تخريب بخش‌هايي از خانه‌ي قديمي مقابل کوه آتشگاه كه در ساعت‌هاي پاياني شب انجام شد و درپي آن، آغاز پروژه‌ي ساخت هتل در حريم درجه‌ي يک آتشگاه اصفهان و بيشه‌ي ناژوان، تخريب منظر فرهنگي و طبيعي يكي از قديمي‌ترين آثار تاريخي اصفهان را به‌دنبال دارد.
به گزارش گروه دريافت خبر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در گزارشي به قلم شاهين سپنتا ـ دوست‌دار ميراث فرهنگي ـ كه در پايگاه اينترنتي ايران‌نامه منتشر شده، هشت پيشنهاد براي بهبود شرايط در آتشگاه مطرح شده است. در اين مطلب آمده است: «اصفهان شهري کهن‌سال به ديرينگي تاريخ ايران است و آتشگاه، بنايي خشتي به قدمت اصفهان که بر فراز کوهي به همين نام، در هشت کيلومتري غرب اصفهان در مسير اصفهان به نجف‌آباد و در نزديکي منارجنبان واقع است و از فراز آن، زيباترين چشم‌انداز کرانه‌هاي زاينده‌رود و بيشه‌ي ناژوان و باغ‌هاي سرسبز پيرامون آن را مي‌توان ديد. ديرينگي و شرايط ويژه‌ي آتشگاه بهترين گواه بر اين ادعاست که اين بنا بيشتر از هر بناي تاريخي ديگري در اصفهان نيازمند مراقبت است؛ اما شواهد نشان مي‌دهد که کمتر از هر بناي ديگري در اصفهان مورد حفاظت قرار مي‌گيرد. براي برون‌رفت از اين وضعيت خطرناک، اجراي هشت راهکار ضروري به شرح زير پيشنهاد مي‌شود:
1ـ جلوگيري از ساخت‌وساز در حريم درجه‌ي يک آتشگاه
آتشگاه اصفهان به شماره‌ي 830 در فهرست آثار تاريخي کشور به همين نام «آتشگاه اصفهان» ثبت شده است و نقشه‌ي حريم درجه‌ي يک آن نيز در ششم آذرماه 1378 مشخص شد و به تصويب سازمان ميراث فرهنگي رسيد. طبق ضوابط و مقررات مصوب سازمان ميراث فرهنگي، هرگونه ساخت‌وساز در حريم درجه‌ي يک آتشگاه ممنوع است. بنابراين اگر پس از اين تاريخ، اعضاي کميسيون ماده‌ي 5 با هرگونه تغيير کاربري زمين در اين محدوده براي ساخت مجتع تجاري (هتل) موافقت کرده باشند، کاري خلاف قانون انجام شده و از آنجا که ميراث فرهنگي متعلق به همه‌ي ملت است و حفظ آن از مصاديق آشکار حقوق ملت است، اين تصميم خلاف قانون، هيچ‌گونه حقي براي مالک ايجاد نمي‌کند و اعضاي کمسيون ماده‌ي 5 اعم از نماينده‌ي استاندار، سازمان ميراث فرهنگي، مسکن و شهرسازي، شهرداري، جهاد کشاورزي و ... بايد نسبت به بازگرداندن حقوق ملت و جبران اشتباه گذشته اقدام کنند.
در همين راستا، ضروري است که زمين چند ساختمان مسکوني و تجاري که از سال‌هاي قبل در حريم درجه‌ي يک آتشگاه باقي مانده است، با همکاري شهرداري و سازمان ميراث فرهنگي آزادسازي و اين حريم از وجود سازه‌هاي غيرمجاز فعلي پاک‌سازي شود. در ضمن ضروري است که روند صدور هرگونه مجوز ساخت در حريم درجه‌ي يک آتشگاه و بيشه‌ي ناژوان از سوي شهرداري فورا متوقف شود و سازمان ميراث فرهنگي نسبت به اجراي برنامه‌هاي بازدارنده و پيشگيرانه در اين مورد اقدام کند.
طبيعي است که صدور مجوز ساخت هرگونه هتل يا مجتمع اقامتي يا تجاري يا مسکوني توسط شهرداري منطقه‌ي 9 اصفهان با در نظر گرفتن ضوابط و در خارج از حريم درجه‌ي يک آتشگاه، براي رفاه حال گردشگران بلامانع خواهد بود.
2ـ تدوين برنامه‌ي دوره‌يي مرمت
بناي خشتي آتشگاه به‌خاطر قرار گرفتن بر فراز تپه، به‌طور مداوم از هر سو در معرض فرسايش عوامل جوي قرار دارد؛ اما متأسفانه در حال حاضر با وجود فرسايش سريع و مداوم، به‌خاطر اقدامات حفاظتي ضعيف و مرمت ديرهنگام، روند تخريب شتاب يافته است.
به همين خاطر، پيشنهاد مي‌شود برنامه‌ي مدوني براي حفاظت دائم و مرمت دوره‌يي آتشگاه تدوين شود و در صورت بروز هرگونه آسيب احتمالي، تيم مرمت در کوتاه‌ترين زمان در محل حاضر شود و نسبت به مرمت آن اقدام کند تا از روند تخريب جلوگيري شود.
