به گزارش ایسنا، هشتمین نشست از مجموعه نشست‌های مرکز نشر دانشگاهی به مناسبت «روز جهانی فلسفه» عصر سه‌شنبه، چهارم آذرماه با حضور استادان پیشکسوت فلسفه برگزار شد.
در ابتدای این مراسم امیرمسعود شهرام‌نیا، رئیس مرکز نشر دانشگاهی، ضمن خوشامدگویی به استادان از تلاش‌های نصرالله پورجوادی به عنوان موسس مرکز نشر به نمایندگی از جمع حاضر تشکر کرد.
شهرام‌نیا فلسفه را نیاز دنیای امروز دانست که موجب درک بهتر جهان و زندگی امروز می‌شود.
روزگار بی‌نیازی از خرد و دانایی
اولین سخنران این برنامه رضا داوری اردکانی بود که متن مکتوبی را برای این آیین ارسال کرده بود.
داوری در نوشته خود تاکید کرده بود: «ما وارث فلسفه دوره اسلامی هستیم و کم‌وبیش با فلسفه اروپایی هم آشنا شده‌ایم، اما روزگارمان میل و رغبتی به فلسفه ندارد و گردش امور چنان است که حتی به خرد و دانایی نیز احساس نیاز نمی‌شود. دوران بی‌نیازی از خرد دوران عجیبی است. این دوران هرچه باشد مجال مناسبی برای روکردن به فلسفه نیست. هرچند که وقتی این احساس به نهایت شدت برسد می‌توان به روشن شدن چراغی امید بست که به ظلمت شب تاریک پایان دهد و نگذارد که جان‌ها به ستوه آید؛ ولی چنین حادثه‌ای کمتر پیش می‌آید. اگر پیش آید شاید با آن عهد و دوران دیگری آغاز شود. زمان عقیم زمانی است که به فلسفه «نه» می‌گوید و نسبتش با فلسفه نسبت انکار و نفی و گاهی بیزاری است. اگر روا بود که به جای بحث از نسبت اکنون و فلسفه از نسبت خرد با اکنون بگوییم قضیه چندان دشوار نبود، زیرا خرد عملی هر جا باشد صلاح و درستی و دوستی هم هست و اگر در جایی سخن‌ها سست و بیهوده و کارها پریشان و آشفته و اوضاع در هم ریخته و نابسامان باشد، معلوم است که خرد جایی ندارد و زمان مستعد اختلاف و نزاع و فساد است.»
در مرکز نشر دانشگاهی هیچ‌گاه ایدئولوژیک نبودیم
سپس نصرالله پورجوادی، نویسنده، استاد فلسفه و بنیان‌گذار مرکز نشر دانشگاهی، در ابتدا به تاریخچه تأسیس مرکز نشر پرداخت.
او تاکید کرد: فلسفه در زمان تأسیس مرکز بحث مهمی بود هم به خاطر اینکه رشته تحصیلی من فلسفه بود و دوم اینکه در اوایل انقلاب فلسفه، به خصوص فلسفه اسلامی مورد توجه بود. این فلسفه جنبه دفاعی در برابر فلسفه مارکسیسم و ماتریالیسم داشت؛ بنابراین کسانی که می‌خواستند از اسلام دفاع کنند و از پس مارکسیسم برآیند، فکر می‌کردند باید فلسفه بخوانند و این انگیزه‌ای مهم در آن سالها بود. اما علاقه شخصی من به خاطر خود فلسفه بود.
پورجوادی ادامه داد: یکی از اولین کارهای ما انتشار کتاب درباره فلسفه بود. دکتر حداد در آن زمان از کتاب محمد شریف که به انگلیسی نوشته شده بود، استفاده می‌کرد که چندان برای دانشجویان دانشگاه شریف قابل استفاده نبود یا مثلاً کتاب ماجد فخری هنوز ترجمه نشده بود. به همین جهت در ابتدا نام مرکز نشر، کمیته تألیف و ترجمه متون دانشگاهی بود. نیت این بود که در رشته‌های مختلف کتاب‌های خوب را به فارسی ترجمه کنیم. پس از شش ماه این نام شد «مرکز نشر دانشگاهی».
