با گذشت بيش از دو هفته از برپايي سي‌امين جشنواره فيلم فجر، محمد خزاعي در اولين نشست خود با حضوردر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) به سووالات مختلفي پاسخ داد.
به گزارش خبرنگار بخش سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دبير جشنواره‌ي فيلم فجر در ابتداي اين نشست درباره ارزيابي‌اش از داوران سي‌امين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر گفت: از ابتدا يكي از بحث‌هاي مهم ما استانداردسازي در انتخاب اعضاي هيات داوران و هيات انتخاب بود بنابراين اگر به تركيب هيات انتخاب و داوران نگاه كنيد، مي‌بينيد كه ما انديشه‌هاي مختلف را كنار يكديگر جمع كرده‌ايم مثلا در هيات انتخاب حميد نعمت‌الله از يك منظر نگاه است، دكتر علي رفيعي از جنس ديگر، آقاي كاسه‌ساز ،طوسي و خانم فرشچي از يک منظر نگاه ديگري بودند.
در هيات داوران اين دوره تضارب آراي بسيار زيبايي ايجاد شد
وي گفت: در هيات داوران اين دوره تضارب آراي بسيار زيبايي ايجاد شد و اين تفاوت انديشه و ديدگاه و سلايق باعث شد كه فيلم‌هاي مختلفي به بخش مسابقه و به ميان كانديداها راه پيدا كنند. اين تركيب باعث شده بود كه جشنواره يكدست و يکنواخت نباشد و دربرگيرنده سلايق مختلف باشد و فكر مي‌كنم تركيب هيات داوران يكي از اتفاقات خوبي بود كه در دوره سي‌ام افتاد.
دبير سي‌امين جشنواره فيلم فجر درباره برخي از انتقادات به تركيب هيات داوران نيز خاطرنشان كرد: مي‌ديدم كه برخي مي‌گويند تركيب هيات داوران كارگردان محور است اما وقتي نگاه كنيد مي‌بينيد كه به نوعي همه تخصص‌ها در آن حضور دارند؛ به عنوان مثال آقاي ميرباقري نويسنده متبحري است، آقاي رئيسيان در کنار کارگرداني، تهيه‌كننده‌اي كرده است و ساير اعضا نيز به همين صورت.
خزاعي تصريح كرد: وقتي به مجموع اعضاي هيات داوران نگاه مي‌كنيم مي‌بينيم كه تركيب اعضا با تخصص‌هاي مختلفي همراه بود. سال‌هاي قبل مي‌ديديم كه به تركيب هيات داوران اعتراضات مختلفي وجود داشت اما ما امسال سعي كرديم كه افرادي را دعوت كنيم كه طيف‌هاي مختلف آنها را قبول داشته باشند.
وي در عين حال خاطرنشان كرد: به نظرم امسال كمترين اعتراض‌ها را نسبت به تركيب هيات‌داوران داشتيم البته اين را بايد بگويم كه اگر هيچ كس اعتراض نكند معلوم است كه يكجاي كار مي‌لنگد به علاوه اينكه نمي‌توان از كارگرداني كه يكسال از عمرش را براي فيلمي زحمت كشيده و جايزه فجر برايش مهم است انتظار داشته باشيم كه دوست نداشته باشد كه انتخاب شود.
بعضي اعتراض‌ها زيبا بوده و بايد باشد
خزاعي ادامه داد: اتفاقا برخي از اعتراض‌هاي زيبا بوده و بايد باشند. هميشه چنين اعتراضاتي وجود داشته و حتي چند سال قبل رسما در جريان داوري‌ها دعوا شد اما خدا را شكر احساس مي‌كنم كه امسال سال خوبي براي داوران بوده است.
چرا داوران فجر كنفرانس مطبوعاتي نداشتند؟
دبير سي‌امين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر در پاسخ به اين سوال كه چرا داوران مانند همه دنيا كنفرانس مطبوعاتي برگزار نكرده‌اند، اظهار كرد: در دنيا داوران پس از جشنواره كنفرانس مطبوعاتي مي‌گذارند تا انتخاب‌هايشان را توضيح دهند. ما نيز مي‌خواستيم كه چنين كاري را انجام دهيم اما پس از جشنواره ديديم كه هر كدام از داور‌ها نظراتشان را در رسانه‌ها مطرح كرده‌اند.
وي درباره انتقادات بعضي از اعضاي هيات داوران گفت: ديدم كه برخي از دوستان گفته بودند كه حرف من چيز ديگري بود اما من تنها يك راي داشتم. اين حرف حرف كاملا درستي است و من اشكالي در آن نمي‌بينم اما چيزي كه مشخص بود اين است كه داوران اين دوره از جشنواره تك تك فيلم‌ها را ديده و درباره آنها ساعت‌ها بحث كرده‌اند.
دبير سي‌امين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر بار ديگر با اعتقاد بر اينكه تركيب اعضاي هيات انتخاب و داوران اين دوره از جشنواره يكي از بهترين تركيب‌ها در سال‌هاي گذشته بوده است،گفت: ما در اين تركيب همه نوع تفكري داشتيم البته يكسري از دوستان ديگر را نيز دوست داشتيم كه در جمع هيات‌داوران و يا انتخاب مي‌بودند اما به دلايلي گوناگون از جمله گرفتاري کاري خود اين عزيزان، اين امكان ميسر نشد.
امكان ندارد بشنويد كسي در اين دوره به هيات داوران خط داده
خزاعي تاكيد كرد: امكان ندارد كه يك روز بشنويد كه در اين دوره كسي به هيات داوران خط داده است. معتقدم كه وقتي تركيبي را براي داوري مي‌چينيد بايد بگذاريد آنها كار خودشان را انجام دهند در واقع مجموعه سياست‌گذار تنها بايد در شکل‌گيري تركيب اعضاي هيات داوران نظرش را اعمال كند.
