كشور ما از بزرگترين گاهواره‌هاي تمدن و فرهنگ جهاني است و هزاران سال است كه نياكان خردمند ما فرهنگ و تمدن سترگي را پي افكندند كه به رغم آسيب و گزند بسيار، همچنان از ميراث گرانقدر ما نغمه‌ها ساز مي‌كند. فرهنگ و تمدني كه افق‌هاي درخشان تاريخ و انديشه را پيش روي ملل مختلف نيز گشوده است؛ تا آنجا كه اين مواريث فرهنگي هم امروز نيز مايه مباهات بشري است. ميراث بر جاي مانده را بايد رفت و ديد، مي‌بايد شنيد و شناخت و مهم‌تر، شناسانيد. اين همه را در پهنه ايران زمين مي‌توان ديد از جمله در آتشكده قطعه باستاني نوشيجان در ملاير. به گزارش بخش ايرانشناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين اثر در تپه‌اي باستاني در 60 كيلومتري جنوب همدان و 20 كيلومتري غرب ملاير در منطقه‌اي به نام شوركات و در نزديكي روستاي شوشاب، در كنار رودخانه خرم‌آباد و به فاصله دو كيلومتري از جاده ملاير به همدان واقع شده است. ابعاد تقريبي تپه 30 در 80 متر با ارتفاع 37 متر مي‌باشد. در سال 1346 توسط انجمن آثار ملي يكسري حفاري‌هاي علمي به سرپرستي «ديويد استروباخ» باستان‌شناس انگليسي در اين محل آغاز شد، كه در نتيجه اين حفاري‌ها، سه طبقه 1 و 2 و 3 شناسايي شد. طبقه اول را به مادها، طبقه دوم را به هخامنشيان و طبقه سوم را به ساسانيان نسبت مي‌دهند. از مجموعه يافته‌هاي باستان‌شناسي، روشن شد كه طبقه يك محل استقرار مادها (از نيمه دوم قرن هشتم تا نيمه اول قرن ششم قبل از ميلاد) بوده است. بقاياي آثاري كه از طبقه يك تپه نوشيجان به دست آمده، دربرگيرنده معماري مادهاست و عبارتند از بناي قديمي جبهه غربي تپه، كه نخستين آتشگاه است، تالار ستون ‌دار (آپادانا)، معبد اصلي، اتاق‌ها و انبارها، تونل و حصار رودر. سازه‌هاي مختصر در دوره پارتي و هخامنشي اين تپه باستاني پس از مطالعات كافي برداشته شد و آثار اصلي شامل دژ، معبد و تالار ستوندار از اوايل دوره پا برجاست. عناصر اين مجموعه به عنوان نخستين الگوهاي معماري ايراني در فلات قاره ايران از منحصربه‌فردترين و ارزشمندترين آثار موجود كشور محسوب مي‌شود. تالار ستون‌دار (آپادانا) محوطه‌اي است با 12 پايه سنگي وستون‌هايي از چوب كه از بين رفته‌اند. اين تالار داراي پنجره‌هاي شبيه پنجره‌هاي بزرگ سنگي تخت ‌جمشيد (پارسه) است. با كشف بناي ستون‌دار در نوشيجان و گودين تپه اين نتيجه به دست آمد كه كاخ آپادانا و صد ستون تخت‌جمشيد نه تنها اقتباسي از معماري مصر و يونان نيست، بلكه همه عناصر اين معماري در ايران شكل گرفته است. در ميانه قسمت شرقي تالار‌آپادانا تونلي با شيب 30 درجه و عمق 18 متر و با 42 پله كه تا زير ساختمان 4 ادامه مي‌يافت، حفر شده كه عملكرد آن به درستي معلوم نيست. در خارج از قلعه، حصار مرتفع و خشتي با ارتفاع هشت متر و چينه‌هاي پهن با سوراخ‌هاي تيركش كه براي سركوبي دشمن و حفاظت قلعه به كار مي‌رفت دور تا دور، قلعه را در برگرفته است. معماري اين مجموعه كه در نوع خود معرف نخستين نمونه‌هاي معماري كشور در فلات ايران است؛ بدين شرح مي‌باشد: كاربرد تاق‌هاي هلالي و پوشش سقف به صورت گهواره‌يي كاربرد مقرنس در تزيين بنا (تاقچه‌هاي كذب آتشكده دوم) و فيزيكي از نمونه‌هاي نخستين تالارهاي ستون‌دار در تاريخ معماري ايران. همچنين مطالعه آثار به‌دست آمده از اين مجموعه از جمله انواع ظروف سفاي و نيز مجموعه اشياي نقره‌اي چون حلقه‌ها، زيورها‌ و قطعات متفاوت نقره‌اي كه به ظن محققين معرف اشكال اوليه سكه است، راه‌گشاي دانشمندان در شناخت بيشتر فرهنگ معماري و هنردر اوايل دوران تاريخي بوده است. اين مجموعه باستاني در كنار آثار مكشوفه از باباجان لرستان و حسنلوي آذربايجان به عنوان پيش درآمد و مرجع مطالعات تمدني ايراني مطرح است. به منظور حفاظت فيزيكي آثار معماري مكشوفه از نوشيجان كه از خشت خام هستند، هيات كاوش پس از انجام عمليات پژوهش ميداني اقدام به احداث سوله‌اي بر روي آن نمود و به اين ترتيب بخش عمده‌اي از آثار معماري را تحت پوشش قرار داد. به گزارش ايسنا، اين اثر به شماره 763 در تاريخ 1346/11/03 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. انتهاي پيام