او سپس گفت: در ابتدا استادانی که با مرکز کار می‌کردند، موظف بودند اثری را برای مرکز ترجمه کنند و بر اساس آن حقوق بگیرند. نظرات دیگری هم بود. مثلا دکتر فتح‌الله مجتبایی می‌گفت چرا خودمان آثاری را تالیف نکنیم و توان این کار را داریم. من نیز مخالفت نکردم و دیدم این کار منافاتی با ترجمه آثار خوب به فارسی ندارد اما اولویت با ترجمه آثار مهم به فارسی بود که به هر حال موجود و دم دست بودند. بعدتر آثار ماجد فخری و دیگر آثار را نیز ترجمه کردیم از جمله «تمهیدات کانت» با ترجمه دکتر حداد، «تأملات دکارت» یا «اخلاق اسپینوزا». برخی کارها را نیز سفارش ترجمه می‌دادیم.
پورجوادی همچنین اظهار کرد: در دهه ۶۰ و ۷۰ مهم‌ترین ناشر دولتی ایران بودیم اما تحت تأثیر هیچ ایدئولوژی خاصی نبودیم، نفس ارزش کتاب مهم بود و معیار ما صرفاً آکادمیک بود و البته برخی از این سیاست خوششان نیامد.
پورجوادی در ادامه به فلسفه و تاریخ فلسفه و چگونگی شکل‌گیری این مفهوم در دوران اسلامی پرداخت. او همچنین به توضیح مفهوم «مینو» در فرهنگ و فلسفه ایرانی و چگونگی ورود آن مفاهیم به فلسفه اسلامی پرداخت و توضیح داد که مخالفان وجود فلسفه در ایران اگر حتی یک بار کتاب دینکرد را خوانده بودند چنین حرفی نمی‌زدند.
ابن سینا هنوز مهم است
دیگر سخنران این مراسم نجفقلی حبیبی بود که سخنان او بر محور معرفی و توضیح کوشش ده‌ساله‌اش در باب تصحیح انتقادی کتاب قانون ابن سینا بود.
حبیبی یکی از کتاب‌های مبنایی جهان را کتاب «قانون» ابن سینا دانست و گفت: این کتاب تا قرن هفدهم برای تدریس پزشکی نیز استفاده می‌شده است. در لبنان و برخی کشورها کتاب قانون بارها چاپ شده و این نشانه اهمیت آن است.
او توضیح داد: در بنیاد بوعلی سینا در همدان و انجمن حکمت و فلسفه در تهران توافق شده بود که تفکیکی در ترجمه و تصحیح آثار پزشکی و فلسفی باشد و قرار بوده این اثر تصحیح شود که این کار به من سپرده شد. قدیمی‌ترین نسخه‌ای که پیدا کردم برای ۵۵۰ هجری بود که در دانشگاه تهران نگهداری می‌شد. برای این کار چندباری به ترکیه رفتم. ده‌ها کتابخانه نسخه خطی در ترکیه وجود دارد که اسناد اسلامی را نگه می‌دارند.
حبیبی در ادامه به توضیح جزئیات کتاب قانون پرداخت و توضیح داد که ابن سینا در هر بخش کتاب چه نکاتی را توضیح داده است.
ضعیف شدن فلسفه در ایران نشانه غربزدگی است
واپسین سخنران این برنامه غلامرضا اعوانی، استاد فلسفه بود که پیامی ویدیویی به نشست روز جهانی فلسفه ارسال کرده بود.
اعوانی در سخنانی کوتاه درباره چیستی و چرایی فلسفه گفت و به توضیح کنگره‌ها و مراسم‌هایی پرداخت که در جهان و البته در ایران به مناسبت این روز برگزار می‌شوند.
او اشاره کرد که جایگاه و موقعیت ایران در جهان اسلام و جهان متمایز است اما این موقعیت مورد توجه دولت قرار ندارد. در ایران حکمتی وجود دارد که در هیچ کدام از کشورهای اسلامی وجود ندارد.
او ضعیف شدن فلسفه در ایران را نشانه غربزدگی دانست و تاکید کرد که بزرگان مملکت ما باید افرادی را برای ترویج فلسفه ایرانی و اسلامی تربیت کنند.
انتهای پیام
نظرات