وي افزود: امسال آخرين روزهاي داوري مانند جشنواره‌هاي خارجي در يك مكان ايزوله انجام شد و داوران بلافاصله بعد از جمع‌بندي به مراسم اختتاميه آمده‌اند و هيچ كس جز من و داوران و فردي كه لوح‌هاي تقدير را چاپ مي‌كرد از برنده‌ها خبر نداشت حتي آقاي شمقدري هم در مراسم اختتاميه در جريان برگزيدگان قرار گرفت.
امسال داوران هر روز 5 عنوان فيلم مي‌ديدند
محمد خزاعي در بخش ديگري از اين نشست به زمان‌بندي اعلام داوران و كانديداها اشاره كرد و گفت: سال‌هاي قبل تا آخرين روزها كپي نهايي فيلم‌ها آماده نمي‌شد و هيات داوران مجبور مي‌شدند حتي تا 10 فيلم در يك روز را مشاهده كنند! امسال نظمي كه در زمان بندي برقرار كرديم باعث شد كه مشاهده فيلم‌ها در يك روز توسط داوران تنها به پنج عنوان برسد و اين امکان بوجود آيد تا داوران با حوصله و آرامش و با دقت نظر به ارزيابي و تحليل فيلم‌ها بپردازند.
اصلا عمدي در كار نبود
وي درباره انتقاد برخي از اصحاب رسانه از اينكه نامزدهاي دريافت سيمرغ در بخش‌هاي فيلم‌هاي اول و همچنين مسابقه سينماي ايران در يك برنامه تلويزيوني اعلام شده بود، توضيح داد: اصلا عمدي در اين كار نبود نامزدهاي بخش مسابقه سينماي ايران ساعت 10 شب آماده شد و من آن را در اختيار آقاي عشيري مدير روابط عمومي جشنواره گذاشتم تا روي سايت جشنواره قرار گيرد اما گويا به دليل اختلال اينترنت اين اتفاق زودتر نيفتاد با اين حال همزمان با گفتگوي تلويزيوني بنده کانديداها روي وب سايت جشنواره قرار گرفته بود.
وي ادامه داد: من واقعا تا اين حد حساسيتي براي اين موضوع احساس نمي‌كردم يعني اصلا به اعلام نتايج اينگونه كه دوستان رسانه‌اي نگاه كرده‌اند توجه نكردم. تنها وقتي نامزدهاي دريافت سيمرغ مشخص شدند ديدم كه با توجه به اختلال اينترنت امكان ارسال آن براي رسانه‌ها وجود ندارد و همچنين براي حضور در برنامه تلويزيوني خبري جديدي را آماده كنيم و به همين دليل خبر اعلام كانديداهاي بخش سوداي سيمرغ را اينگونه اعلام كنيم.
يزدان عشيري نيز در تكميل سخنان دبير جشنواره در اين بخش توضيح داد: زماني كه نامزدهاي دريافت سيمرغ بخش مسابقه سينماي ايران مشخص شده‌اند، اين اطلاعات در اختيار روابط عمومي قرار گرفت تا آن را براي رسانه‌ها ارسال كنند. طبيعتا ما نمي‌توانستيم در آن ساعت از شب اين گزارش را براي رسانه‌ها فكس كنيم. همچنين اينترنت نيز با اختلال مواجه بود و نتوانستيم نتايج را از طريق ايميل بفرستيم يا روي سايت جشنواره بگذاريم.با اين حال دقايقي پيش از اعلام آقاي خزاعي در برنامه تلويزيوني کانديداها روي خروجي سايت بود.
چرا دبير جشنواره جايزه مخصوص اهدا كرد؟
در ادامه‌ي اين نشست، انتقاد پيرامون اعطاي جايزه مخصوص دبير جشنواره نيز يكي ديگر از بحث‌هايي بود كه محمد خزاعي به آن پاسخ داد.
خزاعي در اين زمينه اظهار كرد: در هر دوره از جشنواره دبير به سليقه خودش يك جايزه را به فرد مورد نظر اعطا مي‌كند، اين دوره نيز ما همين كار را كرديم. شايد از نظر منتقدان و برخي از اصحاب رسانه دادن چنين جايزه‌اي به فيلم «در انتظار معجزه» آقاي صدرعاملي دور از انتظار بود اما اين فيلم از نظر شعار جشنواره براي ما حائز اهميت بود. البته شايد به لحاظي فيلم‌هايي مانند «روزهاي زندگي» نيز مي‌توانست اين جايزه را به خود اختصاص دهد اما آن فيلم‌ها به اندازه خودشان ديده شدند.
وي ادامه داد: فيلم آقاي صدرعاملي تجسم عيني شعار جشنواره بود. تکيه بر اخلاق و درخشش نور اميد در ساختار محتوايي فيلم؛ و معتقدم اين جايزه به شايستگي به فيلم صدرعاملي اهدا گرديد.
خزاعي در پاسخ به اين مطلب كه برخي مي‌گويند اعطاي جايزه جشنواره به رسول صدرعاملي به دليل دلجويي از مسائلي كه در سالن برج ميلاد اتفاق افتاده بود است، تصريح كرد: خير. من به همراه مشاورينم در شب آخر براساس فيلم‌هايي كه ديده بوديم جمع‌بندي انجام داديم و احساس كرديم اين جايزه را بايد به آقاي صدرعاملي بدهيم. اعطاي جوايز مخصوص دبير جشنواره در بخش بين الملل نيز به همين شكل بود.
در دنيا هم دبير جشنواره براي اعطاي جايزه‌اش يك انتخاب دارد
دبير سي‌امين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر درباره اينكه تلقي برخي اين است كه قرار بوده هر نام بنامي كه در جشنواره حضور داشته تقدير شود، اظهار كرد: واقعا چنين سياست‌گذاري وجود نداشت. در تمام فستيوال‌هاي دنيا دبير جشنواره براي اعطاي جايزه‌اش يك انتخاب دارد. حتي ديده‌ايم كه در جشنواره‌هاي دنيا دبير جايزه‌اش را به يك استعداد جوان مي‌دهد كه شايد بسياري از منتقدان از فيلم او خوششان نيايد. اما در هر صورت در اين دوره دلايل جوايزي كه توسط دبير جشنواره اهداء شد قابل بحث است. فيلم «در انتظار معجزه» آقاي صدرعاملي مفاهيم و معاني شعار جشنواره را با خود داشت.
