تقاطع پیچ شمیران به سمت پایین، خیابانی است به نام نورمحمدی. خیابان را که بگیری و بروی، سمت چپ، ابتدا هنرستان هنرهای زیبای پسران را می‌بینی. همینطور که مستقیم به راهت ادامه می‌دهی، از دیدن اسم‌ کوچه‌ها به شوق می‌آیی؛ میرزاده عشقی، بصیرالملک.

و بنای مورد نظر ما در میانه همین کوچه است؛ بنایی در دل کوچه‌ای نسبتا قدیمی که خون نوجوانی اما در آن جریان دارد... اینجا هنرستان هنرهای زیبای دختران تهران است.

آنچه در ادامه می‌خوانید، گزارش خبرنگار تئاتر ایسناست که عصر یک روز تابستانی برای تماشای نمایش «شاپرک خانوم» با بازی دانش‌آموزان سال یازدهم این هنرستان، مهمان این گروه نوجوان شد. اجرایی که کار کلاسی پایان دوره این دانش‌آموزان است و به شکل خصوصی و بدون بلیت‌فروشی، ویژه خانواده‌ها و مهمانان روی صحنه رفت.

مهمانان را به اتاقی دعوت می‌کنند که دری کوچک دارد به حیاط هنرستان.

اغلب مهمانان پدران و مادران هنرجویان هستند و به ساعت اجرا که نزدیک می‌شویم، الکا هدایت، سرگروه رشته تئاتر هنرستان هنرهای زیبای دختران تهران، به ما خوشامد می‌گوید و توضیح می‌دهد که این نمایش با بازی هنرجویان سال یازدهم برای اجرا آماده شده است.

اما بر اساس توضیحات او فقط هنرجویان تئاتر نیستند که در اجرای این اثر حضور دارند. هنرجویان موسیقی، گرافیک، نقاشی و سینما هم در این اجرا دخیل هستند و با این همکاری، تعاملی بینارشته‌ای را ایجاد کرده‌اند.

هدایت در گفت‌وگو با ایسنا درباره دلیل انتخاب این نمایشنامه می‌گوید: به جز زیبایی متن، «شاپرک خانوم» در کنار چند نمایشنامه دیگر، آغازگر تئاتر کودک و نوجوان در ایران است. همیشه تلاش می‌کنم سراغ متونی بروم که بتوانم میان آن متن‌ها و هنرجویان نوجوان ارتباطی ایجاد کنم.

به گفته او، نمایش اقتباسی آزاد از نمایشنامه «شاپرک خانوم» و حاصل تلاش استادان گوناگون است. این اجرا یک کار دانش‌آموزی است که به صورت خصوصی انجام می‌شود و مخاطبان آن، خانواده‌ها و معلمان مدرسه هستند.

هنرجویان سال پایینی یعنی سال دهم تئاتر که جامه‌های مشکی بر تن دارند، عهده‌دار امور پشت صحنه هستند و نیز راهنمایی تماشاگران چراکه این نمایش، جزو تئاترهای مشارکتی به حساب می‌آید.

هر یک از این هنرجویان راهنمای دو تن از تماشاگران است چراکه نمایش صرفا در فضای سالن اجرا نمی‌شود. اجرای این کار از راهروهای هنرستان شروع می‌شود.

هدایت می‌گوید: روال همیشگی هنرستان ماست که بچه‌ها باید کار را از پشت صحنه شروع کنند. البته هنرجویان سال دهم خودشان هم رپرتوار مونولوگ دارند. ضمن اینکه سال آینده در نمایشی دیگر روی صحنه می‌روند.

با راهنمایی راهنمای خود وارد فضای راهرو می‌شویم. هنرجویان سینما با چراغ قوه‌هایی که در دست دارند، بر نقاشی‌هایی نور می‌اندازند که با قلم هنرجویان نقاشی کشیده شده‌اند. نقاشی‌هایی که همه شاپرک هستند. پوستر نمایش هم کار دست هنرجویان گرافیک است. ابتدا و انتهای کار هم دو قطعه انیمیشن می‌بینیم که ساخته هنرجویان سینماست.

