اشکان رهگذر - کارگردان انیمیشن سینمایی «ژولیت و شاه» - که امسال در جشنواره بین‌المللی فانتزیا حضور داشت، درباره تجربه شرکت در این جشنواره، وضعیت نمایش بین‌المللی آثار مستقل ایرانی، بازخوردهای احتمالی مخاطبان خارجی و همچنین روند تولید پروژه انیمیشن «گنج اژدها» توضیحاتی را به ایسنا ارائه کرد.
او درباره حضور انیمیشن سینمایی «ژولیت و شاه» در جشنواره فانتزیا گفت: من بسیار خوشحالم که «ژولیت و شاه» در این جشنواره به نمایش درمی‌آید به‌ویژه بعد از اینکه متأسفانه فرصت حضور در جشنواره انسی را به دلیل رفتار غیرحرفه‌ای مدیریت پیشین سرمایه‌گذارمان از دست دادیم - ماجرایی مفصل که شاید بعدها بیشتر درباره‌اش صحبت کنم. - در مورد جشنواره فانتزیا باید بگویم این جشنواره یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های سینمای ژانر در دنیاست، اگرچه در ایران کمتر شناخته شده است. بخش انیمیشن فانتزیا به نام «ساتوشی کن»، کارگردان فقید انیمه ژاپنی، برگزار می‌شود و در آن جوایزی هم اهدا می‌شود و تا جایی که می‌دانم، پیش از این هیچ انیمیشن سینمایی از ایران در این بخش حضور نداشته، هرچند نمی‌دانم آیا انیمیشن‌های کوتاه ایرانی تا به حال شرکت داشته‌اند یا خیر. من سال ۲۰۲۱ در همین جشنواره به عنوان داور حضور داشتم و از همان‌جا آشنایی‌ام با این رویداد آغاز شد. خیلی دوست داشتم که اولین نمایش بین‌المللی فیلم در فرانسه برگزار شود، چون قصه فیلم پیوند فرهنگی عمیقی با فرانسه دارد، اما از یک جهت دیگر خوشحالم که این اتفاق در مونترال رخ می‌دهد—شهری که در استان کبک واقع شده و زبان رسمی‌اش فرانسوی است. فرانسوی‌های مهاجر زیادی در این شهر زندگی می‌کنند و فکر می‌کنم نمایش فیلم در چنین فضایی می‌تواند ارتباط عمیق‌تری با مخاطب بین‌المللی برقرار کند.
رهگذر درباره اینکه چه انتظاری از بازخورد مخاطبان بین‌المللی دارد، توضیح داد: هیچ پیش‌فرضی برای بازخوردها در نظر نگرفتم چون این اولین مواجهه بین‌المللی فیلم است و ترجیح می‌دهم ببینم چه اتفاقی پس از نمایش رخ می‌دهد، چه نقدهایی نوشته می‌شود و مخاطبان چه چیزهایی می‌گویند. انیمیشن «ژولیت و شاه» علی‌رغم اینکه داستانش درباره سفر پادشاه ایران به غرب و روابط فرهنگی میان ایران و فرانسه است، به نظرم فیلمی کاملاً ایرانی است. بنابراین، بیشتر مخاطب این فیلم را تماشاگر داخلی می‌دانم تا مخاطب خارجی، اگرچه از نظر بصری، ممکن است برای مخاطب غیرایرانی هم جذاب باشد. با این حال وقتی این فیلم را می‌ساختم، به مخاطب بین‌المللی فکر نمی‌کردم. تمرکز اصلی من بر ساخت فیلمی درباره تاریخ هنر و تاریخ کشور خودم بود، دقیقاً مانند آنچه در «آخرین داستان» تجربه کردم. البته «آخرین داستان» هم در نهایت بازخورد بین‌المللی خوبی گرفت، اما در ابتدا نیت من پرداختن به ریشه‌ها و روایت‌های فرهنگی ایران بود.
او در پاسخ به اینکه پیش از این با انیمیشن «آخرین داستان» در جشنواره فانتزیا حضور داشته و تجربه آن چه تفاوتی با امسال دارد، بیان کرد: حضور «آخرین داستان» در جشنواره فانتزیا به‌صورت رسمی نبود. در واقع، ما زمانی به این جشنواره دعوت شدیم که برنامه رسمی آن بسته شده بود. اولین نمایش جهانی «آخرین داستان» در جشنواره انسی بود. در آن زمان جشنواره فانتزیا را خیلی نمی‌شناختم، اما دعوتشان را پذیرفتیم و فیلم در آنجا چند نوبت نمایش داده شد. فکر می‌کنم فیلم را در آنجا دوست داشتند، چون مدیر هنری جشنواره از آن استقبال کرد و آن را به دیگران معرفی می‌کرد. شاید همین علاقه باعث شد بعدها مرا برای داوری جشنواره انتخاب کنند و حالا برای فیلم جدیدم، خواستند که «ژولیت و شاه» اولین نمایش بین‌المللی‌اش را در فانتزیا داشته باشد.