وي در ادامه سخنانش با بيان اينكه شايد ايجاد چنين بحث‌هايي به دليل آن باشد كه اهداي جايزه دبير جشنواره در هر سال تحت نام‌هاي متفاوت صورت گرفته است، گفت: در دوره‌اي احساس شد كه فضاي سينماي ايران بايد به سمت فيلم‌هاي مصلحانه برود و در آن سال‌ها جايزه‌اي به همين نام باب شد چند سال بعد لزوم فيلم‌هاي جسارت آميز احساس و جايزه‌اي براي اين موضوع اختصاص يافت. در دوره‌اي فيلم‌هاي معناگرا مهم شدند و جايزه‌اي نيز به همين نام اهداء شد. شايد اين تغيير و تحولات است كه باعث مي‌شود برخي فكر كنند كه اهداي جايزه مخصوص دبير جشنواره حالتي فورماليته دارد.
اخلاق حلقه مفقوده ماست
خزاعي در اين بخش از سخنانش درباره دليل انتخاب شعار «اخلاق، آگاهي و اميد» و علت انتخاب آن تاكيد كرد: در كل ما سعي كرديم كه كمترين تغييرات ممكن را در چارت جشنواره فجر داشته باشيم. ما تنها سه ماه قبل از آغاز جشنواره كه مديريت آن را تحويل گرفتيم گفتيم كه محوريت اخلاق، آگاهي و اميد براي مجموعه سينماي ايران لازم است و اين شعار را سرفصل جشنواره قرار داديم.
وي افزود: زماني كه اين شعار را انتخاب مي‌كرديم طبيعتا مي‌دانستيم فيلم‌هايي كه قرار است در جشنواره سي‌ام به نمايش درآيند انتخاب شده‌اند. در واقع ما اين شعار را انتخاب كرديم تا سرفصلي براي آينده سينماي ايران باشد در واقع سياست گذاران سينمايي و به خصوص رياست سازمان سينمايي مي‌تواند براساس اين شعار برنامه‌ريزي مناسبي براي سال آينده سينما ايران داشته باشد.
دبير سي‌امين جشنواره بين المللي فيلم فجر با تاكيد بر اينكه شعار امسال جشنواره بر گرفته از سخنان مديران و مسئولان فرهنگي دلسوز رده بالاي نظام جمهوري اسلامي است، بيان كرد: احساس كرديم كه در فضايي كه زندگي مي‌كنيم مردم نياز به اميد دارند و در شرايطي كه همه چيز دچار نوعي بي‌اخلاقي شده است اخلاق حلقه مفقوده‌مان است.
خزاعي يادآور شد: هر جشنواره استراتژي‌هاي مخصوص به خود را دارد كه با توجه به كارشناسي‌هايي كه كرديم ديديم استراتژي جشنواره امسال مي‌تواند مبتني بر شعار، اخلاق، آگاهي و اميد باشد.. در واقع شرايط اجتماعي مشخص مي‌كند كه چه استراتژي بايد داشته باشيم.
دبير جشنواره‌ي فيلم فجر در پاسخ به اينكه شعار جشنواره چه كاركردي دارد؟ توضيح داد: در شب‌هاي اولي كه مسووليت جشنواره را به ما داده بودند من به همراه تيم مشاوراني كه در اختيار داشتيم احساس كرديم كه فضاي سينما ايران نياز به تنوعي دارد. وقتي پيرامونم را نگاه مي‌كردم مي‌ديدم كه در چه فضاي بي مهري قرار داريم و چقدر راحت نسبت به هم بي‌اخلاقي مي‌كنيم.
وي ادامه داد: قطعا اين جنس ارتباط باعث مي‌شود كه در آينده تاثيرات آن را روي فيلم‌هاي روي پرده مشاهده كنيم. اين مبحث باعث شد كه از روز اول رويكرد اخلاق را در سياست‌هايمان مدنظر قرار دهيم. همچنين احساس كرديم كه اميد در سينماي ايران گم شده است و شاهد فيلم‌هاي بسيار تلخي روي پرده هستيم.
خزاعي يادآور شد: در فيلم‌هاي خارجي تمام بنيان‌هاي اجتماعي نقد مي‌شوند اما پايان‌بندي فيلم به نوعي است كه شما احساس سياه بودن و دلگير بودن را نخواهيد كرد. اما در برخي از فيلم‌هاي ايراني شما نمي‌توانيد سرنوشتي براي قهرمان فيلم متصور باشيد. اين موضوع در قرآن نيز تاكيد شده است كه بايد اميد داشت و حتي مي‌بينيم هرجا كه خداوند از عذاب صحبت كرده بلافاصله رحمت را يادآور شده است.
دبير سي‌امين جشنواره بين المللي فيلم فجر با اشاره به اينكه انتخاب كردن شعار اخلاق، آگاهي و اميد با دو هدف انجام شده بود اظهار كرد: ما مي‌خواستيم وضعيت گفت‌و‌گوي ميان افراد در سينما را در اين سه نقطه يادآور شويم و همچنين بگويم كه هميشه احترام به مخاطب را سرلوحه كارمان قرار دهيم. اگر سازمان سينمايي يا بنياد فارابي روي اين نكات براي سال آينده تاكيد كند مي‌توانيم اثرات بسيار مثبت آن را مشاهده كنيم.