3ـ جلوگيري از فرسايش ناشي از رفت‌وآمد بي‌رويه
تپه‌ي آتشگاه به‌خاطر چشم‌اندازهاي زيبايش، در طول روز محل مراجعه‌ي کساني است که براي ديدن اين چشم‌اندازها بدون هيچ محدوديتي از تپه بالا مي‌روند يا به‌عنوان جايي براي ورزش صبحگاهي براي تپه‌پيمايي مورد استفاده‌ي افراد قرار مي‌گيرد. اين موضوع به عامل مهم ديگري در فرسايش تپه تبديل شده است. در حقيقت، درصد افرادي که براي تفريح يا ورزش از تپه بالا مي‌روند، بسيار بيشتر از گردشگران ميراث فرهنگي است. اين در حالي است که هنگام بازديد گردشگران از تپه نيز هيچ راهنما يا ناظري از سوي ميراث فرهنگي، بازديدکنندگان را همراهي نمي‌کند و به همين علت، امکان آسيب‌رساني به بنا حتا از سوي گردشگران نيز وجود دارد.
به نظر مي‌رسد كه براي برون‌رفت از اين وضعيت بحراني، بهترين گزينه محدوديت رفت‌وآمد افراد و اختصاص آن به گردشگران ميراث فرهنگي است. در اين مورد هم بهتر است که گردشگران با حضور راهنماي ميراث فرهنگي در گروه‌هاي محدود چند نفره از تپه ديدن کنند.
4ـ ايجاد معبر براي گردشگران
در حال حاضر بازديدکنندگان بسته به سليقه و توان خود از مسيرهاي دلخواه به بالاي تپه آتشگاه مي‌روند. اين موضوع باعث شده است تا دامنه‌ي تپه در چند محور، دچار فرسايش جدي شود. در ضمن برخي از قسمت‌ها به‌خاطر شيب تند و وجود پرتگاه، باعث پايين آمدن ضريب ايمني گردشگران مي‌شود.
براي جلوگيري از اين موارد لازم است که در اسرع وقت، بدون آسيب‌رساندن به تپه، يک معبر مشخص يا نردبان معلق چوبي با طناب محافظ براي صعود و معبر ديگري براي فرود نصب شود تا ضمن بالا بردن ضريب ايمني گردشگران، از فرسايش مداوم در اثر عبور افراد جلوگيري شود.
5ـ ضرورت تکميل حصار و برچيدن تأسيسات مخرب
در حال حاضر بخش‌هايي از حصار اطراف تپه ناتمام يا آسيب‌ديده است و اين موضوع باعث ورود افراد از مسيرهاي غيرمعمول به محدوده‌ي تپه و ايجاد تخريب در محيط شده است. به همين دليل، تکميل حصار بايد در اولويت تيم حفاظتي قرار گيرد.
6ـ برچيدن پدافند هوايي از محدوده‌ي آتشگاه
در دامنه‌ي تپه‌ي آتشگاه در حال حاضر يک سايت پدافند هوايي مستقر است. رفت‌وآمد مکرر نيرو‌هاي نظامي و خودروهاي سنگين و همچنين استفاده‌ي احتمالي از توپ‌هاي پدافند هوايي مي‌تواند آسيب‌هاي جدي به بناي آتشگاه وارد کند. بنابراين برچيدن توپ‌هاي ضدهوايي ارتش که در دامنه‌ي تپه مستقر شده است، بايد در نخستين فرصت در دستور کار قرار گيرد و محل ديگري به‌جز دامنه‌ي تپه‌ي تاريخي آتشگاه به پدافند هوايي اختصاص يابد.
7ـ ايجاد نمايشگاه يا موزه‌ي آتشگاه
در سال‌هاي پيش از انقلاب و در دوران نخست‌وزيري اميراسدالله علم، به‌دستور او در سال 1342، يک منبع عظيم بتوني آب براي آب‌رساني اصفهان در دامنه‌ي تپه‌ي آتشگاه ايجاد شد که در حال حاضر به‌صورت متروکه به حال خود رها شده و به محل تجمع زباله و افراد بزهکار تبديل شده است. با توجه به اين‌که امکان برچيدن اين سازه‌ي بزرگ بتوني، به‌علت وارد آوردن آسيب جدي به سازه‌هاي خشتي، وجود ندارد، پيشنهاد مي‌شود که اين مکان پس از تخليه از زباله و لوله‌هاي آب، سامان‌دهي شود و به‌عنوان نمايشگاه عکس يا موزه‌ي اختصاصي با موضوع آتشگاه، مورد بهره‌برداري قرار گيرد.
8 ـ ثبت آتشگاه در فهرست ميراث جهاني
از آنجا که ايرانيان آنچنان که بايسته و شايسته است، نسبت به ارزش‌هاي ميراث فرهنگي و طبيعي خود آگاه نيستند، براي پاسداشت هرچه بهتر آتشگاه به‌عنوان يکي از کهن‌ترين آثار تاريخي شهر اصفهان، پيشنهاد مي‌شود هرچه سريع‌تر نسبت به ثبت اين اثر تاريخي در حال نابودي در فهرست ميراث جهاني اقدام شود، شايد جهانيان ما را از ارزش‌هاي اين اثر تاريخي و ضرورت حفظ آن آگاه کند.»
انتهاي پيام
نظرات