دماوند دوبار ثبت شده است؛ يك‌بار سال 1383 توسط سازمان حفاظت از محيط زيست و بار ديگر، سال 1387 توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، اما اين اثر طبيعي هم‌چنان در معرض خطر است و به‌نظر مي‌رسد، هيچ‌يك از اين ثبت‌ها زخم‌هاي دماوند را التيام نبخشيده است.

به گزارش خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كميته‌ي ملي طبيعت‌گردي با مشاركت معاونت ميراث فرهنگي، دوسال پيش براي ثبت نخستين اثر طبيعي (كوه دماوند) در فهرست آثار ملي، آيين‌نامه‌اي را مختص اين آثار تدوين كرد. با ثبت دماوند توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري دست كم اين انتظار مي‌رفت كه بلندترين قله‌ي ايران از گزند آسيب‌هايي كه آن را تهديد مي‌كند، در امان باشد و براي معادني كه زخمي كهنه بر دل آن شده‌اند و زباله‌هايي كه آن را پوشانده و گونه‌هاي گياهي كه در معرض خطر قرار گرفته‌اند، فكر شود؛ اما سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز با آن همه تبليغات و سرو‌صدايي كه 29 تيرماه 1387 براي ثبت اين كوه راه انداخت، نتوانست براي اين قله كاري انجام دهد و برنامه‌ها براي حفاظت از دماوند فقط تا ثبت آن پيش رفت.

مازيار نيازمند ـ فعال اكوتوريسم ـ كه زماني در كميته‌ي ملي طبيعت‌گردي بود و در جريان تدوين آن آيين‌نامه و ثبت دماوند در فهرست آثار طبيعي كشور قرار داشت، درباره‌ي كارهايي كه آن زمان كميته‌ي ملي طبيعت‌گردي براي دماوند انجام داد، به خبرنگار بخش گردشگري ايسنا گفت: پس از ثبت دماوند همراه تعدادي از كارشناسان به آن‌جا رفتيم و تمام معضلاتي را كه اين اثر طبيعي را تهديد مي‌كند، ديديم، مانند معادن پوكه، زباله‌ها، فاضلاب مناطق مسكوني اطراف اين قله و جاده‌سازي‌هاي بي‌مورد كه گزارشي از همه‌ي اين اتفاق‌ها براي اسفنديار رحيم‌مشايي ـ رييس پيشين سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ تهيه شد. ما مي‌خواستيم كارهاي ديگري هم براي اين كوه انجام دهيم، مانند تعريف كردن مسير كوه‌پيمايي و ايجاد تجهيزات و امكانات مورد استفاده‌ي كوه‌نوردان و گردشگران كه متناسب با اصول زيست‌محيطي باشد؛ اما همه‌ي اين اقدامات تحت شعاع تغييرات در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و كميته‌ي ملي طبيعت‌گردي قرار گرفت.

او درباره‌ي اين‌كه آيا هنگام ثبت دماوند يا پس از آن، حريمي براي اين كوه تعيين شد تا دست كم از اقدامات جديد در آن جلوگيري شود؟ اظهار كرد: سازمان محيط زيست براي نخستين‌بار فقط قله‌ي دماوند و ارتفاع چهارهزار متر به بالاي آن را ثبت كرد، ولي آن‌چه ما ثبت كرديم، علاوه بر قله، دامنه‌ي كوه و مناطق طبيعي اطراف آن است. بنابراين در ثبت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وسعت بيش‌تري درنظر گرفته شده است كه بايد از آن بيش‌تر محافظت شود، چون در دسترس عموم مردم قرار دارد.

اين كارشناس اكوتوريسم ادامه داد: بايد براي اين آثار و حفظ آن‌ها مديريتي درنظر گرفته شود. اين مديريت به هر جايي مي‌توانست داده شود، بخش خصوصي يا كميته‌ي ملي طبيعت‌گردي تا آن را از آسيب‌ها حفظ كند، ولي اين اتفاق هرگز رخ نداد.

نيازمند افزود: كوهستان‌ها معمولا متولي خاصي ندارند و هميشه اين خلأ براي اين آثار طبيعي وجود دارد. بنابراين آن‌ها مناطق بي‌دفاعي هستند كه هر اتفاقي در آن‌ها ممكن است رخ دهد.

اسفنديار رحيم‌مشايي ـ رييس پيشين سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ در جشن ثبت دماوند در فهرست آثار طبيعي كشور كه 29 تيرماه 1387 در قرار‌گاه كوه‌نوردي پلور برگزار شد، گفت: ثبت دماوند نه پايان يك طرح، بلكه سرآغاز برنامه‌اي دراز‌مدت براي حفاظت از اين كوه است.

او حتا از اقدام براي تهيه‌ي پرونده‌ي ثبت جهاني اين اثر خبر داد و بيان كرد: جهانيان به ملت ايران خواهند گفت، اين كوه به همه‌ي ما تعلق دارد و ما همه از آن نگهداري مي‌كنيم.

ولي به‌نظر مي‌رسد، اكنون تنها محافظان دماوند، مردم بومي منطقه و شهر رينه، انجمن‌ها و دوست‌داران محيط زيست و كوه‌نوردي هستند كه براي ساخت جاده‌ي دماوند زودتر از همه بانگ برمي‌آورند و گاهي برنامه‌هايي را براي جمع‌آوري زباله و طرح نگهباني از دشت شقايق‌هاي دماوند اجرا مي‌كنند.

انتهاي پيام