كمي زمان مي‌خواهد تا فضا عوض شود
وي در عين حال درباره محتواي آثاري كه در جشنواره امسال به نمايش درآمد بيان كرد: معتقدم وضعيت مفاهيم فيلم‌ها نسبت به دوسال قبل خيلي بهتر شده است و معاونت سينمايي در ترويج مسائل و موضوعات ارزشي در سينما موفق عمل کردند. ما در جشنواره سي‌ام 79 فيلم داشتيم كه تنها در 10 عنوان آن مشكلاتي را مشاهده مي‌كرديم در هر صورت كمي زمان خواهد برد تا فضا عوض شود.
براي اهداي سيمرغ مردمي،امانت‌دار راي مردم بوديم
خزاعي در بخش ديگري از سخنانش درباره ميزان شركت مخاطبان جشنواره براي انتخاب سيمرغ مردمي به يك فيلم و اينكه آيا احساس نمي‌كنيد كه اطلاق سيمرغ بهترين فيلم از نگاه مردم با چند هزار راي كار درستي نباشد، گفت:در سال‌هاي قبل اين تفكر وجود داشت كه اگر فيلمي در روزهاي آخر به جشنواره برسد توجه بيشتري را جلب كرده و مردم راي بيشتري به آن مي‌دهند.
وي ادامه داد: اما ما در اين حالت توجه نمي‌كنيم كه اولا مردم ما بسيار هوشمند هستند و ثانيا نرم‌افزاري كه براي اين موضوع طراحي شده است، برايش تفاوتي ندارد كه فيلم يك ماه قبل به جشنواره برسد يا در حين برگزاري آن.
خزاعي يادآور شد: ديديد كه امسال از آنجا كه فيلم‌ها از قبل از جشنواره به دبيرخانه تحويل شده بودند بسيار خوب ديده شدند و حتي در روز اول جشنواره فيلم‌هايي مانند «بوسيدن روي ماه» فضا را بسيار گرم كردند.
دبير سي‌امين جشنواره بين المللي فيلم فجر با تاكيد بر اينكه براي اهداي سيمرغ مردمي امانت‌دار مردم بوده است، گفت: مي‌توانم اطمينان دهم كه امانت‌دار راي مردم بوده‌ايم. شايد برخي بگويند كه اين كار اشتباه است اما با قدرت اعلام مي‌كنم كه اين كار را كرديم. براي تاكيد بر اين موضوع هم بايد بگويم كه شايد براي ما بهتر بود كه يك فيلم ديني مانند «بوسيدن روي ماه» كه در جايگاه دوم انتخاب‌هاي مردمي قرار داشت سيمرغ اين بخش را بگيرد اما ما نمي‌خواستيم كه دستي در آراي مردم ببريم.
خزاعي در پايان اين بخش از سخنانش تصريح كرد: اثري كه سيمرغ بلورين بهترين از نگاه مردمي را دريافت مي‌كند قطعا در طول جشنواره سينماهاي كاملا پر از مخاطبي داشته است.
جشنواره را در بدترين شرايط ممكن تحويل گرفتم
بخش بعدي سخنان محمد خزاعي به سوالاتي درباره تعامل او با صنوف خانه سينما و سپس انحلال آن و تاثير اين دو اتفاق بر روي جشنواره فجر اختصاص داشت.
خزاعي در اين بخش با بيان اينكه من جشنواره را در بدترين شرايط ممكن تحويل گرفتم اظهار كرد: در آن زمان ما همراه با آقاي طالبي دوسال براي توليد فيلم سينمايي «قلاده‌هاي طلا» زحمت كشيده بوديم. وقتي مساله دبيري‌ام جدي شد خود آقاي طالبي گفتند جشنواره واجب‌تر از فيلم ما است. احساس كردم كه با توجه به شرايط اگر بيايم كمي فضا محبت‌آميزتر خواهد شد و اختلافات كمتر مي‌شود.
وي ادامه داد: روزي كه آمدم اميد داشتم كه براساس دوستي همه را دور هم جمع كنم. روز اول كه براي گرفتن مسئوليت با آقاي شمقدري صحبت كردم اين موضوع را گفتم که اخلاقم اين است كه بايد از هر تفكر در جشنواره حضور داشته باشد و اين تضارب آرا را دوست دارم.
دبير سي‌امين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر خاطر نشان كرد: از ابتداي شروع كار با اين نيت كه از صنوف كمك بگيريم جلو رفتيم و آنها نيز جواب بسيار خوبي به ما دادند و نظراتي كارشناسي مطرح كردند. حتي صنوف داوراني را نيز پيشنهاد دادند و جالب است كه بدانيد تركيب بزرگداشت‌هاي جشنواره سي‌ام چهره هايي بودند كه صنوف آن را توصيه كرده بودند.
در حد بضاعت تعاملاتمان را با صنوف پي گرفتيم
وي در عين حال يادآور شد: زماني كه با انحلال خانه سينما روبرو شديم از سويي با صنوف مذاكره كرده بوديم و از سوي ديگر بايد جشنواره به بهترين شكل ممكن برگزار مي‌شد. ابتدا احساس کرديم ممکن است اين اتفاق باعث شود تا تعامل و مذاکرات با صنوف به نتايج عالي نرسد اما خدا رو شكر همان زمان مديران خانه سينما اعلام كردند كه داستان جشنواره فجر داستان متفاوتي است كه انحلال خانه سينما تاثيري بر همكاري با آن ندارد و همين نگاه ايشان و ساير عزيزان و سعه صدر و وسعت نظر آقاي شمقدري و ديگر دلسوزان باعث شد كه تعاملات با صنوف را پي بگيريم و استمرار و نتايج خوبي هم داشته باشد.
خزاعي تاكيد كرد: ما در حد بضاعت تعاملاتمان را با صنوف پس از انحلال خانه سينما پي‌گرفتيم و فكر مي‌كنم در مجموع در اين زمينه موفق بوديم.
