یک استاد حوزه و دانشگاه گفت: پدیده تشنگی یکی از پدیده‌های پررنگ در نهضت حسینی است. یعنی در عاشورا و روزهای منتهی به عاشورا و یا بعد از آن (که مصیبت‌هایی در جریان بوده است) به ویژه در روز عاشورا پدیده تشنگی به صورت برجسته تر خود نمایی می‌کند.

به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) حجت الاسلام و المسلمین احمد مبلغی رییس دانشگاه مذاهب اسلامی، همزمان با سالروز شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایشان در واقعه عاشورا در گفت‌وگویی با اشاره به مهمترین پدیده‌های موجود در عاشورا و قیام حضرت اباعبدالله الحسین(ع) به تشریح این پدیده‌ها پرداخت و در ابتدای تشریح این مساله تصریح کرد: در عاشورا پدیده‌های مختلفی وجود دارد که برخی نام و عنوانی پیدا کرده‌اند و برخی هم اگرچه در آن زمان ظهور یافتند؛ اما برای نسل‌های بعدی و در سطح ادبیات و نگاه‌های متوجه به عاشورا، مورد نسیان و یا بی‌توجهی قرار گرفته‌اند.

مهترین پدیده‌های موجود در عاشورا که مورد توجه یا فراموشی قرار گرفتند

وی گفت: پدیده‌هایی همچون؛ پدیده قتل به شکل بی‌رحمانه‌ترین وجه، آن هم نسبت به فرزند پیامبر(ص) ، پدیده اسارت خاندان پیامبر(ص)، پدیده بی‌وفایی گروه‌های بزرگی از امت و در مقابل وفاداری در اوج از سوی عده ای اندک، پدیده اوج بی منطقی و گفتن حرف های تماما فارغ از محتوا در جبهه باطل و و برخورداری اصحاب امام حسین(ع) از بالاترین منطق، پدیده عریان کردن جسم و بدن ها بر روی سرزمین کربلا و اهانت به جسدها و جسم ها، پدیده غارت خیمه های حرم آن هم در بدترین شکل و به صورت بی رحمانه ترین وضع، پدیده کتک زدن، اذیت کردن، پدیده گرسنگی و دیگر پدیده هایی که در عاشورا و یا بعد از آن بروز پیدا کرده است. همه این ها قابل مطالعه، بحث، طرح و پیگیری است.

پدیده تشنگی یکی از پدیده های پررنگ در نهضت حسینی

وی پدیده تشنگی را یکی از پدیده های پررنگ در نهضت حسینی برشمرد و اظهار کرد: یعنی در عاشورا و روزهای منتهی به عاشورا و یا بعد از آن (که مصیبت هایی در جریان بوده است) به ویژه در روز عاشورا پدیده تشنگی به صورت برجسته تر خود نمایی می‌کند.

رییس دانشگاه مذاهب اسلامی ادامه داد: پدیده تشنگی به دلایل مختلف جز پدیده‌های پررنگ‌تر عاشوراست. اصولا پدیده تشنگی و یا آب دادن به تشنه و یا آب را به روی تشنه بستن و تشنه نگهداشتن به ویژه تشنه نگهداشتن شخص در حال مرگ از پدیده‌های به شدت ضد انسانی است. از نظر کیفیت، عذابی که یک تشنه به خصوص شخص مشرف به مرگ می‌کشد قابل مقایسه با بسیاری از شکنجه‌ها و عذاب‌ها نیست؛ بنابراین یک عذاب سخت و دردناک است. اسلام که احکام، نگاه ها، برنامه‌ها و خط مشی‌هایش از خاستگاه فطرت و توجه به انسانیت و جنبه‌های انسانی برخاسته است قضیه تشنگی و مواجهه با فرد تشنه را در چارچوبی شفاف و واضح در نظر گرفته است.

وی با اشاره به توجه اسلام به پدیده تشنگی و بیان چند نکته در این ارتباط خاطرنشان کرد: در روایتی آمده است که «من سقاه ولده شربة ماء فی صغره، سقاه الله سبعین شربة من ماء الکوثر یوم القیامه» کسی که فرزند کودک خود را شربت آبی بنوشد و سیراب کند خداوند هفتاد شربت ماء از آب کوثر در روز قیامت به او می نوشاند.از این روایت، عمق و ژرفنای نگاه اسلام به مسئله تشنگی و سیراب کردن تشنه استفاده و دریافت می‌شود.