از پله‌ها بالا می‌رویم و به فضای کلاس می‌رسیم، کلاسی که قرار است ما را ببرد به جهانی پر از رویا، جادو و حقیقت.

قصه، هم قصه بیژن مفید است و هم نیست. خط کلی همان است ولی تغییرات بسیار کرده؛ تغییراتی متناسب با زندگی امروزین ما.

شاپرک خانومی است که در دام عنکبوتی گرفتار می‌آید. او به دنبال رهایی است، با آفتاب قرار دارد و شوق حضور در باغ را دارد اما شرط رهایی او این است که کسی را به جای خود به عنوان خوراک برای عنکبوت بیاورد.

 او برای یافتن این خوراک به زیرزمینی تاریک رهسپار می‌شود و در این فضای ناخوشایند با موجوداتی گوناگون از مگس و ملخ و زنبور عسل و سوسک و ... آشنا می‌شود. موجوداتی که هر یک قصه‌ای دارند.

آنها با اشتیاق سخنان شاپرک خانوم را درباره آفتاب و باغ می‌شنوند و حسرتش را می‌خورند ولی هیچ یک تاب و توان رها شدن از این زیرزمین نمور و تاریک را در خود نمی‌یابند و هر یک از آنان بهانه‌ای برای ماندن دارد.

شاپرک خانوم اما دلش نمی‌آید که هیچ یک از این موجودات را به عنوان خوراک برای عنکبوت ببرد. او سرانجام دست خالی پیش عنکبوت بازمی‌گردد و ...

در این اجرا ما چندین «شاپرک خانوم» می‌بینیم که هر یک داستان خود را دارند.

طراحی و کارگردانی نمایش با الکا هدایت است. متن را هم هدایت خود نوشته اما رد پای هنرجویان در کار دیده می‌شود. درواقع متن هم به شکل کارگاهی کامل شده است.

این نمایش کار پایان دوره کلاسی آنان است. تماشاگر حرفه‌ای تئاتر هم که نباشید، از میزان تسلط هنرجویان به کار متوجه می‌شوید که چقدر تمرین پشت این کار است.

علاوه بر الکا هدایت که طراحی و کارگردانی نمایش را بر عهده داشته، استاد بازیگری این هنرجویان، آوا شریفی است. مبانی موسیقی بر عهده بهاران ببری است. آزاده انصاری استاد ساخت عروسک است و صبا نصیری مبانی هنرهای تجسمی را به هنرجویان آموزش داده. استاد نقاشی هم لاله آرامی است. همچنانکه مریم حاج بابایی استاد نمایشنامه‌نویسی هنرجویان است.

به گفته هدایت، گروهی ۹۰ نفره در ساخت این نمایش مشارکت دارند.

نمایش موزیکال نیست اما در جای جای کار موسیقی در جریان است. نواهایی که به صورت زنده با حضور هنرجویان موسیقی اجرا می‌شود و رنگی دیگر به کار می‌بخشد.

پایان اجرا در حیاط هنرستان رقم می‌خورد؛ جایی که با هدفون، شنونده داستان شاپرک خود هستیم که قصه‌اش با شاپرک‌های دیگر متفاوت است.

حیاط مدرسه با آن همه درختان قدیمی و گل‌های زیبا چیزی از باغ شاپرک خانوم کم ندارد. 

پایان‌بخش نمایش هم اجرای آوازی دیگر است با سازهای بچه‌های موسیقی. بچه‌های سینما جا به جا از هم‌مدرسه‌ای‌های خود عکس و فیلم می‌گیرند.

حالا بیش از نیم قرن از نگارش نمایشنامه زیبای بیژن مفید گذشته و چه بسیار بازیگرانی که در این نمایش نقش‌آفرینی کرده‌اند اما چیزی از طراوت و تازگی این متن کم نشده. شاپرک خانوم همچنان در جان و تن این دختران نوجوان تازه و باطراوت است.

عکس‌هایی که به این گزارش ضمیمه شده، از ملیکا کریمی و نگار عسگری، هنرجویان سال یازدهم این هنرستان است.

انتهای پیام