***
دبير جشنواره‌ي فيلم فجر درباره‌ي نظم حاكم بر اين دوره‌ي از جشنواره گفت: بسياري از افرادي كه در برگزاري جشنواره فيلم فجر تجربه داشتند مي‌گفتند كه اين برنامه‌هاي شما به مشكل خواهد خورد و تمام زمان‌بندي‌هايتان بهم مي‌خورد حتي هنگامي كه زمان بندي تحويل فيلم‌ها را مشخص كرديم دفاتر توليد مي‌گفتند كه اين زمان‌بندي جدي نيست.
وي با يادآوري يكي از خاطراتش بيان كرد: يادم مي‌آيد يكي از تهيه كنندگان شاخص زماني كه چند روز به پايان مهلت تحويل فيلم‌ها مانده بود با من تماس گرفت و گفت كه فيلم من به جشنواره نمي‌رسد و چون اين فيلم به درد جشنواره شما مي‌خورد نمي‌توانيد آن را حذف كنيم اما ما چون نظم جشنواره و استانداردهاي کيفي آن برايمان مهم بود روي روزشماري كه مشخص كرده بوديم پافشاري كرديم و فيلم را قبول نكرديم.
خزاعي با بيان اينكه «خودمان هم مي‌دانيم اين برنامه‌ريزي فشرده به لابراتوآرها و فيلمسازان فشار زيادي آورد» اظهار كرد: با تمام فشارها در مجموع ديديم كه همه آنها از نظم جشنواره راضي بودند.
ما هنوز به بسياري از استانداردها نرسيدهايم
دبير سي امين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر در ادامه سخنانش بخشي از استانداردهاي جهاني براي برگزاري جشنواره‌ها را برشمرد و تصريح كرد: ما هنوز به بسياري از استانداردها نرسيدهايم حتي وقتي مي‌گوييم براي اين جشنواره تنها 22 فيلم در بخش مسابقه كافي است نمي‌توانيم با توجه به فشارها اين تعداد را حفظ كنيم و مجبور هستيم فيلم‌هاي ديگري را به بخش مسابقه وارد كنيم.
***
«آقاي خزاعي! اگر اكنون به دو ماه قبل بازگرديد چه چيزهايي را تغيير خواهيد داد؟» اين سوالي بود كه خبرنگار ايسنا از دبير سي‌امين جشنواره بين المللي فيلم فجر پرسيد كه او نيز در پاسخ گفت: اگر قرار است برنامه‌ريزي گسترده‌اي براي جشنواره داشته باشيم مي‌توان كارهاي بنيادي بسياري را انجام دهيم.
وي ادامه داد: هيچ جشنواره‌اي را در دنيا سراغ نداريم كه تا اين حد در ميان مردم باشند. شما مي‌بينيد كه در طول سال مخاطبان زيادي به سينما نمي‌روند اما همان‌ها در ايام جشنواره فجر دنبال بليت فيلم‌ها هستند. پس مي‌توان از اين حساسيت استفاده كرده و برنامه گسترده‌تري را براي جشنواره فجر آينده برنامه‌ريزي كرد.
خزاعي با اشاره به چند عنوان از اين برنامه‌ريزي‌ها بيان كرد: امسال جشنواره در 9 استان برگزار شد و ديديم كه استان‌ها بضاعت برگزاري جشنواره فجر را به صورت گسترده دارند پس چرا نبايد از چنين قابليت فرهنگي بزرگ بيشترين استفاده را بكنيم.
زبان مشترك؛ ويژگي سي‌امين دوره جشنواره فيلم فجر
به گزارش ايسنا، خزاعي در بخشي از سخنان خود ويژگي‌هاي سي‌امين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر را برشمرد.
وي گفت: صداقت و تلاش در جهت ايجاد گفتمان صادقانه ويژگي برجسته اين دوره از جشنواره بود. در برهه‌زماني برگزاري جشنواره اكثر رسانه‌هاي خارجي از تحريم يك رويداد فرهنگي توسط سينماگران صحبت مي‌كردند اما با شرايط خوبي كه برقرار شد گفت‌وگويي بسيار خوبي بين سينماگران ايجاد شد.
ما هنوز زبان گفت‌وگو با يكديگر را ياد نگرفته‌ايم
خزاعي در ادامه ضمن انتقاد از شرايط حاكم بر روابط ميان افراد در سينما اظهار كرد: ما هنوز زبان گفت‌وگو با يكديگر را ياد نگرفته‌ايم و نمي‌توانيم با هم روي يك موضوع بحث كنيم. بايد يادمان باشد كه همه مي‌خواهند سينما رشد كند اما ديالوگ‌هايشان متفاوت است فكر مي‌كنم اگر ياد بگيريم كه هميشه تنها به منفعت خودمان فكر نكنيم بسياري از بحث‌هاي جانبي حذف مي‌شود. ما در همين جهت امسال سعي كرديم نوعي تعامل و گفت‌وگو را بين فيلمسازان ايجاد كنيم.
وي درباره ضعف اين دوره از جشنواره نيز خاطرنشان كرد: يكسري از مشكلات درمضامين فيلم‌ها بود كه همه آن را قبول دارند. البته،اين در مقياس کلان آثار بسيار ناچيز و محدود بود.
دبير جشنواره فيلم فجر در عين حال افزود: فيلم‌هايي را داشتيم كه روي مضامين بخصوصي تاکيد داشتند. به نظرم حالا وقت آن است كه مديران و سياست‌گذاران فرهنگي فيلم‌ها را مشاهده و پيگير اين موضوعات و مضامين باشند كه چه اتفاقي افتاده است كه بسياري از فيلمسازان دغدغه طرح آن موضوع خاص را در فيلم‌هايشان داشتند. بايد ريشه اين دغدغه‌ها شناسايي شود اما من هم معتقد هستم كه شايد در برخي از فيلم‌ها آن دغدغه‌اي كه همه ما مي‌دانيم بد مطرح شده است.
