به گزارش ایسنا، نشست نقد و بررسی کتاب «روزگاری اردوگاه رمادی۱۳» با حضور حسن بهشتی‌پور و جواد کامور بخشایش از منتقدین ادبیات پایداری در موسسه پیام آزادگان برگزار شد.

در ابتدای این نشست، دکتر حسن  بهشتی‌پور در سخنانی بیان کرد:  ایده اصلی این کتاب چندین سال پیش شکل گرفت چراکه در منابع متعددی وجود دارند که راستی آزمایی نشده‌اند و کسی هم صحت روایت‌ها را بررسی نکرده است تا ببیند چقدر دقیق است.

وی افزود: درباره شیوه معرفی اردوگاه‌ها که در چهار منطقه جغرافیایی بوده‌اند ساعت‌ها در  موسسه پیام آزادگان جلسه برگزار شده است. در نهایت سرفصل‌های موضوعی مانند: اموزش، بهداشت و درمان، شکنجه و آموزش مشخص شد. حدود ۲۰ کتاب قابل توجه در این راستا در دست تدوین است. آقای پرتو قبول زحمت کرد تا «روزگاری اردوگاه رمادی۱۳» را به رشته تحریر درآورند.

این آزاده دوران دفاع مقدس با بیان اینکه برای خلق چنین آثاری با موارد خاصی مواجه هستیم، توضیح داد: این کتاب برگرفته شده از ۵۰ مصاحبه از آزادگان است که مصاحبه گر هوشمندانه مصاحبه به عمل نیاورده و در بازه زمانی پراکنده انجام شده است. آقای پرتو بر اساس آن شیوه نامه موظف شده تا از مجموعه این مصاحبه‌ها و آنچه خودش انجام داده این کار را انجام بدهند.   او فیش‌های آماده و پژوهش شده در اختیار نداشته است.

بهشتی پور گفت: نقد مهمی که بر این کتاب وجود دارد، تکرار مباحث است. به عنوان مثال بارها برای بیان شکنجه به قطع آب و غذا اشاره شده است. اینکه چه کنیم تکرار وجود نداشته باشد جای بحث دارد.    علاوه بر این موضوعی اشاره شده که از نظر پزشکی امکان پذیر نیست و بهتر است با فرد مطلع آن را بررسی کند. ریختن تایپچد در دیگه غذا یا خوراندن چمن به اسرا هم از دیگر مواردی هستند که باید روی آن‌ها دقیق تر صحبت کرد و صحت آن را سنجید چراکه اشپزهای اردوگاه ایرانی بودند.

وی گفت: علی رغم این مباحث کتاب اطلاعات خوبی دارد و آقای پرتوی به عنوان نویسنده آنها را در کتاب اشاره کرده است. جا دارد روی کتاب بیشتر کار شود. این اثر درباره زندگی اسارت به دانشجویان و فیلمسازان اطلاعات دقیقی می‌دهد.

فریبرز خوب نژاد مدیر موسسه پیام آزادگان در سخنانی بیان کرد: بازگشت پیروزمندانه و معجزه آسای آزادگان تکمیل کننده پیروزی‌های ما در تاریخ ملی ما است. حدود هزار ۱۲۸ کتاب چای شده در کتابخانه تخصصی آزادگان داریم. این عدد در مقابل ۴۰ هزار آزاده ناچیز است.

وی گفت: با توجه به شرایط خاص آزادگان این آثار اندک هستند. ما در بخش آزادگان سند کم داریم و بیشتر نامه و عکس و گاهی فیلم در اختیار داریم. فقر سند و وفور روایت پژوهشگر را با مشکل مواجه می‌کند. برخی از آثار در مورد آزادگان دقیق نیستند و همین باعث شد تا موسسه پیام آزادگان این ۲۰ عنوان را به نگارش در آوریم. در حوزه آزادگان باید به سایت ویکی آزادگان توجه شود. تاکنون هزار و ۵۰۰ مقاله در این سایت بارگذاری شده است.

