تكنولوژي گياهان تراريخته نيز مانند همه تكنولوژي‌ها مزايا و معايبي دارد ولي گاهي مجبوريم براي توليد بهتر يك محصول از آن تكنولوژي‌ها استفاده كنيم و بايد اين كار را انجام دهيم.

دكتر جواد مظفري ـ متخصص بيوتكنولوژي گياهي ـ در گفت‌وگو با خبرنگار كشاورزي ايسنا، با بيان اين كه براساس مطالعات، ايران در سال 2005 جزو 21 كشور توليدكننده محصولات زراعي تراريخته به صورت تجاري شناخته شده است، اظهار كرد: تكنولوژي تراريخته در گياهان مانند هر تكنولوژي ديگري مزايا و معايب خاصي دارد.

او افزود: در حال حاضر براي اجراي بعضي تكنولوژي‌ها مانند مبارزه با آفت و بيماري‌هاي گياهي با وجود خطرناك بودن سموم شيميايي، محصولات تراريخته را به كار مي‌بريم.

به گفته او تكنولوژي تراريخته نيز در افزايش توليد و حفظ محيط زيست مفيد است ولي مشكل اصلي آن اين است كه بايد واريته به واريته بررسي شود و نمي‌توان در يك حكم كلي تعيين كرد كه براي مثال مصرف برنج تراريخته مفيد يا مضر است. ممكن است يك رقم برنج مشكل ايمني زيستي ايجاد كند در حالي كه رقم ديگر با مسائل ايمني زيستي هماهنگ باشد.

اين متخصص بيوتكنولوژي گياهي با اشاره به اهميت رعايت مسائل ايمني زيستي در محصولات تراريخته يادآوري كرد: توليد و كشت زراعي هرگونه محصول تراريخته نياز به گرفتن مجوز از وزارتخانه‌هاي جهاد كشاورزي، بهداشت و درمان و با سازمان محيط زيست دارد.

او در مورد سطح زير كشت محصولات تراريخته در ايران توضيح داد: براساس مطالعات ارائه شده در سال 2005 سطح زير كشت اين محصولات را 500 هزار هكتار اعلام كرده‌اند ولي چون هرگونه فعاليتي بدون گرفتن مجوز از مراكز مربوطه انجام شده بنابراين ميزان دقيق آن مشخص نيست. از طرف ديگر كشور ما هنوز قانوني براي مسائل زيست محيطي ندارد پس مي‌توان نتيجه گرفت تمام فعاليت‌هاي انجام شده بدون در نظر گرفتن مسائل زيست ايمني صورت گرفته است.

وي با تاكيد بر اهميت كاربري اين تكنولوژي در كشور در مورد نياز به تصويب قانون ايمني زيستي در كشور تصريح كرد: ايران عضو پروتكل ايمني زيستي (كارتاهنا) است كه مجلس هم آن را تصويب كرده و طبق آن بايد مقررات ملي ايمني زيستي در هر كشور تهيه شود در اين زمينه كميته‌هاي مختلفي هم تشكيل شده ولي هنوز چنين قانوني به تصويب ملي نرسيده است.

مظفري درباره وضعيت كشت و كار اين محصولات در جهان گفت: در 21 كشور دنيا محصول تراريخته توليد مي‌شود كه از سال 1996 به بعد توليد آن‌ها افزايش يافته به طوري كه سطح زير كشت اين محصولات را در سال 2005 حدود 90 ميليون هكتار اعلام شد. سوياي تراريخته از جمله محصولاتي است كه توليد آن سير صعودي داشته و در آمريكا، كشورهاي آمريكاي لاتين و چين كشت مي‌شود كه براي مقاومت به علف‌كش تراريخته شده است ولي تكنولوژي‌هاي ديگر مانند پنبه و كلزاي تراريخته رشد كمتري داشته‌اند.

وي در ادامه گفت: در مقابل سطح زير كشت گياهان تراريخته‌اي كه به مصرف مستقيم غذايي مي‌رسند مانند سيب‌زميني، گوجه‌فرنگي، كدو و ميوه‌جات بسيار پايين آمده ولي رشد توليد سويا و ذرت كه علوفه‌يي‌اند، بيش‌تر شده است.

اين متخصص بيوتكنولوژي گياهي، روغن‌هاي حاصل از محصولات تراريخته را بي ضرر دانست و گفت: چون در اين روغن‌ها پروتيين وجود ندارد نگراني كمتري از تراريخته بودن آن‌ها احساس مي‌شود ولي توليد برنج، گندم و سبزيجات به علت استفاده مستقيم آن‌ها در 10 سال گذشته كاهش يافته است.

وي در مورد برنج تراريخته خاطرنشان كرد: با وجود اين كه برنج از اولين گياهاني بوده كه تراريخته شده ولي به علت نگراني از وجود مواد GMO در دانه آن مصرف نمي‌شود و برنج را بايد واريته‌يي بررسي كرد.

به گفته او گياهان تراريخته مقاوم به علف‌كش‌ها بيش‌تر از گياهان تراريخته مقاوم به آفت و بيماري‌هاي گياهي توليد شده‌اند.

او در مورد واردات محصولات تراريخته افزود: براساس پروتكل زيست محيطي كارتاهنا كشورها موظف هستند اگر محصول تراريخته‌اي را صادر مي‌كنند به كشور مقصد اعلام كنند. كشورهاي توليدكننده نيز مي‌توانند تراريخته بودن يا نبودن محصولات را آزمايش كنند و اگر ثابت شود كه محصول تراريخته بوده و كشور صادركننده اعلام نكرده متخلف شناخته شده و بايد پاسخگو باشد.

مظفري به روغن‌هاي وارداتي به كشور اشاره و بيان كرد: كسي نمي‌تواند به طور مستند اعلام كند كه روغني كه وارد شده از محصولات تراريخته بوده يا خير. طبق اظهارات كشورهاي فرستنده هيچ يك از محصولات وارداتي تراريخته نبوده و يا برچسب GMO كه نمايانگر تراريخته بودن است، نداشته‌اند.

وي تاكيد كرد: ولي با توجه به اين كه حدود 60 درصد كل مزارع كشت سويا، داراي سوياي تراريخته و 21 درصد اراضي كشت كلزا، شامل كلزاي تراريخته است. احتمال تراريخته بودن روغن‌هاي سويا و كلزاي وارداتي از آمريكا، آرژانتين، برزيل و كانادا زياد است.

اين متخصص بيوتكنولوژي گياهي گفت: در كشور بايد مرجعي براي بررسي تراريختگي محصولات وارداتي ايجاد شود البته در حال حاضر دبيرخانه ايمني زيستي يا پروتكل كارتاهنا فعاليت مي‌كند كه پس از كشمكش‌هاي زياد بين وزارت‌هاي علوم و جهاد كشاورزي اكنون زير نظر سازمان محيط زيست فعاليت مي‌كند.

او از فعاليت اين دبيرخانه تحت نظر سازمان محيط زيست ابراز تاسف كرد و گفت: به نظر مي‌رسد ايجاد امكانات و آزمايشگاه براي ارزيابي اين موضوع وظيفه وزارت بهداشت و درمان يا وزارت جهاد كشاورزي باشد.

انتهاي پيام