پيوند دانشگاه، حوزه و سينما دستاورد جشنواره فيلم فجر
خزاعي در پاسخ به اين سوال كه جشنواره سي‌ام چه مواردي را به سينماي ايران اضافه كرد؟ گفت: به نظرم سه اتفاق مهم در جشنواره امسال افتاد اولين اتفاق مهم پيوند فضاي دانشگاهي و روحانيت با جشنواره فيلم فجر بود.
وي توضيح داد: ما از روز اول كه مديريت جشنواره را برعهده گرفتيم احساس كرديم كه ميان فضاي روحانيت و جريان فيلم‌سازي فاصله‌اي ايجاد شده است و بايد به هر طريق اين فاصله را كم كرد. ما در اين جهت براي اولين بار سراغ بزرگترين مراجع ديني رفتيم و درباره سينماي ايران با آنها گفت وگو كرديم. حتي ديديم كه حدود 100 تا 150 نفر از طلاب و روحانيون در جشنواره حضور داشتند و فيلم‌ها را مي‌ديدند و نقد مي‌كردند فكر مي‌كنم اين موضوع دستاورد بسيار مهمي است.
دبير سي‌امين جشنواره بين المللي فيلم فجر در اين بخش با انتقاد از افرادي كه اين جشنواره را اسلامي نمي‌دانند و به آن بي‌توجهي مي‌كنند بيان كرد: در كل فستيوال‌هاي دنيا جشنواره‌اي به مسلماني جشنواره فجر نمي‌بينيد. درست است كه گاهي برخي از مضامين بد را تماشا مي‌كنيد اما وجود چنين مضامين نشان‌گر ضد ارزش بودن جشنواره نيست. اينكه برخي مي‌گويند.
وي در اين بخش با انتقاد از افرادي كه تمام توجه جشنواره‌هاي دنيا به سينماي ايران را سياسي مي‌دانند ادامه داد: برخي مي‌گويند سينماي ما فايده و ارزشي ندارد و هر فيلمي كه از ايران در جشنواره‌هاي خارجي موفق مي‌شود مسائل سياسي را مطرح كرده است. به نظرم اين خيلي بي‌انصافي است چرا كه سينماي ايران سينماي شاخصي در دنيا است كه بحث اخلاقيات را مطرح مي‌كند و همين موضوع آن براي مخاطب خارجي جذاب است. مکتب سينماي ايران مکتب اخلاق محوري و نگاه انساني است و همين براي دنيا جالب و جذاب است.
خزاعي يادآور شد: ما معتقد هستيم كه فطرت انسان‌ها به سوي پروردگار است پس وقتي مضامين اخلاقي و ديني در فيلم‌ها مطرح مي‌شود طبيعي است كه روي فطرت انسان‌ها اثر مي‌گذارد ما هم به همين دليل سعي كرديم پايه‌گذار پيوند حوزه دانشگاهي و روحانيت با سينما باشيم.
وي در ادامه سخنانش در پاسخ به سوال اوليه اين بخش استاندارد سازي را ويژگي دوم جشنواره فيلم فجر در سي‌امين دوره‌اش ياد كرد و درباره سومين ويژگي آن نيز گفت: يكي از دستاوردهاي مهم اين جشنواره هم‌نشيني و اجتماع سلايق بود.اين بود كه همه احساس كردند كه با تمام اختلاف سليقه‌ها مي‌توان دور يك ميز نشست و درباره سينما به گفت وگو پرداخت.
اين تهيه‌كننده سينما با اظهار تاسف از افرادي كه اين ويژگي‌ها را مي‌بينند اما باز هم اهميت جشنواره فيلم فجر را کم رنگ جلوه مي‌دهند تصريح كرد: متاسفانه چيزي كه ما ياد نگرفته‌ايم اين است كه هر نقدي تخريب و نشانه‌ي سياه نمايي نيست. نقد مي‌تواند باعث تفكر و جوانه زدن نهال‌هاي اميد شود.
خزاعي در پايان اين بخش از سخنانش با ابراز خوشحالي از اين كه توانسته فضاي گفت‌وگو و تعامل را در جشنواره سي‌ام جاري كند عنوان كرد: اگر در حال حاضر با مردم، منتقدان و سينماگران صحبت كنيد مي‌بينيد كه علي‌رغم مشكلاتي كه ذكر مي‌كنند همه نسبت به جشنواره احساس نشاط و خوبي دارند. به نظرم اين نشاط نكته مهم و قابل اتكاي جشنواره فجر بود.
ترجيح مي‌دهم راهم را به عنوان تهيه‌كننده ادامه بدهم
«آيا محمد خزاعي دبير سي و يكمين جشنواره بين المللي فيلم فجر نيز خواهد شد؟» محمد خزاعي در پاسخ به اين سوال، گفت: ترجيح مي‌دهم كه راهم را به عنوان تهيه‌كننده ادامه دهم. چرا كه مديريت كردن جشنواره‌اي مانند جشنواره فجر آنقدر سخت است كه حاضري 10 فيلم سينمايي بسازي اما مسئوليت مديريت چنين جشنواره‌اي روي دوشت قرار نگيرد.
اين سينماگر توضيح داد: خاصيت جشنواره فيلم فجر به شكلي است كه هم جريان‌هاي سياسي، جريان‌هاي غير سياسي، مسوولين رده بالا، هنرمندان و مردم را درگير خود مي‌كند و هر كس توقعي از آن دارد. واقعا چنين شرايطي فشار و سختي بسيار زيادي براي دبير جشنواره ايجاد مي‌كند و به همين دليل من ترجيح مي‌دهم دو فيلم خوب بسازم تا اينكه بخواهم چنين جشنواره سختي را مديريت كنم.
وي كه در بخشي از سخنانش به اين موضوع اشاره كرده بود كه پيش از اين مسووليت سازمان جشنواره‌هاي سينمايي به او پيشنهاد شده است، در پاسخ به اين سوال كه آيا قرار نيست كه در آن زمينه فعاليت كند، گفت: در حال حاضر ترجيح مي‌دهم كه به فيلم سازي مشغول باشم.