نفس سیراب کردن و آب نوشاندن به انسان تشنه زیربنای فکری و مشی عملی اسلام گشته است

وی با بیان این‌که «ممکن است گفته شود انسان بچه خود را دوست دارد و نیازی به تشویق و تحریک (که در این روایت ارایه شده است ) نیست»، گفت: حقیقت این است که انسان به رغم این‌که به طور ذاتی به فرزند خود توجه دارد ولی آنقدر نفس سیراب کردن و آب نوشاندن به انسان تشنه اهمیت دارد که زیربنای فکری و مشی عملی اسلام گشته است و روایت می‌خواهد این نگاه زیربنایی را ارایه کند؛ به ویژه این‌که کودک (که روایت بر آن تمرکز کرده است) زبان گفتن ندارد یا شب است یا به هر دلیل دیگری نمی‌تواند برود آب بنوشد)؛ لذا توجه کردن به او و سیراب کردن او در حقیقت سیراب کردن یک تشنه است.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی افزود: روایات دیگری در نوشاندن آب به حیوانات وارد شده است. در این روایات به فضلیت بالایی برای سیراب کردن حیوان تشنه اشاره شده است که همه این ها از زیربنای فکری و بستر سازی اسلام در این زمینه و از توجه اسلام به جنبه های انسانی و فوق ادیانی حکایت دارد که اموری فراتر از دین است و دین آمده است که آن ها را تکمیل کند و تضمین بدهد.«لاتمم مکارم الخلاق».

ایجاد عطف توجه به تشنه در صدر اسلام ولو یهودی حاکی از عمق دستور اسلام است

وی با ذکر روایت دیگری در این زمینه، گفت: روایاتی حاکی از توجه به تشنه حتی اگر یهودی باشد و ثواب خوراندن آب حتی به یهودی وجود دارد. در صدر اسلام میان مسلمانان و یهودیان اختلاف بود ویهودیان اشد عداوة نسبت به مسلمانان بودند و بیش از همه وفای به عهد را نسبت به پیغمبر می‌شکستند، نگاه اولیه مسلمانان نسبت به یهودیان مثبت نبود بلکه یک نگاه منفی و سلبی بود. حتی در آن فضا و نگاه، ایجاد عطف توجه به تشنه ولو یهودی حاکی از عمق دستور اسلام است.

مبلغی یادآور شد: در جنگ همه قوانین به هم می خورد، طبیعت جنگ از زمانی که در میان بشر ظهور یافته است، به سمت دستیابی به پیروزی به هر نحو و قیمت به عنوان رویه مستمر بوده است.عدم پایبندی به قانون در جنگ و تنها به فکر پیروزی بودن و کوبیدن انسان و انجام اعمال بی‌رحمانه و غیرانسانی نشان از طبیعت جنگ دارد؛ بنابراین جنگ که پیش می‌آید این جنگ است که ابتکار عمل را به دست می‌گیرد.

روایت و دستور صریح و مکرر پیامبر (ص) این بود که آب را در جنگ نبندیم

وی در ادامه با بیان این‌که «اسلام نسبت به جنگ کنترل جدی بخرج داده است» به مستنداتی در این زمینه اشاره و تصریح کرد: اسلام در رابطه با جنگ دستوراتی دارد که وارد این دستورات شدن را به دور از این بحث می‌دانم اما یک دستور در این رابطه، توجه به تشنگان و قضیه آب در جنگ است. روایت و دستور صریح و مکرر پیامبر (ص) این بود که آب را در جنگ نبندیم.

وی به سیره امام علی ابن ابی طالب (ع) در این ارتباط اشاره کرد و افزود: ایشان هم همین دستور را پی می‌گرفت. زمانی که جنگ صفین درگرفت در این جنگ ابتدا فرات در اختیار اصحاب امام علی(ع) نبود. در این مرحله، کم کم آثار و نشانه‌های این بسته شدن آب به روی آن‌ها آشکار شد و تشنگی به عنوان یک مشکل در میان لشگریان امام علی ابن ابی طالب (ع) بروز کرد. در این مقطع آمد و شدهایی صورت گرفت که حتی حضرت نامه ای را نوشتند که این عمل کنار گذاشته شود، ولی سودی نبخشید. در چنین شرایطی به دستور حضرت، لشگریان حمله کردند و شریعه فرات را در اختیار گرفتند. اصحاب که مدتی در تنگنای تشنگی به سر برده بودند سخن از مقابله به مثل به میان آوردند اما علی ابن ابی طالب مخالفت کردند و فرمودند که آب را به رویشان باز کنید ما با شمشیر با آنها می‌جنگیم؛ بنابراین منطق اسلام از ابتدا این بود.

مبلغی همچنین افزود: در قضیه محاصره خانه خلیفه سوم، محاصره کنندگان در اوج کارشان آب را به روی عثمان و اهل خانه بستند همین که این خبر به حضرت علی(ع) رسید امام از این بستن آب به روی عثمان ناراحت شد و در تکاپو افتاد که به همراه امام حسن (ع) و امام حسین(ع) آب را به منزل عثمان که در محاصره بود رساندند و ظاهرا چند بار هم تکرار شد.

