نقد و بررسي كتاب «گل‌نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد» با حضور عبدالمجيد ارفعي ـ تنها استاد مطالعات ايلامي ـ و محمد ميرشكرايي ـ رييس پيشين پژوهشكده‌ي مردم‌شناسي ـ برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين مراسم كه صبح امروز (سه‌شنبه، 22 دي‌ماه) در پژوهشكده‌ي زبان‌شناسي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي برگزار شد، فرخ اميرفريار با اشاره به موقعيت گل‌نوشته‌هاي تخت جمشيد (پارسه) از زمان كشف آن‌ها تا كنون، گفت: اين گل‌نوشته‌ها در سال‌هاي 1312، 1313 و 1315 هنگام حفاري‌هاي تخت جمشيد (پارسه) توسط مؤسسه‌ي شرق‌شناسي دانشگاه شيكاگو در دو گروه «گل‌نوشته‌هاي باروي تخت جمشيد» با 30هزار قطعه‌ي سالم و ناسالم و «گل‌نوشته‌هاي خزانه‌ي تخت جمشيد» در حدود 750 قطعه به‌دست آمدند.
رييس كتابخانه‌ي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي يادآوري كرد: با موافقت دولت وقت ايران قرار شد، اين گل‌نوشته‌ها براي رمز‌گشايي و خواندن به‌صورت امانت در اختيار مؤسسه‌ي شرق‌شناسي دانشگاه شيكاگو قرار گيرند كه براي حفاظت و سالم ماندن، نخست آن‌ها را در پارافين مايع قرار دادند و سپس قطعه‌هاي به‌نسبت بزرگ‌تر و سالم‌تر را درون 2353 جعبه‌ي مقوايي گذاشتند و پس از بسته‌بندي، آن‌ها را در 50 صندوق چوبي در سال 1314 (1935 ميلادي) از راه بوشهر به آمريكا فرستادند.
وي با بيان اين‌كه اين گل‌نوشته‌ها سال 1316 به آمريكا رسيدند، به بررسي خط اين آثار توسط يك سومرشناس بزرگ و سه همكارش اشاره كرد و گفت: با كشف گل‌نوشته‌هايي كه در آن‌ها به ماه سيزدهم از سال 22 داريوش اشاره شده بود، پژوهش‌گران دريافتند، اين گل‌نوشته‌ها به داريوش بزرگ متعلق‌اند، چون داريوش بزرگ تنها پادشاه هخامنشي است كه سال 22 پادشاهي‌اش ماه سيزدهم (ماه كبيسه) داشته است.
او با اشاره به آغاز جنگ جهاني دوم و درگيري آمريكا در اين جنگ و به‌دنبال آن، دچار ركود شدن پژوهش و رمز‌گشايي اين گل‌نوشته‌ها در آن زمان، اظهار داشت: پس از پايان جنگ جهاني دوم «كامرون» پژوهش و تحقيقات خود را به گروه دوم گل‌نوشته‌هاي به‌دست آمده از خزانه‌ي تخت جمشيد (پارسه) معطوف كرد و «هلك» نيز پس از آن به رمز‌گشايي اين گل‌نوشته‌ها ادامه داد.
فريار بيان كرد: حاصل كار هلك ترجمه‌ي 1947 گل‌نوشته همراه متن و ترجمه‌ي 131 گل‌نوشته‌ي ديگر بود كه در سال 1345 همراه مقدمه‌اي طولاني و واژه‌نامه‌اي كه دربردارنده‌ي همه‌ي واژه‌هاي ايلامي، هخامنشي، سنگ‌نوشته‌ها و گل‌نوشته‌ها بود، براي چاپ تحويل داده شد. اين كتاب در سال 1348 (1969 ميلادي) به نام «گل‌نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد» به چاپ رسيد.
او افزود: در سال 1327 (1948 ميلادي) با پي‌گيري‌هاي سفير وقت دولت ايران در آمريكا، براي آگاهي از سرنوشت گل‌نوشته‌ها، مؤسسه‌ي شرق‌شناسي 150 قطعه از آن‌ها را همراه بيش‌تر قطعه‌هاي ريزي كه در آن زمان به‌نظر مي‌آمد، ارزش مطالعاتي نداشته نباشند، در سه صندوق به ايران برگرداند. البته هنوز نزاع بر سر حراج آن‌ها ادامه دارد.
به گزارش ايسنا، در ادامه‌ي اين مراسم عضو هيأت علمي پژوهشكده‌ي زبان‌شناسي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي در سخناني با اشاره به اين‌كه دكتر ارفعي تنها استاد كرسي ايلامي در جهان است، گفت: او در سال 1318 در بندرعباس به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي خود را در بندرعباس و يزد گذراند و دوره‌ي دبيرستان را در دبيرستان‌هاي البرز و دارلفنون به‌پايان رساند و در دو رشته‌ي ادبي و طبيعي ديپلم گرفت. سپس در دانشكده‌ي ادبيات و علوم انساني به تحصيل پرداخت و براي دريافت ليسانس ادبيات فارسي به آمريكا رفت و در دانشگاه پنسيلوانيا به‌مدت دوسال مشغول فراگيري زبان اكدي شد. سپس براي فراگيري زبان ايلامي در مؤسسه‌ي خاور‌شناسي شيكاگو تحصيل كرد و و با درجه‌ي دكتري در زبان ايلامي فارغ‌التحصيل شد.