برج ميلاد،كاخ جشنواره است
در روزهاي برگزاري جشنواره برخي از اصحاب رسانه با اين دليل كه برج ميلاد سينماي اصحاب رسانه است از ورود برخي افرادي كه جايگاهي در رسانه ندارند انتقاد كرده بودند.
دبير جشنواره فيلم فجر در پاسخ به اين انتقاد يادآور شد: برج ميلاد سينماي رسانه‌ها نبود، بلكه كاخ جشنواره محسوب مي‌شد. فيلمسازها، اصحاب رسانه، داوران، گروه‌هاي اجتماعي و فعالان عرصه فرهنگي در اين سينما فيلم‌هاي جشنواره را دنبال مي‌كردند پس ما سينمايي با عنوان سينماي رسانه‌ها نداشتيم.
وي البته در اين بخش از سخنانش با بيان اينكه تعريف رسانه در جشنواره فجر كمي مخدوش است عنوان كرد: وقتي جشنواره آغاز مي‌شود مي‌بينيم كه از هر رسانه‌اي چندين اسم كه شايد هشتاد درصد آنها را در عرصه سينمايي نشناسيد به دبيرخانه جشنواره معرفي مي‌شود. در واقع حتي كسي كه خبرنگار سياسي است هم انتظار دارد در برج ميلاد فيلم‌ها را مشاهده كند. اين مساله ناشي از آن است كه ما برنامه‌ريزي درستي براي آنكه بتوانيم ميزان فعاليت رسانه‌ها و خبرنگاران فرهنگي را در طول جشنواره ارزيابي كنيم، نداريم.
وي تصريح كرد: اگر اين ارزيابي وجود داشت مي‌توانستيم براساس ميزان فعاليت يك رسانه و يا خبرنگار در طول جشنواره سال‌هاي قبل به او اجازه حضور در برج ميلاد را بدهيم در غير اين صورت فرد مي‌تواند فيلم‌ها را از سينماهاي مردمي دنبال كند.
تالاروحدت براي افتتاحيه مناسب است اما ...
خزاعي در ادامه به علت برگزاري افتتاحيه و اختتاميه در تالار وحدت اشاره كرد و گفت:اگر باز هم به چند ماه قبل بازگرديم مي‌گويم كه تالار وحدت براي افتتاحيه مناسب است اما ما براي برگزاري اختتاميه با مشكلاتي مانند تعريف اين كه اين مراسم براي چه افرادي است روبرو هستيم اگر اختتاميه براي سينماگران است كه فضاي تالار وحدت كافي است اما اگر مي‌گوييم اين مراسم يك مراسم ملي است كه ارگان‌هاي مختلف مي‌خواهند در آن حضور داشته باشند حتي ظرفيتي دو برابر از برج ميلاد نيز كم است؟
وي در پاسخ به اين سوال كه با توجه به تجاربي كه كسب كرده است، چه پيشنهادي براي برگزاري اختتاميه جشنواره فجر دارد اظهار كرد: ما بايد شبكه‌هاي تلويزيوني را براي پوشش مراسم اختتاميه فعال كنيم. امسال افراد بسياري مراسم را از طريق شبكه تلويزيوني آي فيلم و يا پخش اينترنتي روابط عمومي جشنواره دنبال كردند. چه اشكالي دارد كه اختتاميه جشنواره بين‌المللي فيلم فجر توسط چند شبكه تلويزيوني پخش شود؟
«جدايي نادر از سيمين» اصلا سياسي نيست
آخرين بخش نشست محمد خزاعي در ايسنا به اظهارنظر وي درباره دريافت موفقيت اخير سينماي ايران در دريافت جايزه اسكار اختصاص داشت.
خزاعي در اين زمينه گفت: معتقدم كه ما سه نوع برخورد با هر موفقيتي اعم از موفقيت‌هاي شخصي، فرهنگي، و سينمايي داريم.
وي ادامه داد: سينما خيلي مظلوم است. اگر موفقيتي مانند دريافت اسكار، در عرصه ورزش بود تعداد زيادي «به وطن خوش آمديد» داشتيم، سرود ملي داشتيم و تلويزيون براي اين موفقيت تبليغ مي‌كرد. اگر چنين موفقيتي در عرصه علمي بود، مدام تبليغ مي‌كرديم. واقعا اگر اين اتفاق در هر عرصه‌اي مي‌افتاد تاكنون هزار تا فرش برايش پهن و تجليلش كرده بودند؛ اما در عرصه سينما ما هر موفقيتي كسب مي‌كنيم انگار نكوهش شده است.
اين تهيه‌كننده سينما با ابراز تاسف از چنين رفتاري با حوزه فرهنگ و مخصوصا سينما بيان كرد: نمي‌دانم چه جرياني است كه نمي‌گذارد موفقيت فرهنگي ديده شود. هر زمان سينماي ايران موفقيتي در خارج از كشور كسب كرده يك عده آن را متهم به سياست‌بازي و سياه‌نمايي كردند و گفتند كه شما به جوايز دقت نكنيد چون اين‌ها مي‌خواهند فلان رويكرد سياسي را تقويت كنند!
وي سپس با طرح اين پرسش كه «آيا واقعا سينماي ايران هيچ چيزي براي ارائه نداشته است؟»، گفت: از دوستاني كه مطالب آنچناني را درباره جوايز سينمايي ايران بيان مي‌كنند مي‌پرسم كه يعني همه دو هزار و اندي جايزه بين‌المللي سينماي ايران در اثر سياست‌بازي و سياه نمايي بوده است؟ اين خيلي بي‌انصافي است چون سينماي ما يك سري شاخص‌ها پيدا كرده است كه اين جوايز را به او مي‌دهند.