در ادامه جواد کامور بخشایش با اشاره به اینکه این کتاب از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۹ را شامل می‌شود، خاطرنشان کرد: این اردوگاه پس از پایان جنگ تأسیس شده و آزادگان در آن حضور داشتند. همین تاریخ نشان مظلومیت آزادگان است. این کتاب در اندازه یک دایرةالمعارف اطلاعات به مخاطب می‌دهد.

وی گفت: در این کتاب ما با دو ماهیت پژوهشی و روایی مواجه هستیم.   این روایت‌ها یک بنیان هستند و چیزی فراتر از تاریخ هستند. کار پژوهش زمان بر و حوصله بر است. همه سراغ آن نمی‌روند. در عین حال یک ضرورت است. اگر ما روایت را به شیوه غربی‌ها مورد پژوهش قرار بدهیم با مشکل مواجه می‌شویم چراکه تناقضات بسیاری دارند.

این منتقد با بیان اینکه افراد به مقتضای امروز خاطرات گذشته خود را روایت می‌کند، توضیح داد: آیا باید فرایند تاریخ جنگ را به همین روش تایید کنیم یا اینکه یک خط علمی و پژوهشی در روایت‌ها داشته باشیم که موسسه پیام آزادگان اکنون این کار را آغاز کرده است. انجام کار پژوهشی بسیار سخت است. پرداختن به مقوله اردوگاه‌ها یک ضرورت است. برای روایت‌ها باید متر و تراز داشت.

کامور بخشایش افزود: روش تحقیق این کتاب با پیشینه آن قابل تفسیر است. اگر تاریخ نگاری ترکیبی است باید آن را تعریف کنیم. من تصور می‌کنیم نوعی داده کاوی انجام شده است. اگر قرار است در این کتاب افراد را اسیر بدانیم باید تا آخر اسیر معرفی کنیم نه آزاده یا رزمندگان اسلام. فرصت سوگیری را باید در کار علمی بگیریم.

وی ادامه داد: اتفاق خوبی که در این کتاب افتاده بیان منعطف تاریخ است. در بخش علمی شیوه خوبی تدبیر شده است ولی نیاز به روایت پژوهی دارد. باید به حوزه روایت شناسی ورود پیدا کنیم.   همچنین این اثر آغاز و پایان خوبی دارد. این اردوگاه به مدت دو سال آزادگان را در خود جای داده است.

این نویسنده خاطرنشان کرد: شیوه ارجاع دهی جای نقد دارد  قیاس‌هایی در این کتاب وجود دارد که به مقایسه اردوگاهی آلمانی‌ها  با اردوگاه‌های جنگ تحمیلی پرداخته و به دلیل سبک زندگی اصلا قابل مقایسه نیستند. با توجه به اینکه این اثر پژوهشی است باید گفت محل رجوع بسیاری از محققان است و تولید منبع در این حوزه کار بسیار دشوار است.

در پایان فتح الله پرتو پژوهشگر و نویسنده کتاب «روزگاری اردوگاه رمادی۱۳»  در سخنانی گفت: بیشتر کتاب‌های مرتبط با آزادگان را روایت‌ها تشکیل داده‌اند. من از ابتدا با عنوان کتاب موافق نبودم. همچنین برای تکمیل نقص‌ها به منابع صلیب سرخ دسترسی نداشتم. با کمبود منابع و مصاحبه های غیر اصولی مواجه بودم و ارجاع مستقیم بسیار دشوار می‌شد.

وی یادآور شد: در ابتدای ورود به مباحث از دانش دکتر بهشتی پور بهره‌مند شدیم. از سه تن از راویان راستی آزمایی شد و حدود ۹۰ صفحه حذف شد. یکی از مسائل اردوگاه پژوهی چرخشی بودن اسرا در اردوگاه‌ها بود برای همین تطبیق صحت رویداد وقایع در اردوگاه رمادی بسیار دشوار بوده است در این کتاب ارجاع مستقیم شکل گرفت. ما بین فرهنگ اسرا قیاس نکردیم بلکه از منظر ساختمانی قیاس با اسرای سایر جنگ‌ها شده است.

انتهای پیام