بهبهاني با اشاره به بازگشت دكتر ارفعي در سال 1353 به ايران، با توجه به پيشنهاد استادش براي بازنگري 150 گل‌نوشته‌ي برگردانده‌شده به ايران، بيان كرد: متأسفانه در آن زمان، كوشش دكتر ارفعي براي يافتن گل‌نوشته‌ها به جايي نرسيد؛ اما پس از مدتي، او به تعدادي از گل‌نوشته‌هاي باروي تخت جمشيد (پارسه) دست يافت و آن‌ها را بررسي كرد.
وي درباره‌ي كتاب «گل‌نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد» نوشته‌ي دكتر ارفعي، توضيح داد: اين كتاب دربردارنده‌ي پيش‌گفتاري است كه به پيشينه‌ي پژوهش‌هاي ايلامي، زبان و دستور زبان ايلامي هخامنشي، ويژگي ظاهري گل‌نوشته‌ها از نظر شكل و اندازه و گروه‌بندي آن‌ها براساس موضوع مي‌پردازد.
او اضافه كرد: اين كتاب پيش‌گفتار و گروه‌بندي متن‌ها را به زبان انگليسي دارد كه متن آن‌ها با شماره و به‌صورت آوانوشت با حروف لاتين ارائه شده و ترجمه‌ي آن‌ها به فارسي مقابل ترجمه‌ي انگليسي آورده شده است. واژه‌نامه‌ي كتاب نيز سه‌زبانه (زبان ايلامي به‌صورت آوانوشت، انگليسي و فارسي) است.
در ادامه‌ي اين مراسم، عبدالمجيد ارفعي اظهار داشت: گل‌نوشته‌هاي تخت جمشيد (پارسه) اسناد امور مالي داريوش در ايالت فارس آن زمان هستند. اين اسناد شامل حمل‌ونقل، دريافت و واريز كالا، جيره و مواجب خاندان‌هاي سلطنتي و سران حكومتي، اجراي مراسم ديني، مبادله‌ي كالا و حقوق كارگران به‌صورت ماهانه و روزانه است.
وي گفت: گل‌نوشته‌هايي كه سالانه تنظيم مي‌شدند، مانند دفتر روزنامه‌ي امروزي همه‌ي جزييات را دربرمي‌گرفتند و حتا جمع‌بندي سالانه داشتند. متن كلي گل‌نوشته‌ها سند‌هاي اداري است و در آن، با تقويم هخامنشي نيز آشنا مي‌شويم.
در ادامه‌ي اين نشست، دكتر ارفعي در پاسخ به پرسشي درباره‌ي مسأله‌ي حراج گل‌نوشته‌هاي تخت جمشيد (پارسه)، با اشاره به جرياني كه به ارائه‌ي درخواستي به دادگاه لاهه براي حراج گل‌نوشته‌ها منجر شد، بيان كرد: در دادگاه لاهه، ايران با وجود همه‌ي تلاش‌هاي دانشگاه شيكاگو محكوم شد و متأسفانه وكيلي كه پي‌گيري اين قضيه را از سوي ايران برعهده داشت، نتوانست از عهده‌ي آن برآيد و هنوز اين قضيه ادامه دارد و مسأله‌ي حقوقي آن مشخص نشده است.
وي در پاسخ به پرسشي درباره‌ي نام بردن از جشن‌ها و مراسم آييني باستاني در گل‌نوشته‌هاي تخت جمشيد (پارسه)، اظهار كرد: در اين گل‌نوشته‌ها سخني از جشن‌هاي باستاني در ميان نيست، اما اشاره‌اي به مراسم آييني شده است.
او در پاسخ به پرسش ديگري درباره‌ي اشاره به موضوع زن در الواح امانت داده‌شده به دانشگاه شيكاگو، توضيح داد: در اين الواح، زن در دو مكان، يكي در قالب كارگر كه حقوق‌بگير بوده و حتا در برخي موارد حقوق بالاتري از مردان مي‌گرفته و ديگري زن‌هايي كه تازه زايمان كرده‌اند، صحبت به ميان آمده است.
وي در پايان اين نشست، در پاسخ به اين پرسش كه آيا صحت دارد، تكه‌هايي از منشور كوروش در موزه‌ي بريتانيا به‌تازگي پيدا شده‌اند، گفت: در سال 1972 ميلادي، استاد «برگر» قطعاتي را پيدا كرد كه در موزه‌ي بريتانيا اين قطعات به منشور كوروش الحاق شدند. اكنون در سايت موزه‌ي بريتانيا چنين چيزي اعلام نشده است و من دنبال پست الكترونيكي اين موزه مي‌گردم تا از صحت قضيه اطلاع پيدا كنم كه آيا قطعات پيدا‌شده جديد است يا منظور همان قطعات سال 1972 ميلادي است.
انتهاي پيام
نظرات