دبير سي‌امين جشنواره فيلم فجر تاكيد كرد: اين نگاه، نگاه اشتباهي است و متاسفانه چنين تفكري را يك سري جا انداخته‌اند و تلاش كرده‌اند كه هر كس جايزه مي‌گيرد به او بگويند كه «اي بابا! سياه نمايي كرده است». مگر فيلم آقاي مجيدي؛ «بچه هاي آسمان» يا «رنگ خدا» فيلم‌هايي سياسي بودند كه جوايزي دريافت كردند؟ خير. اين فيلم‌ها قابليت‌هايي داشتند كه نمي‌توان آنها را ناديده گرفت.
خزاعي در ادامه با اشاره به دريافت جايزه اسكار و ساير جوايز توسط اصغر فرهادي و «جدايي نادر از سيمين» بيان كرد: شما نمي‌توانيد بگوييد اثر اصغر فرهادي اثري كاملا سياسي است؛ چون به آن جايزه بين‌المللي داده‌اند. اين فيلم اصلا سياسي نيست، فيلم مضموني انساني را مطرح مي‌كند و ساختار قدرتمندي دارد. مساله اينجاست كه ما هميشه اين نكته را فراموش مي‌كنيم كه تمام آدم‌هاي روي كره زمين فارغ از دين و آيين‌شان يكسري اشتراكات دارند. همه افراد زماني كه يك اثر خوب مشاهده كنند واكنشي خوب بروز مي‌دهند. وقتي يك تابلو زيبا باشد، براي‌تان فرقي نمي‌كند كه نقاش آن مسلمان باشد يا نه؛ تابلوي زيبا زيباست.
وي تاكيد كرد: نمي‌شود گفت كه همه چيز سياسي است؛ اينكه بگوييم هر موفقيتي حاصل از يك فضاي سياسي است نادرست است. اين نوعي برخورد با موفقيت است كه همه چيز را سياه‌نمايي مي‌دانيم.
اين تهيه‌كننده سينما در ادامه سخنانش به نوع برخورد دوم اشاره و اظهار كرد: نوع برخورد ديگر نسبت به جايزه‌اي كه آقاي فرهادي در اسكار گرفت، اين بحث است كه چون زماني داخل كشور جلوي اين فيلم را گرفتند و به نوعي متوقف شد، آمدند در خارج از كشور بر اساس اتفاقاتي كه سينماي ايران وجود دارد به آن توجه كردند. اين خيلي فرضيه خنده‌داري است. شما وقتي به خارج از كشور مي رويد، مي‌بينيد كه دغدغه مردم موارد ديگري است. ما فكر مي‌كنيم كه همه در خارج از كشور نشسته‌اند تفكر داخلي ما را دنبال مي‌كنند! درست است كه مسايل داخلي ما در عرصه‌هاي مختلف در سطح كلان دنبال مي‌شود اما در مسايل ريز اينگونه نيست. مگر ما خبر داريم كه از لحاظ اجتماعي، فرهنگي يا ... در مسايل جزيي كشور تركيه يا عربستان چه اتفاقي مي‌افتد؟ اين نظريه هم نظريه‌اي اشتباه است كه به خاطر اتفاقات داخلي جايزه گرفته است.
وي درباره نوع برخورد سوم با جايزه اصغر فرهادي در اسكار گفت: به نظرم تنها بحث درستي كه مي‌توان درباره جايزه آقاي فرهادي كرد اين است كه ايشان فيلم خوبي ساخته كه برآيندش جوايز بين‌المللي است. ساختار فيلم متفاوت بود و حرفي كه در فيلم زده مي‌شود علي‌رغم آنكه برخي مي‌گويند سياه‌نمايي بوده و هويت ايراني را مخدوش كرده به نظرم توانست با مردم دنيا زبان مشترك ايجاد كند. اين خيلي نكته مهمي است كه بتوانيم زبان مشترك پيدا كنيم و يكديگر را بفهميم.
اين تهيه‌كننده سينما در پاسخ به پرسشي درباره نتايج حاصل از دريافت اين جايزه تصريح كرد: بايد تاكيد كنم كه جايزه اسكار آقاي فرهادي خيلي راهگشا خواهد بود. در گذشته فيلم ايراني در دنيا پخش نمي‌شد و تعداد اين فيلم‌ها خيلي محدود بود. در واقع آنها با سينماي ما ارتباط برقرار كرده بودند نه ما با سينماي آنها. اينكه آنها با سينما چه مي‌كنند و ما چه مي‌كنيم بحث مفصلي است. سينماي ما سينمايي انحصاري است كه در كشور خلاصه مي شود اما سينماي آنها سينمايي جهان شمول است كه براي آن برنامه‌ريزي مي كنند. البته سينماي داخلي آنها با سينماي بين‌المللي‌شان كاملا متفاوت است.
ما هنوز استفاده از سينما را ياد نگرفته‌ايم
وي خاطر نشان كرد: به عنوان مثال آنها در شوراي فرهنگ عمومي‌شان مي‌بينند كه ازدياد نسل در جامعه كم شده است، بلافاصله آسيب‌شناسي كرده و فيلم‌هايي مي‌سازند كه در آنها 5 ـ 6 كودك در خانواده‌اي شاد زندگي مي كنند. بعد همان فيلم‌ها وارد كشور ما مي‌شود كه ممكن است اصلا مساله ما در آن برهه زماني نباشد. آنها آسيب را پيدا كرده و با فيلم‌سازان‌شان براي رفع آسيب برنامه‌ريزي مي‌كنند اما ما اصلا چنين كاري نمي‌كنيم. ما هنوز استفاده از سينما را ياد نگرفته‌ايم.
محمد خزاعي در پايان اين نشست تصريح كرد: در حال حاضر مضاميني كه در سينماي ايران مطرح مي‌شود اكثرا دغدغه‌هاي شخصي كارگردان‌هاست. حال يا نمي‌توانيم فراتر از اين فكر كند يا اينكه هنوز زبان استفاده از سينما را ياد نگرفته‌ايم. بعضي از فيلم‌هايي كه اين زبان استفاده از سينما را ياد مي‌گيرند، اينگونه موفق مي‌شوند.
انتهاي پيام
نظرات