وی درباره جایگاه این جشنواره در معرفی آثار مستقل و غیرهالیوودی گفت: این جشنواره‌ها اخیراً خیلی مهم شده‌اند. ما جشنواره‌های بزرگی مثل کن، برلین و ونیز داریم که ورود به آن‌ها مسیر بسیار سخت و پیچیده‌ای دارد. برای حضور در برخی از این جشنواره‌ها نیاز به لابی‌های گسترده، پخش‌کننده‌های قدرتمند و یا حتی خوش‌شانسی دارید. گاهی هم باید آن‌قدر شناخته‌شده باشید که جشنواره‌ها منتظر فیلم بعدی شما باشند. در غیر این صورت، خیلی بعید است که بدون این پشتوانه‌ها فیلمی در آن‌ها پذیرفته شود. همین موضوع باعث شده بسیاری از فیلم‌سازان به جشنواره‌های دیگری دل ببندند؛ مخصوصاً آن‌هایی که روی ژانرهای خاص مثل فانتزی یا وحشت تمرکز دارند. این ژانرها معمولاً در جشنواره‌های طراز اول دیده نمی‌شوند، اما جشنواره‌هایی مثل فانتزیا موقعیتی عالی برای دیده‌شدن آثار ژانری و مستقل فراهم کرده‌اند. در واقع، استعدادهای تازه سینما از همین جشنواره‌ها به جهان معرفی می‌شوند. خیلی از فیلم‌سازان شناخته‌شده امروز، مثل گی‌یرمو دل تورو که با آثاری مثل هزارتوی پن و شکل آب شناخته می‌شود، برای اولین بار در جشنواره فانتزیا معرفی شدند و بعد از آن مسیرشان به هالیوود باز شد.
رهگذر درباره داستان موزیکال و تاریخی «ژولیت و شاه» و اینکه چطور می‌تواند برای مخاطب غیرایرانی جذاب باشد، گفت: فیلم درباره تاریخ ایران و یک شاه ایرانی است، با موسیقی ایرانی. در واقع، ژولیت و شاه یک فیلم کاملاً ایرانی است و برای سینمای ایران ساخته شده است. من مخاطب اول این فیلم را مخاطب ایرانی می‌دانم و آن را لزوماً یک فیلم بین‌المللی نمی‌بینم. اما در این فیلم مفاهیمی مثل عشق، حسادت و کمدی وجود دارد که کاملاً جهانی‌اند. این مفاهیم می‌توانند برای مخاطب غیرایرانی هم جذاب و قابل درک باشند. از طرف دیگر، زیبایی‌شناسی بصری‌ای که در این فیلم به‌کار برده‌ایم، می‌تواند برای هر مخاطبی از هر فرهنگی جالب باشد. اشاراتی که در فیلم به شکسپیر و داستان رومئو و ژولیت شده و همچنین فضای موسیقایی اثر، همه می‌توانند باعث شوند توجه مخاطب خارجی هم جلب شود.
او درخصوص اینکه آیا برنامه‌ای برای اکران عمومی این انیمیشن در ایران یا کشورهای دیگر دارد توضیح داد: ما به‌عنوان تهیه‌کننده و تولیدکننده، تصمیم‌گیرنده نهایی نیستیم. البته نظرات و پیشنهادهای خود را ارائه می‌دهیم، اما تصمیم نهایی درباره اکران، با شرکتی است که سرمایه‌گذاری و مالکیت حقوقی فیلم را بر عهده دارد. ما همواره در این مسیر همراهی و همکاری می‌کنیم. طبق آخرین اطلاعاتی که دارم، برای اکران داخلی فیلم در اوایل پاییز امسال برنامه‌ریزی شده است اما با توجه به اتفاقات اخیر و شرایط جدید، نمی‌دانم این زمان‌بندی تا چه حد عملی خواهد بود. در مورد اکران جهانی نیز در حال حاضر برنامه مشخصی وجود ندارد. در مرحله نخست قصد داریم فیلم را در جشنواره‌های مختلف به نمایش بگذاریم تا بتوانیم پتانسیل‌های پخش بین‌المللی آن را بهتر بسنجیم. مذاکرات اولیه با برخی از پخش‌کنندگان بین‌المللی نیز آغاز شده است.
اشکان رهگذر درباره آخرین وضعیت انیمیشن سینمایی «گنج اژدها» که پیش از «ژولیت و شاه» رونمایی شد و در مرحله ساخت به برخی از جشنواره‌های بین‌المللی معرفی شد نیز گفت: بیش از پنج سال است که نگارش طرح و فیلمنامه «گنج اژدها» را با تمرکز بر موضوع آب و اهمیت منابع آب‌های زیرزمینی آغاز کرده‌ام. در این پروژه تمام تلاشم را به‌کار گرفتم تا اهمیت بحران آب را به زبانی قابل‌فهم برای مخاطبان کودک و نوجوان روایت کنم. این اثر تاکنون در دو جشنواره معتبر انسی فرانسه و اشتوتگارت آلمان معرفی شده است. با وجود آن‌که بحران آب یکی از مسائل حیاتی و همیشگی ایران است، متأسفانه هیچ نهاد یا سازمانی تا به امروز از تولید این پروژه حمایت نکرده است. برای من جای پرسش است که چرا فرهنگ‌سازی در زمینه آب در اولویت سیاست‌گذاران فرهنگی قرار نمی‌گیرد؟ چرا با وجود همه دستاوردهایی که تاکنون در حوزه انیمیشن داشته‌ام، همچنان در مسیر ساخت سومین فیلم بلندم، همان چالش‌ها و مشکلاتی را تجربه می‌کنم که در دوران ساخت اولین فیلمم وجود داشت؟
انتهای پیام
نظرات