به گزارش ایسنا، سعیده امینی، داستان‌نویس در نگاهی به «در جستجوی کلینگزور» اثر خورخه ولپی نوشته است: «در جستجوی کلینگزور» اولین اثر ترجمه‌شده از خورخه ولپی به فارسی توسط محمد جوادی در نشر نون، نویسنده پرکار مکزیکی متولد ۱۹۶۸، یک رمان پرجایزه است که بی‌دلیل از هرگونه ارجاع به مکزیک اجتناب می‌کند. ولپی، که بخشی از نسل نویسندگان آمریکای لاتین خسته از رئالیسم جادویی است، هویت خود را نه در وظیفه میهن‌پرستانه برای اثبات ریشه‌ها، بلکه در کنجکاوی جهانی و جهان‌وطن جست‌وجو می‌کند. او با انتخاب کشمکش‌های مربوط به ساخت بمب اتمی در آلمان نازی، نبض قرن بیستم را به دست گرفته و جسورانه ثابت می‌کند که یک نویسنده مکزیکی می‌تواند از اروپا بنویسد، همان‌طور که نویسندگان غربی از مکزیک نوشته‌اند.
این رمان یک تریلر کارآگاهی مابعدالطبیعی است که فراتر از ژانر خود می‌رود و داستانی با تعلیق بالا است که تاریخ را رقم می‌زند. ولپی با نبوغ، لحظه حیاتی جنگ جهانی دوم را به یک گفت‌وگوی مخفی بین فیزیکدانان، بور و هایزنبرگ (که نمایشنامه «کپنهاگ» مایکل فرین آن را مشهور ساخت) گره می‌زند. این گفت‌وگو پیرامون مسئولیت علمی و جنگ، در نهایت به تحقیقات دادگاه نورنبرگ بازمی‌گردد و حتی با ماجرای ترور نافرجام هیتلر مرتبط می‌شود.
راوی رمان، گوستاو لینکس یک ریاضیدان آلمانی است که در حاشیه این درام قرار دارد. داستان عمدتاً در قالب بخش‌های درهم‌تنیده، نیمی فلش‌بک و نیمی تأملات فعلی، روایت می‌شود. لینکس ماجرای بازجویی‌اش در سال ۱۹۴۶ توسط فرانسیس پی. بیکن یک فیزیکدان جوان آمریکایی، و خیانتی را که در حین جست‌وجوی کلینگزور (اسم رمز دانشمند اصلی که تحقیقات اتمی رایش سوم را هماهنگ می‌کرد) رخ می‌دهد، بازگو می‌کند.
پس از جنگ، ستوان بیکنِ آمریکایی مأمور می‌شود تا هویت واقعی این مرد مرموز را کشف کند. جست‌وجو برای هویت کلینگزور، بیکن را در مارپیچ آینه‌ایِ تشکیلات علمی آلمان نازی، به ملاقات‌هایی با هایزنبرگ، گودل و شرودینگر می‌کشاند. علاوه بر این، بیکن با ایرنه، یک زن آلمانی که عاشق او می‌شود، ملاقات می‌کند؛ مسیری عاشقانه که او را از مسیری حتی پرپیچ‌وخم‌تر به سمت کلینگزور هدایت می‌کند.
«در جستجوی کلینگزور» نه‌تنها بر تاریخ علم تمرکز دارد، بلکه یک خط زمانی کامل از آلمان و برخی کشورهای اشغالی بین سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۷ و همچنین قطعاتی از فلسفه را در اختیار خواننده قرار می‌دهد. این رمان به شکلی ماهرانه، جست‌وجوی حقیقت (اخلاقی، علمی، تاریخی) را با یک مارپیچ اخلاقی پیوند می‌دهد؛ لینکس، بیکن را در این مسیر راهنمایی می‌کند و در نهایت، انتخاب بیکن هرچند گریزناپذیر و واضح به نظر می‌رسد، اما سؤال اصلی باقی می‌ماند: آیا این انتخاب درست است؟
ولپی هوشمندانه مفاهیم پیچیده فیزیک مانند نظریه نسبیت، مکانیک موجی، اثبات گودل، و اصل عدم قطعیت هایزنبرگ را به رفتار شخصیت‌هایش ترجمه می‌کند: بازی‌هایی که آنها انجام می‌دهند، بدون آنکه هرگز به طور کامل بدانند. درواقع، این کتابی عقلانی است، اما به هیچ وجه غیرقابل دسترس نیست. حتی کسانی که در فهم فیزیک ناتوان بوده‌اند، توضیحات ولپی درباره مکانیک موجی و نسبیت را قابل هضم و غنی‌کننده ذهن خواهند یافت. ولپی این تاریخ جذاب را با تمثیلی درباره شر و رستگاری از اپرای پارسیفال واگنر (که نام کتاب نیز از آن می‌آید) و یک خرده‌پیرنگ درباره شور و خیانت قاب می‌گیرد.
اگرچه این پروژه‌ای جاه‌طلبانه است که می‌توانست به یک مقاله تحقیقی محض تبدیل شود، اما ولپی با طراحی بی‌عیب و نقص و تمرکز بر تعلیق، آن را به یک رمان تبدیل کرده است. بخش عمده رمان را دیالوگ‌ها تشکیل می‌دهند، درحالی‌که پیچیدگی روانشناختی شخصیت‌های اصلی (دانشمندان و معشوقه‌هایشان) ثانویه است و عمدتاً از طریق همین گفت‌وگوها آشکار می‌شود.
رمان با اظهارنظرهای شبه‌بورخسی درمورد نوشتن و فیزیک، کمی سنگین آغاز می‌شود. در برخی ترجمه‌ها، مکالمات پراکنده می‌توانند بی‌هدف به نظر برسند و جزئیات واقع‌گرایانه تا حدی کم است. اما ولپی در نیمه راه، با گنجاندن شورهای ویرانگر در زندگی شخصیت‌هایش، طرح خود را به‌طور هوشمندانه‌ای محکم می‌کند. بسیاری از خوانندگان غربی گزارش داده‌اند که ۸۰ صفحه پایانی کتاب را نمی‌توانند زمین بگذارند، شاید همین اتفاق برای خواننده فارسی هم بیفتد.
این رمان یک اثر «جذاب و درعین‌حال خسته‌کننده» نیز نامیده شده است؛ بخش‌هایی از آن فوق‌العاده جذاب است (چنانکه فیزیک برای چند صفحه درخشان قابل درک به نظر می‌رسد)، اما بخش‌های دیگر به قابل پیش‌بینی‌بودن روزمره تنزل می‌یابند. با وجود این، ولپی با آشکارکردن این که چگونه شور و سرنوشت، دانشمندانش را از طریق مسائلی که هنوز بر ما تأثیر می‌گذارند، به پیش می‌برند و جنبه انسانی به آنها می‌بخشند، تا حد زیادی در ایجاد پلی میان نویسنده نخبه و کتاب پرفروش موفق شده است.
«در جستجوی کلینگزور» یک اثر فریبنده است، هرچند دارای نقص‌هایی جزیی مانند استفاده از تشبیهات سطحی است که شخصیت‌های علمی را ساده‌سازی می‌کند. بااین‌حال، به طور کلی، این کتابی است که برای کسانی که به دنیای پس از جنگ و عواقب انتخاب علاقه‌مند هستند، یک مطالعه تحریک‌کننده، غنی‌کننده ذهن و قطعا ضروری است؛ زیرا خواننده را با خود همراه می‌کند و جزء کتاب‌هایی است که قطعاً برای مدت‌ها در ذهن خواهد ماند.
انتهای پیام
نظرات