاقی را رعایت نمی‌کند و متعرض کودکان و زنان بی پناه می‌شود و این منطق دشمن است؛ بعد از واقعه عاشورا البته سپاه یزید زیاده ‌خواهی خود را ادامه داد و به مکه و مدینه حمله کرد و این ماجرایی است که تاریخ به ما درس داده چرا که اهل مکه و مدینه صدای دادخواهی امام حسین (ع) را شنیدند و پاسخ ندادند؛ آن روز که امام حسین (ع) به آنان گوشزد کرد که حکومت فاسد اموی به درد این جامعه نخواهد ‌خورد، کسی به ندای حضرت گوش نداد و بعد از کربلا سپاه یزید به مکه و مدینه حمله کردند و جنایاتی را مرتکب شدند که انسان از بازگو کردن آنها شرم می‌کند.

حجت‌الاسلام حسینی ادامه داد: همواره و در مقاطع مختلفی سیدالشهدا(ع) فرمود که اگر به سخنان من گوش ندهید به زودی شکست را تجربه می‌کنید اما گوش کسی بدهکار نبود؛ امروز نیز ما با شرایط مشابهی مواجه هستیم؛ با دشمن سفاک و بی منطق که هیچ مرز اخلاقی را ندارد و نه به بیمارستان رحم می‌کند و نَه به زن و کودک؛ آب را می‌بندد و غذا را محدود می‌کند و هیچ حد و مرز اخلاقی ندارد؛ ما امروز با چنین دشمنی مواجه شده‌ایم؛ سیدالشهدا به ما آموخت که اگر مقابل دشمن زانو بزنید در آخر گردن شما را می‌زند و تحقیرتان می‌کند بنابراین چاره‌ای نیست جز اینکه خود را تقویت کنید و با شهامت از عزت و هویت و ناموس و مملکت دفاع کنید؛ در این ایام اخیر بسیاری از افراد را دیدیم که از ایران و هویت ایرانی صحبت می‌کنند اما رفوزه شدند و بازی را باختند و علیه ایران صحبت کردند و آن دفاعی که باید از هویت و کشورشان انجام می‌دادند را نداشتند و همه این موارد از جمله درس‌هایی است که تاریخ به ما می‌دهد.

وی در بخش دیگری از مباحث خود به ایستادگی خانواده شهدای اقتدار و نسبت این مقاومت با جمله زینب کبری(س) که در برابر مصائب عظیم کربلا فرمود: «ما رایت الا جمیلا» اظهار کرد: در واقع این ایستادگی الگویی است که آنها از حضرت زینب (س) گرفتند؛ عاشورا برای ما اسوه و الگو است و تفاوت ملت ما با ملت‌های دیگر نیز در همین مساله است؛ ما در طول ۱۰ سال اخیر سطح منطقه کشورهای مختلفی را دیدیم که به واسطه نداشتن الگوی مناسب، اتفاقات عجیبی را در مملکت خود تجربه کردند؛ در برخی از کشورها از جمله لیبی جنگ داخلی و آشفتگی ادامه پیدا کرد؛ اما در ایران خانواده‌هایی را داریم که عزیز از دست دادند اما به جهت اینکه الگوی متعالی دارند این مصیبت‌ها را تحمل می‌کنند؛ الگوی متعالی چون زینب کبری (س) که فرمود: «ما رایت الا جمیلا».

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) گفت: جمله حضرت زینب کبری (ع) اوج منطقی است که یک انسان فرهیخته و انسانی که دارای اهداف متعالی است به زبان می‌آورد و چون سرو می‌ایستد و هیچ احساس ضعف نمی‌کند؛ دشمن اموی مهمترین هدفی که بعد از ماجرای اسارت اهل بیت(ع) داشت؛ تحقیر آن بزرگواران بود اما در عمل کاملا خلاف هدف آنان اتفاق افتاد و نَه تنها اهل‌بیت(ع) احساس ضعف نکردند که حضرت زینب (س) با سربلندی مقابل یزید خطبه خواند؛ امروز نیز خانواده شهدای اقتدار با اقتدا به بانوی کربلا کمر خم نمی‌کنند و حتی می‌گویند این شهادت برای ما افتخار بزرگ است و همین منطق است که می‌تواند ایران را حفظ کند؛ در تجربه دویست-سیصد سال اخیر شاهد بودیم که منطقی که توانست کشور را حفظ کند منطق متعالی اهل بیت(ع) و تمسک به آزاد مردی امام حسین (ع) بود.

وی ادامه داد: عاشورا برای ما مساله هویتی و ملی است؛ ما غیر از عاشورا هیچ عامل انسجام‌بخش متحدکننده و متعالی نداریم؛ این برکت امام حسین (ع) است که در دهه اول محرم می‌بینیم که در هر کوی و برزن همه مردم ذیل پرچم سیدالشهدا (ع) جمع می‌شوند و با هم متحد هستند، غذای امام‌حسین(ع) تبعیض‌آمیز پخش نمی‌شود، حضور در مجلس حضرت برای همه امکان‌پذیر است و هیچ تبعیضی وجود ندارد؛ لذا مردم هرچه قدر که می‌توانند این الگوی را با برپایی روضه‌های خانگی، هیئات محلی و تکیه‌ها و هرآنچه که منسوب به امام حسین (ع) باشد حفظ می‌کنند؛ باید توجه کنیم که واقعه کربلا برای ما یک ایده راهبردی و هویت ماست و اگر عاشورا از ما گرفته شود هیچ‌چیز برایمان باقی نمی‌ماند.

وی در ادامه به نقش نهادهای حوزوی و دانشگاهی در شرایط کنونی و جنگ شناختی اشاره کرد و گفت: این نهادها در واقع به مثابه کاتالیزور فکری جامعه عمل می‌کنند؛ بنابراین اگر در تربیت دچار کاستی شوند و نتوانند جامعه را به سمت انسجام بخشی آرمان گرایانه هدایت کنند در این صورت جامعه دچار بحران هویتی خواهد شد؛ ما امروز تجربه موفق‌تر از امام حسین(ع) نداریم که هم اخلاقی و هم متعالی و انسجام بخش باشد؛ در واقع اگر متفکران ما کوتاهی کنند، اگر کسانی که تریبون در اختیارشان است کوتاهی کنند؛ دین بزرگی بر گردن این مملکت و فرهنگ و مردم خواهند داشت و این کوتاهی در پیشگاه تاریخ پاسخی نخواهد داشت و اگر کسی کوتاهی کند خصوصا در این برهه زمانی واقعا پاسخی برای ارایه به تاریخ نخواهد داشت؛ در تاریخ تشیع و تاریخ کشورمان روزگار سختی را گذراندیم، بیگانگان به کشورمان حمله کردند و خاک ما را تصرف کردند و این در حالی بود که بسیاری از افراد می‌توانستند کاری انجام دهند اما سکوت کردند و این عملکردشان در تاریخ ثبت شد و به بدی از آن یاد می‌شود.

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) ادامه داد: امروزهمان روزی است که اگر سکوت کنیم تاریخ از ما به بدی یاد خواهد کرد؛ و بزودی شاهد گردهمایی غرورآفرین اربعین هستیم. در ایام اربعین دلها همه یکی می‌شود؛ در ماجرای اربعین صحنه‌هایی از اخلاق و حماسه و ایثار را می‌بینیم که جمع همه این رویکردها می‌تواند ما را در مقابل دشمن سفاک و بی اخلاق سربلند نگاه دارد.

انتهای پیام