پژوهشگر حوزه دین و استاد حوزه علمیه قم گفت: دست‌یابی مردم به معرفت در مسائل دینی از حقوق مسلم آنان است که باید به‌واسطه تلاش پژوهشگران این عرصه، انجام شود.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه فارس، حجت‌الاسلام مرتضی جوادی‌آملی با بیان اینکه لازمه خروج جامعه از جهل، ارتقای آگاهی‌های جامعه برای تفاوت قائل بودن بین برهان و خرافه است، گفت: اقداماتی که در مسیر اصلاح و تکمیل مسائل فرهنگی و دینی است، قطعاً مؤثر است و باعث توسعه و ارتقای فرهنگ عمومی در حوزه مسائل فرهنگی عموماً و دینی خصوصاً خواهد شد.
وی با بیان اینکه یکی از حقوق جامعه این است که از یک معرفت برتری نسبت به مسائل دینی و باورها، اعتقادات برخوردار باشد، افزود: یعنی از یک‌سو وظایف عالمان دینی و نهادهای حکومتی افزایش معرفت دینی مردم است و از سوی دیگر این مسئله از حقوق مردم است و مردم حق دارند که از یک معرفت برتر و شناخت وسیعتر و عمیق‌تری برخوردار باشند.
جوادی آملی تأکید کرد: این از وظایف نهادهای حکومتی و شخصیت‌ها و عالمان دینی است که آنچه از حقایق دینی بازشناخته‌اند، مطابق با نیازهای فرهنگی جامعه و شرایط روزگار مطالب را مطرح کنند تا جامعه از آن برخوردار شود.
این استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: مردمی که باورها، عقاید و ارزش‌هایشان در یک نگاه دینی شکل می‌گیرد، انتظار دارند که عالمان دینی و فرزانگانی که در حوزه دین تلاش می‌کنند، دستاوردها و نظرات جدیدشان را در این حوزه‌ها به آن‌ها ارائه کنند و به عمق وسیع‌تری نسبت به این گونه دانش‌ها دست پیدا کنند.
وی عنوان کرد: قطعاً جامعه دینی ما با توجه به این باورها و معرفت‌هایی که تاکنون دست یافته است، انتظار دارد مطالب جدید مطابق با خواسته‌های عصر و روزگار خود داشته باشد.
جوادی آملی با بیان اینکه کشور ما دارای تعامل فرهنگی با سایر کشورها به‌خصوص کشورهای منطقه است، گفت: منبع جوشان معرفتی که بر اساس کتاب و سنت دانشمندان در بخش‌های علم مختلف فقه در کشور ما تولید می‌شود، لذا این انتظار از علمای ما می‌رود.
وی با بیان اینکه بنیاد بین‌المللی وحیانی اسراء قصد اجرای طرح ملی ملکوت را در شیراز دارد، گفت: این طرح با همکاری پژوهشگاه علوم وحیانی معارج و همچین نهادهای مرتبط فرهنگی و اجتماعی، در راستای چنین هدف بزرگی و برای برای رسیدن به آن حقی که در جامعه اسلامی برای مردم وجود دارد، اجرا می‌شود.
جوادی‌آملی با بیان اینکه دانش اسلامی از یک منبع جوشانی نشئت می‌گیرد که این منبع واقعاً منبع لایزال است اما نیاز به استنباط، استخراج و اجتهاد دارد، گفت: اگر رویکرد استنباطی، استخراجی و اجتهادی به این منابع معرفتی نباشد آنچه که تولید می‌شود، تولید عوامی است نه عمومی و این شایسته جامعه ما نیست.
وی ادامه داد: جامعه‌ای یک جامعه فاخر است که گرچه اطلاعات عمومی باید برای آن فراهم کرد اما اطلاعات عوامی نباید برای آن فراهم شود زیرا زمانی اطلاعات عمومی می‌شود که مستند بر علم باشد و اگر دانش و علمی ارزشی را تولید کند آن ارزش، ارزش عمومی است وگرنه ممکن است عده‌ای بر اساس باور و نگاه مثبتی که به دین دارند، یک سلسله مطالب و مسائلی را مطرح کنند که هیچ ریشه و عمق دینی ندارد.
این استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه در اندیشه آیت‌الله جوادی آملی هیچ ارزش، اصل و فرهنگی تولید نمی‌شود مگر اینکه مبتنی بر علم و دانش باشد، گفت: ممکن است یک نفر بخواهد به ظاهر راجع به یک حدیث اخلاقی یا فقهی صحبت کند اما تا این حدیث اخلاقی از گذرگاه علم، اخلاق و دانش نگذشته باشد و صبغه علمی و هویت علمی نیافته باشد هرگز نمی‌توان به جامعه به‌عنوان یک ارزش دینی یا فرهنگ عمومی القا شود.
جوادی آملی با تأکید بر اینکه ما همواره باید بین عمومی‌سازی با عوامی‌سازی فرق گذاریم، گفت: در بحث عوامی‌سازی خرافه و داستان‌های بی‌پایه و اساس خیلی بازار دارد به‌عنوان مثال بدون تردید یکی از منابع ارزشمند و قوی و غنی ما مکتب و حماسه حسین‌بن علی(ع) است اما آنچه که بر اساس این اندیشه تولید می‌شود گاهی اوقات به هوای اینکه یک مطلب علمی و مکتب حسینی است به‌گونه‌ای عوامی است و هیچگونه بار معرفتی و علمی با او نیست.
وی تصریح کرد: اگر جامعه بتواند بین عمومی‌سازی و عوامی‌سازی فرق بگذارد و بین برهان و خرافه تفاوت و بین آنچه که معجزه است با آنچه سحر و جادوست، امتیاز قائل شود آن وقت جامعه از جهل به در می‌آید.
این پژوهشگر حوزه دین گفت: احادیث فراوانی را از طریق رسانه‌های مجازی منتقل می‌کنیم اما چقدر از اینها ریشه علمی دارد و اینگونه نیست هر حدیثی که در مجامع روایی ما آمده باشد، بار دینی و علمی پیدا کند و تا زمانی که از گذر یک کارشناس و دانشمند علم دین نگذرد، این مسئله محقق نخواهد شد و در واقع یک جهل مرکبی ایجاد می‌کند که آثار سوء آن بیشتر است.
جوادی آملی با بیان اینکه طرح ملی «ملکوت» در چنین فضایی شکل می‌گیرد که مبتنی بر اندیشه متعالی و علمی است که از گذرگاه جریانات علمی گذر کرده و سالم و پاک منزه شده، ارائه می‌شود، گفت: طبیعی است که آن حیثیت اجتماعی، استنباطی و استخراج از منابع کار بسیار دشواری است و این اتفاق در اندیشه‌های اندیشمندان الهی و کسانی‌که همه هویت خود را مرهون حقیقت دین هستند و باورهای الهی وجودشان را ساخته می‌تواند، شکل گیرد.
وی گفت: اگر فضای عمومی و رسانه‌های ما تلاششان را در جهت سالم‌سازی این انتقال داشته باشند و فرهنگ عمومی را با فرهنگ عوامی امتیاز دهند و جامعه را با فرهنگ عمومی متنزل و نه فرهنگ عوامی نازل، آشنا کنند خدمت بسیار بزرگی به جامعه کرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از مسائلی که در حوزه مهدویت و مکتب امام حسین(ع) حتی عزاداری ایشان داریم امروزه در مسیری وجود دارد که هیچ سازگاری با آن حقیقت و اصل نیست و این به جهت آن است از گذرگاه اجتهاد نگذشته و نگرش علمی و استنباط بر آن حاکم نشده است.
جوادی آملی با تأکید بر اینکه روش‌هایی که یک مکتب فکری به همراه خود دارد، بسیار سازنده است، افزود: روش آیت‌الله جوادی آملی این است که انسان یا عقل برهانی یا نقل معتبر فضای علمی و فکری خود را بسازد و جز به این دو تن در ندهد و راضی نشود و هیچ حرفی را بدون استدلال و برهان بپذیرد و نقل کند.
انتهای پیام
نظرات