منطق انسانیت سیراب کردن تشنه بوده و اسلام آن را امضا و تقویت کرده است

وی با اشاره به منش و سیره امام حسین(ع) در برخورد با لشگریان عمر سعد نیز به عنوان یکی دیگر از نمونه های این رفتار انسانی و دینی یاد کرد و گفت: وقتی آن حضرت بر شریعه فرات وارد شدند و هنوز خبری از لشگریان عمر سعد نبود و تنها بعد از مدتی حر بن یزید ریاحی آمد همانطور که در مقاتل و در کتاب ها ذکر شده، امام خودشان مبادرت و مباشرت به سیراب کردن لشگریان حر کرد زیرا منطق انسانیت این است و اسلام آن را امضا و تقویت کرده است و این نگاه اسلام به قضیه آب و سیراب کردن تشنگان است.

فاجعه تحمیل تشنگی به حرم رسول الله

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در شرایط ظهور چنین منطقی از سوی اسلام می توان به عمق فاجعه تحمیل تشنگی به اهل بیت عصمت و طهارت و چگونگی برخورد با آنان در قضیه آب پی برد که در روز عاشورا این عمل ددمنشانه صورت گرفت.

حجت الاسلام مبلغی با اشاره به ابعادی از حادثه دردناک برای اهل بیت(ع) به فرازهایی در این باره پرداخت:

■ سخنان حر:

به نظر چند عامل اساسی در اینکه حر بن یزید ریاحی که در منصب فرماندهی بود به حضرت ملحق شد نقش داشت. یکی بحث تشنگی بود و اینکه خود او از دست حضرت آب نوشیده بود. دیگر این که امام را عبد صالح می دید. انسان وقتی صحبت می کند ما فی الضمیر خود را بیرون می ریزد. زمانی که حر به لشگر امام حسین (ع) پیوست ودر مقابل مردم سخنرانی کرد و خواست از نفوذ خود و از سابقه خود در آن لشگر استفاده کند بر چند محور تکیه کرد. یکی از این محورها این بود که گفت شما عبد صالح را دعوت کردید. محور دیگر قضیه فرزند پیغمبر بودن بود و گفت شما دارید با فرزند پیغمبر و ذریه پیامبر (ص) بد رفتاری می کنید. و سوم قضیه تشنگی بود که در آنجا دارد.«وحَلأتمُوه ونساءه وصِبْیتَه وأهله عن ماءِ الفراتِ الجاری یَشربهُ الیهودُ والنّصاریَ والمجوسُ وتَمرغُ فیه خنازیرُ السوادِ وکلابُه ، وها هم قد صرعهم العطشُ ، بئسَ ما خلفتم محمّداً فی ذرِّیّتهِ ،لا سقاکم اللّهُ یومَ الظّمأ الاکبر».

شما حسین ابن علی و بچه ها و اهل او را از آب فراتی که در جریان است باز داشتید ومنع کردید ، آبی که یهود و نصرانی ها از آن می نوشند، همان آبی که حیوانات هم درحال استفاده کردن و بهره بردن از آن هستند. و گفت: ببینید تشنگی اهل بیت حسین(ع) را به زمین انداخته است چه بدکاری نسبت به ذریه پیامبر روا می دارید. این وضعیتی بود که در روز عاشورا رخ داد.

■ دستور ابن زیاد:

ابن زیاد به عنوان یک دستورالعمل قبل از اینکه روز عاشورا فرا برسد نامه ای را به ابن سعد فرستاد که یک جمله آن این است«لاتدعهم یذوق الماء» نباید به آنها اجازه بدهید که آب بنوشند و حتی آب را مزمزه کنند.

■ تلاش عمر سعد و شمر:

در روز عاشورا شمر و عمر سعد در موارد بسیار و مکرر اگر گاهی ذهن پاره ای از جمعیت می خواست به جوش بیاید زیرا به هر حال انسان ها دارای فطرت هستند ولو اگر در لشگر باطل باشند که در فضای اجباری و به زور به آنجا آمده اند، گاهی می خواستند توجه کنند شمر و عمر سعد سریع دخالت می کردند و جملاتی می گفتند که حتی نباید بگذارید یک جرعه آب امام حسین(ع) و اصحابش بنوشند.

■ شهادت عباس (ع) شهادتی در مسیر تحصیل آب برای اطفال حرم

حضرت عباس علمدار بود. او قاعدتا باید در آخرین فرصت ها به میدان رود ولی مشکل تشنگی به ویژه برای اطفال جانسوز شده بود حضرت به شریعه رفت نه به میدان تا آب بیاورد که به شهادت جانسوز او انجامید و چنین شهادتی نابهنگام آنهم به موضع فجیع بدون آن که منتهی به آب برای اطفال شود برای همه کمر شکن بود که امام حسین (ع) هم فرمود:«الان انکسر ظهری...»

انتهای پیام