نبش قبر قديمي‌ترين رصدخانه‌ي ايران در كنار شاه‌زادگان ساساني شهر گور
قديمي‌ترين رصدخانه‌ي ايران، در كنار نقوش رنگي شاه‌زادگان ساساني در شهرگور فيروزآباد از خاك بيرون آمد.
به‌گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، هيات كاوش مشترك به سرپرستي پروفسور «ديتريش هوف» در حفاري شهرگور فيروزآباد فارس به سازه‌اي دايره‌يي‌شكل رسيد كه پس از مطالعه، مشخص شد، قديمي‌ترين نمونه از رصدخانه‌هاي به‌دست آمده در ايران و متعلق به قرون اوليه‌ي اسلامي است. نمونه‌هايي از اين سازه در «دهلي» و «جيپور» هند وجود دارد؛ اما باتوجه به اين‌كه رصدخانه‌ي مراغه مربوط به دوره‌ي ايلخانان مغول و حدود سيصد سال پس‌از رصدخانه‌ي شهرگور بنا شده است، اين سازه، قديمي‌ترين رصدخانه‌ي ايران به‌شمار مي‌رود.
برج نجومي پيدا شده در شهر گور، از خشت و گل و كاملا سالم است. قطري حدود 5/65 متر دارد كه روي آن، 12 نشانه از علامت‌هاي مورد استفاده در اندازه‌گيري‌هاي رصدي و سكوهايي نموداري، وجود دارد. احتمال مي‌رود كه سازه‌ي دايره‌يي‌شكل شهر گور براي نصب دستگاه‌هاي سينوسي به‌كار مي‌رفته و ارتفاع ديواره‌هاي آن كه بدون سقف بنا شده، حدود 65 سانتي‌متر بوده است.
جعفري‌زند - عضو هيات مشترك كاوش ايران و آلمان ـ با تاكيد بر اين امر كه رصدخانه‌ي شهر گور مرمت و كاملا استحكام‌بخشي شده است، اطمينان داد كه عوامل طبيعي هيچ تاثيري بر وضعيت آن نداشته باشد و پس‌از تكميل حفاري‌هاي شهرگور، اين سازه در محوطه‌اي محصور شود.
وي با اشاره به اين‌كه رصدخانه‌ي دوران اسلامي شهر گور، روي بخش‌هاي ساساني بنا شده است، گفت: در اين فصل از حفاري، يك بخش از اين رصدخانه كه شاهكاري از علم ايران در آن عصر محسوب مي‌شود، از خاك خارج شد و بخش‌هاي ديگر آن، در فصل‌هاي آينده، جست‌وجو مي‌شود.
شهر گور در دوران ساساني و از زمان پادشاهي اردشير بابكان بنا شده و تا دوران اسلامي در حكومت «اميرعضدالدوله ديلمي» بر فارس كه نام آن به فيروزآباد تغيير مي‌كند، اهميت زيادي داشته است. شواهد به‌دست آمده از حفاري‌هاي اخير باستان‌شناسان نيز كه قدمت آن‌ها به قرن چهارم هجري قمري برمي‌گردد، از رونق علمي و شهري فيروزآباد در آن دوران حكايت مي‌كند. فارس در قرن چهارم هجري قمري يكي‌از پيش‌تازان علم نجوم در سراسر ايران بوده و شهرگور نيز در اين قرن، هنوز اهميت داشته است.
اين باستان‌شناس درباره‌ي تاريخچه‌ي علم نجوم در فارس به خبرنگار ايسنا توضيح داد: فارس در قرن چهارم هجري قمري، مركز بزرگي براي ستاره‌شناسي است. براساس اسناد تاريخي، اميرعضدالدوله ديلمي در دوران حكومت خود در فارس، شخصيت معروفي به نام «عبدالرحمان صوفي» را به سمت استاد رياضي و نجوم به منطقه مي‌آورد و او در شهرگور كه مورد علاقه‌ي اميرعضدالدوله بوده است، ساكن مي‌شود. صوفي در سال 281 هجري قمري متولد شد و در سال 335 هجري قمري در شيراز وفات كرد؛ او رصدهايي را در بغداد و شيراز انجام داده و تاريخ‌نويسان گفته‌اند كه براي مدتي در شيراز به انجام محاسبات نجومي مشغول بوده است. حتا ابوريحان نيز نوشته كه رصد «دايره البروج» با وسيله‌اي به قطر 123 سانتي‌متر در شيراز انجام شده كه آن وسيله را در سازه‌ي به‌دست آمده در شهرگور، كار مي گذاشتند.
وي در پايان اضافه كرد: صوفي، يك كره‌ي سماوي از جنس نقره نيز براي اميرعضدالدوله ديلمي ساخت كه شاهكاري است و در موزه‌ي قاهره نگه‌داري مي‌شود. نام علمي عبدالرحمان صوفي در تمام كتاب‌هاي دنيا باعنوان «Azof» آمده است. هم‌چنين وقتي اسم دانشمندان دنيا را روي كره‌ي ماه حك كردند، نام صوفي نيز در 22 درجه‌ي جنوب و نصف‌النهار 13 درجه‌ي كره‌ي ماه به‌ثبت رسيد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات