این نویسنده و کارگردان مشغول اجرای نمایش «بار هستی» در سالن ملک است.
او در گفتگو با ایسنا از تفاوت تماشاگران تئاتر در قیاس با دو دهه گذشته هم می‌گوید و معتقد است بعضی مناسبات جدید در تئاتر، سبب حذف تعدادی از هنرمندان طراز اول شده که حاضر نیستند به این شرایط تن بدهند.
سهرابی که حالا پس از ۷ سال دوری از صحنه بار دیگر به فضای تئاتر بازگشته است، درباره دلایل دوری خود در این مدت می‌گوید: در این سال‌ها بیشتر درگیر کار تصویر بودم ولی تئاتر همیشه برایم جایگاه دیگری دارد و آن را خانه اول خود می‌دانم اما این روزها اجرای تئاتر، کار بسیار سختی شده است.
او با اشاره به تفاوت فضای تئاتر در دو دهه اخیر یادآوری می‌کند: ما متعلق به نسلی هستیم که تئاتر را به شیوه دیگری یاد گرفتیم و کار می‌کردیم اما حالا یکسری مناسبات جدید و اتمسفر فعلی تئاتر باعث شده که این فضا دیگر آن شکوه پیشین را برایم نداشته باشد ولی از طرفی، دلم نمی‌خواهد ارتباطم را با نسل جدید تماشاگران و مردم قطع کنم.
او درباره سختی کار تئاتر در شرایط فعلی توضیح می‌دهد: این سختی، اجتناب‌ناپذیر است زیرا بخش عمده فعالیت‌های نمایشی در بخش خصوصی اتفاق می‌افتد که مناسبات و ویژگی‌های خود را دارد. خوشحالم که تئاتر، خصوصی شده اما از آنجاکه تئاتر خصوصی در کشور ما نوپاست، هنوز در حال آزمون و خطا هستیم و به روند مشخصی نرسیده‌ایم.
سهرابی با مقایسه ساز و کار تئاتر و پروژه‌های تصویری ادامه می‌دهد: در تصویر، همه چیز صنعتی است و نظم و روند مشخصی دارد که جهانی هم هست. به این معنا که کار تصویر در تمام کشورها، تقریبا ساز و کار مشابه و فرآیند معینی دارد ولی در تئاتر، چنین شرایطی نیست و خود من الان نمی‌دانم با چه ساز و کاری طرفم. البته بعد از مدتی آزمون و خطا در تئاتر خصوصی، به ساز و کار روشنی دست پیدا می‌کنیم.
این کارگردان که آخرین بار نمایش «خروس لاری» را ۷ سال پیش به صحنه برده بود و حالا نمایش تازه خود را اجرا می‌کند، با تایید تفاوت جنس تماشاگران تئاتر در سال‌های اخیر می‌گوید: قطعا تماشاگر تئاتر تغییر کرده که هم نویدبخش است و هم ایرادهایی دارد. قبلا تماشاگر تئاتر، تماشاگر تخصصی این هنر بود یعنی تئاتربین بود، نمایشنامه می‌خواند و فرهنگ تئاتر را می‌شناخت اما امروز، تماشاگر تئاتر الزاما این ویژگی‌ها را ندارد.
او اضافه می‌کند: در حال حاضر در روند تئاتر ما نوعی دموکراسی ایجاد شده که خوب است چون تئاتر از انحصار سالن‌های دولتی بیرون آمده ولی باید بپذیریم تمام پیامدهای دموکراسی درخشان نیست. به عنوان نمونه، یکسری تماشاگر اتفاقی به واسطه اجرای تئاترهای غیرمعیار، چه در قالب تئاترهای لاکچری و چه از طریق تئاترهای نزدیک به تئاتر آزاد، به فضای عمومی تئاتر وارد شده که این تماشاگر، تماشاگر پرورش‌یافته تئاتر نیست. در حالیکه مثلا تماشاگر ۲۰ سال پیش، برای تماشای تئاتر تربیت شده بود.
سهرابی خاطرنشان می‌کند: نسل قبلی تماشاگران، تعریف تئاترِ معیار، تئاتر مجلسی یا تئاتر تجربی را می‌دانست. ضمن اینکه مکان اجرای هر یک از این گونه‌های نمایشی هم مشخص بود اما حالا در یک سالن بسیار مجلل، کار تجربی می‌کنیم و این در حالی است که تماشاگر، اصلا درکی از آن گونه نمایشی ندارد. یعنی فرآیند فعلی تئاتر ما، تماشاگر تربیت نمی‌کند. با این حال تماشاگر دارد خودش را پیدا می‌کند و شاید تا ۵ سال دیگر حرفه‌ای بشود یا نشود. با همه اینها، اینکه مردم به هر دلیلی تئاتر ببینند، برایم خوشحال‌کننده است ولی این بستر برای خودم گنگ است.
او در توضیح دیگر تفاوت تماشاگران فعلی با تماشاگران دهه‌های گذشته می‌گوید: دهه ۸۰ تماشاگران تئاتر را می‌شناختم ولی حالا هیچ یک از تماشاگران را نمی‌شناسم. در این وضعیت، شما با تماشاگری رو به رو هستید که بسیار بسیار غیرقابل انتظار است و ممکن است برخوردی غیرقابل پیش‌بینی داشته باشد.
سهرابی در ادامه به ساز و کار سایت‌های فروش بلیت به عنوان یکی دیگر از پیامدهای دموکراسی در تئاتر اشاره می‌کند و می‌گوید: سایت‌های فروش بلیت، این امکان را به همه تماشاگران می‌دهند که نظر خود را منتشر کنند در حالیکه نود درصد این نظرات، غیرکارشناسی و غیراستاندارد است و البته اینها محصول دموکراسی است که هر فردی بتواند آزادانه نظر بدهد اما باید مسئولیت نوشته خودش را هم بر عهده بگیرد و آگاه باشد که آنچه به عنوان یک اثر نمایشی می‌بیند، حاصل تلاش یک گروه است که تبعات نظرات او را، متحمل می‌شود.
