به گزارش ایسنا، محمد ممیت‌الرشید، دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا _ بنگلادش برای مقاله «ترجمه‌های بنگالی رباعیات خیام و چالش‌های آن» از دانشکده علوم انسانی دانشگاه داکا «جایزه دین» (Dean`s Award) را دریافت کرد.

«جایزه دین» یکی از مهمترین جایزه‌های دانشگاه داکا است که از طرف دانشکده‌های دانشگاه به دانشجویان و استادان برای نتیجه خوب و کارهای مهم آنها اهدا می‌شود. امسال دکتر ممیت‌الرشید در بخش مقاله بین‌المللی، این جایزه را دریافت کرده است.

 مقاله او در مجله «مطالعات ایرانی اسلامی» از طرف سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به چاپ رسیده است.

 نویسنده در این مقاله به زبان و ادبیات فارسی که در کشور بنگلادش رایج بوده و هنوز در این کشور اهمیت دارد  پرداخته است. سپس به صورت مختصر درباره عمر خیام و ترجمه‌های رباعیات خیام گفته است.

 او درباره «مترجمان رباعیات عمر خیام در بنگال» توضیحاتی داده است. در این بخش می‌بینیم نویسنده درباره مترجمان بنگالی رباعیات خیام نوشته است. نویسنده می‌گوید بهترین دوره برای ترجمه رباعیات خیام در شبه قاره از سال‌های ۱۹۲۲م تا ۱۹۳۳م بوده است. این دوره «دوره زرین» تحلیل و ترجمه رباعیات خیام در شبه قاره است. رانگا لال باندپدهای اولین بنگالی‌زبانی است که در سال ۱۷۵۶م هفت رباعی را از رباعیات خیام به زبان بنگلا ترجمه کرده است. نویسنده در این بخش می‌گوید  مترجمان و پژوهشگران بنگالی را که در مورد رباعیات خیام تحقیق کرده‌اند می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد. گروه اول‌: کسانی که ترجمه انگلیسی فیتزجرالد را به زبان بنگلا ترجمه کرده بودند. گروه دوم افرادی که مستقیما رباعیات از زبان فارسی خیام را به بنگلا ترجمه کرده بودند. گروه سوم شاعرانی که رباعیات خیام را به نثر ساده بنگلا ترجمه کرده بودند. گروه چهارم شاعرانی که رباعیات خیام را مستقیما ترجمه نکرده بلکه به‌طور غیرمستقیم با نظر خودشان ترجمه کرده بودند. تاکنون ۱۰۳ شاعر و نویسنده و مترجم بنگالی در زمینه ترجمه رباعیات خیام و افکار عمر خیام کارهای مهمی را انجام داده‌اند.

نویسنده مقاله در این بخش، از شاعر ملی بنگلادش قاضی نذر الاسلام  به عنوان بهترین مترجم رباعیات خیام یاد کرده است. نویسنده این را هم گفته که قاضی نذر الاسلام در ترجمه‌هایش وزن و قافیه عمر خیام را تغییر نداده و مصراع به مصراع ترجمه کرده است. پس ما در این بخش معروفترین مترجمان بنگالی رباعیات خیام را می‌شناسیم. معروفترین مترجمان بنگالی رباعیات خیام قاضی نذر الاسلام، دکتر محمد شهیدالله، کنتی چاندرا گهش، نارندرادب، شاکتی چاتو پدهی، سکندر ابو جعفر و دیگران بودند. سپس در این بخش تحلیلی بر مترجمان بنگالی رباعیات خیام را می‌توانیم بخوانیم.

نویسنده مقاله پس از این به بخش مهمی با عنوان «نقاشی‌ها و تصاویرها در ترجمه رباعیات به زبان بنگالی» پرداخته است. او همچنین درباره عروض و قافیه در ترجمه‌های بنگالی رباعیات خیام نوشته است. نویسنده اشاره کرده که عروض و قافیه چطور و به چه زیبایی در ترجمه‌های بنگالی رباعیات خیام آمده است. نمونه عروض و قافیه ترجمه‌های بنگالی را هم اینجا می‌شود دید.

در این مقاله، عمدتا شرح مفصلی از ترجمه بنگالی رباعیات عمر خیام به دست خواهیم آورد. پس از خواندن این مقاله، می‌توانیم متوجه شویم که مردم بنگلادش تا چه حد عمر خیام و زبان و ادبیات فارسی را در زندگی خود جذب کرده‌اند.

این گزارش توسط شیخ محمد نجم الاسلام دانشجوی فوق لیسانس، گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا (بنگلادش) نوشته است.

انتهای پیام