حسن انوشه: واژههاي بيگانه تهديدي براي زبان فارسي نيستند
حسن انوشه معتقد است: اگرچه ما بايد در فكر معادلسازي براي واژگان بيگانه باشيم؛ اما اين نگراني كه واژههاي بيگانه تهديدي براي زبان فارسي هستند، نگراني بيهودهاي است.
اين فرهنگنويس و پژوهشگر زبان و ادبيات فارسي در گفتوگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در پاسخ به اين سؤال كه نگراني براي زبان فارسي در زمينهي تكنولوژيهاي جديد و استفاده از خط فينگليش چقدر موضوعيت دارد، گفت: جاي نگراني نيست؛ وامواژهها در تمام زبانها وجود دارند. در زبان انگليسي كه يكي از غنيترين زبانهاي جهان است، از همهي زبانهاي دنيا ميتوان واژه پيدا كرد. از عربي و فارسي و حتا از زبان بومينشينان آمريكا، واژه به زبان انگليسي رفته است؛ اما آسيبي به اين زبان وارد نشده؛ بلكه به غناي آن افزوده شده است.
او در ادامه افزود: البته بد نيست فرهنگستان زبان كه يكي از مهمترين پاسداران زبان فارسي است، تلاش كند كه واژههاي فارسي را جايگزين اين واژههاي بيگانه كند. خوب است كه به جاي كامپيوتر بگوييم «رايانه». اما اگر كامپيوتر وارد زبان شد، مهم هم نيست. البته ايجاد واژههاي جايگزين به توسعهي گنجينهي زبان فارسي كمك ميكند؛ ولي واژههايي كه از زبانهاي ديگر ميآيد، تغيير خاصي در زبان ما وارد نميكند.
انوشه با اشاره به فينگليشنويسي، گفت: فينگليشنويسي به خاطر موبايلها به وجود آمد كه چون موبايلها قابليت فارسينويسي نداشتند، اين كار باب شد. اما در تلفنهاي كنوني نوشتن با خط فارسي ممكن شده است و صاحبان خود اين تكنولوژيها اين موضوع را حل كردهاند.
او همچنين دربارهي عملكرد فرهنگستان زبان و ادب فارسي در معادلسازي واژههاي بيگانه، گفت: ما دو سه دوره فرهنگستان داريم و به نظر من، فرهنگستانهاي گذشته موفقتر بودهاند. بسياري از واژههاي رايج امروز ابتكار و ابلاغ فرهنگستان اول و دوم است؛ واژههايي چون «درمانگاه»، «شهرداري»، «بهداري»، «خواربارفروشي»،«دانشگاه» و «دانشكده» همه ساختهي فرهنگستان اول و دوماند.
انوشه در ادامه تأكيد كرد: چيزي كه پشت فرهنگستان اول و دوم بود، آمريت آنها بود. آنها سازمانها را وادار ميكردند از اين واژهها استفاده كنند؛ اكنون به نظر ميرسد اين آمريت كمتر شده است.
او سپس دربارهي كارآيي واژههاي معادلسازيشده توسط فرهنگستان گفت: برخي از واژههاي آنها كارآيي زيادي دارند و بسيار مبتكرانه هستند. همهي اينها به گنجينهي زبان فارسي كمك ميكنند. اما اينكه فكر كنيم واژههاي بيگانه تهديدي براي زبان فارسي هستند، نگراني بيهودهاي است. حافظ، سعدي و خيام را فقط ميشود به زبان فارسي خواند و تا اينها هستند، اين نگرانيها بيهوده است.
حسن انوشه دربارهي ظرفيت زبان فارسي براي مقابله با واژههاي بيگانه گفت: زبان فارسي پيوندي است؛ برخلاف زبان عربي كه قالبي است. در زبان فارسي مانند ديگر زبانهاي اروپايي با افزودن پيشوند و پسوند، واژههاي جديدي ايجاد ميشود. «رفتن» يك معني ميدهد، «دررفتن»، «وارفتن» و «كش رفتن» هر كدام يك معني ميدهند و زبان فارسي ميتواند زايايي داشته باشد. البته زبان فارسي با زبانهاي ديگر بده، بستان دارد و واژه ميدهد و ميگيرد.
اين پژوهشگر دربارهي تأثير استفاده از زبان گفتار در نوشتار بر زبان معيار، گفت: زبان معيار زباني است كه با آن كتاب مينويسند؛ اما زبان گفتار، زبان مردم است و زبان معيار را حتا تقويت ميكند؛ چون مردم واژههايي را ميسازند كه به زبان معيار هم ميرود. مثلا مكانيكها خودشان واژهاي مانند «سگدست ماشين» دارند، اينها را عامهي مردم ميسازند و نه تنها آسيب نميرساند؛ بلكه به زبان معيار كمك هم ميكند.
انوشه در ادامه دربارهي واژههايي كه جوانان استفاده ميكنند، گفت: جوانان در همه جاي دنيا واژههايي دارند كه در برخي جوامع بيشتر است و در زبان ما هم از آنجا كه گاهي مجبور بودهاند از ايما و اشاره استفاده كنند، اين واژهها كم نيستند. استفاده از اين واژهها منفي نيست و اشكالي ندارد و چه بسا اينها وارد زبان معيار هم بشوند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.


نظرات