این کارگردان یادآوری می‌کند: قبلا تنها امکان تبلیغاتی گروه‌های نمایشی، مطبوعات بودند و نیز تماشاگران تخصصی تئاتر که به صورت دهن به دهن برای نمایش‌های خوب، تبلیغ می‌کردند اما حالا خود گروه‌های تئاتری برای جذب تماشاگر، به کارهایی دست می‌زنند که سبب شده تئاتر ما دیگر فضای بسیار صادقی نداشته باشد.
او اضافه می‌کند: این روزها جذب تماشاگر در فضای مجازی و به هر قیمتی، سبب شده بعضی از گروه‌های نمایشی برخلاف میل درونی خود به شرایطی تن بدهند که با معیارهای گذشته تفاوت دارد در حالیکه متر و معیار نسل ما در تئاتر، صداقت بود. به هر حال، مناسبات امروز با معیارهای ما متفاوت است ولی اگر تن ندهیم، عقب می‌مانیم. متاسفانه بعضی از همکارانم که امضای خود را نگه داشته‌اند، به دلیل نداشتن ارتباط با نسل جدید تماشاگران و نبودن در فضای مجازی، ناچارند از گردونه فعالیت خارج شوند و این دردناک است. این روزها اگر در تئاتر ایران، اهل پروپاگاندا نباشی، محکوم به شکستی و این گونه است که بسیاری از هنرمندان درجه یک ما کار نمی‌کنند.
همچنانکه گروه‌هایی هستند که نخواستند وارد این فضا بشوند و با وجود اینکه کارشان ارزش‌های هنری قابل قبولی داشت، در جذب تماشاگر شکست خوردند و در مقابل، نمایش‌های دیگری هم دیده‌ایم که با وجود نداشتن کیفیت قابل قبول، به صِرف تبلیغات در فضای مجازی، در جذب تماشاگر موفق بوده‌اند. به همین دلیل معتقدم اگر دهه ۸۰ فضای مجازی وجود داشت، بسیاری از هنرمندان طراز اول، امکان ادامه فعالیت در تئاتر را نداشتند.
سهرابی با این همه معتقد است که این وضعیت در آینده، به ثباتی می‌رسد و کارشناسی‌تر می‌شود.
او همچنین با اشاره به اینکه تئاتر در حال صنعتی شدن است، می‌افزاید: تئاتر در حال صنعتی شدن است ولی ابزار آن را ندارد زیرا بودجه‌اش لاغر است در حالیکه صنعتی شدن نیازمند اضافه شدن عواملی است که بدنه تئاتر را فربه می‌کند. بنابراین در وضعیت فعلی، ایرادی وجود دارد که با آزمون و خطا جلو می‌رود ولی همان گونه که گفتم، به هر حال به ثباتی می‌رسیم.
سهرابی خاطرنشان می‌کند: سالن‌های خصوصی، عرصه‌ای هستند برای ارایه محصول اما این شکل از خصوصی شدن، رقابتی ناسالم را ایجاد کرده که در آینده ما را دچار مشکل می‌کند.
او البته راهکاری برای این وضعیت هم دارد که در توضیح آن می‌گوید: بهترین کار این است که سالن‌های خصوصی در آینده، به کمپانی تبدیل بشوند یعنی خودشان محصول هنری تولید کنند نه اینکه فقط محل عرضه باشند.
سهرابی که خود متن نمایش‌هایش را می‌نویسد، در ادامه به تاثیر شرایط اقتصادی بر ناخودآگاه نویسندگان نیز می‌پردازد.
او در این باره توضیح می‌دهد: نمایش قبلی‌ام ۹ شخصیت داشت اما نمایش جدیدم سه شخصیت دارد و این در ناخودآگاهم رفته که کار کم پرسوناژ بنویسم و الان تنها چیزی که برایم جذابیت دارد، یک کار مونولوگ است. این روزها و در این شرایط اقتصادی، با این هزینه‌ها و تولید، چگونه می‌توانم ۹ بازیگر را جمع کنم.یک کار پرپرسوناژ حتما با حمایت اسپانسر روی صحنه می‌رود و بدون این حمایت، امکان اجرای چنین نمایش‌هایی در شرایط فعلی وجود ندارد و به دلیل بالا رفتن رقم دستمزدها، دیگر حتی حضور چهره‌ها هم جواب نمی‌دهد و فقط داشتن اسپانسر راهگشاست که آن هم تبعاتی دارد و به همین دلیل، پیشنهادهایی را که برای اجرای نمایش‌های بزرگ داشتم، نپذیرفتم.
او در پایان به معضل دیگری هم اشاره می‌کند؛ کمبود بازیگر حرفه‌ای برای اجرای تئاتر و در این زمینه می‌گوید: قبلا یکسری بازیگر تئاتر داشتیم و یکسری بازیگر تصویر ولی الان همه بازیگران خوب تئاتر در پلتفرم‌ها مشغول کار هستند و حتی در سینما هم برای یافتن بازیگر دچار مساله هستیم. یعنی تئاتر و سینما از این نظر به هم شباهت دارند.
به گزارش ایسنا، نمایش «بار هستی» هر شب با بازی بهنام تشکر، پاشا رستمی و نازنین کیوانی ساعت ۲۱ در سالن ملک روی صحنه می‌رود.
عکس پیوست خبر از حسین حاجی بابایی
انتهای پیام
نظرات