به‌تازگي و براساس مصوبه‌ي هيات دولت، بخش خصوصي فعاليت‌هاي خاصي را در ارتباط با حوزه‌ي مرمت انجام مي‌دهد؛ اما اكنون اين پرسش مطرح است كه آيا چنين طرحي قابل اجراست؟ منصور خراساني ـ‌ مرمت‌گر عمارت چهل‌ستون ـ در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اصفهان با بيان اين مطلب، بخشي از معضلات و مشكلات كار مرمت را تشريح كرد. وي درباره‌ي انجام مرمت توسط بخش خصوصي، توضيح داد: متاسفانه براي وارد كردن بخش خصوصي به كار مرمت، بررسي كارشناسانه نشده؛ هر چند فكر خوبي است، اما شرط اساسي براي اين اقدام نظارت است و بايد در نظر داشت كه آيا پيش از سپردن مرمت به بخش خصوصي، ناظر به اندازه‌ي كافي پرورش داده‌ايم و آيا قادر به احقاق حقوق معنوي و مادي ناظر هستيم؟ او افزود: به اعتقاد من، اكنون ناظر خبره به اندازه‌ي كافي نداريم. بنابراين تصويب اين مصوبه نيز دردي را در بخش مرمت دوا نخواهد كرد. اين كارشناس مرمت با بيان اين‌كه زماني 400 نيرو در كارگاه‌هاي مرمت اصفهان كار مي‌كردند كه اكنون تعداد آنها به 25 نفر كاهش يافته است، ادامه داد: در طول سال‌هاي اخير هيچ نيروي جديدي در بخش مرمت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان استخدام نشده كه يكي از دلايل آن نيز آشنا نبودن مديران با مقوله‌ي ميراث فرهنگي است. البته نه فقط در ميراث فرهنگي اصفهان، بلكه سياستي كه دولت براي اين بخش در نظر گرفته، به اين مشكل دامن زده است. خراساني اضافه كرد: دولت فكر كرد با گذاشتن رشته‌هايي مربوط به ميراث فرهنگي، نيروي متخصص مي‌تواند تامين كند؛ اما برخي رشته‌ها در اين مقوله وجود دارند كه افراد فقط با داشتن مدرك قادر به انجام كار نيستند. اكنون شاهديم كه دانشگاه با ميراث فرهنگي همكاري نمي‌كند؛ در صورتي كه با همكاري اين دو نهاد، بسياري از آثار تاريخي را مي‌توان نجات داد. وي پيشنهاد داد: اگر دانشجوي مرمت مجبور شود، پايان‌نامه‌ي خود را به مرمت يك متر از آثار تاريخي اصفهان اختصاص دهد، اين كار چند حسن خواهد داشت؛ يكي آن‌كه دانشجو با كار اصلي مواجه مي‌شود و اين امر، بهترين آموزش براي او خواهد بود؛ چراكه با حساسيت كار خواهد كرد. هم‌چنين بسياري از آثار تاريخي نيز مرمت خواهند شد. او با بيان اين‌كه شهر اصفهان 700 اثر تاريخي دارد كه بايد اين آثار را از گزند اثرات سوء دور نگه داشت، تا تخريب نشوند، گفت: اكنون سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان 12 مرمت‌گر دارد كه از اين تعداد تنها سه تا چهار نفر سابقه‌ي بيش از 20 سال دارند. لذا در صورت برقراري ارتباط ميان ميراث فرهنگي و دانشگاه، بسياري از اين نيروها را به‌تدريج به خدمت مي‌توان گرفت. اين كارشناس مرمت با اشاره به اين‌كه اگر بر هر كدام از بناهاي تاريخي اصفهان انگشت بگذاريم، هيچ يك از اين آثار بدون اشتباه نيستند، افزود: اين امر به‌دليل فقدان مرمت‌گر باتجربه و خبره است و ما بايد بدانيم كه نمي‌توان پشت ميز نشست و سبيل شاه‌عباس را مرمت كرد. به گفته‌ي خراساني يك‌سري از فعاليت‌هايي كه اكنون سازمان مسكن و شهرسازي و حتا ميراث فرهنگي در بخش مرمت انجام مي‌دهند، غير اصولي‌اند. وي با اشاره به اصولي كه در كار مرمت بايد به آن‌ها توجه شود، ادامه داد: متاسفانه اين اصول را در بيشتر موارد، بخصوص پس از انقلاب مد نظر قرار نمي‌دهند و پس از سال 1357 مرمت‌ها حالت سليقه‌يي پيدا كرده‌اند. او توضيح داد: يكي از اصول مرمت اين است كه هر اثري را كه مرمت مي‌كنيم، بايد قابل برگشت و تشخيص باشد. به‌عنوان مثال، نبايد از رنگ پلاستيك استفاده كرد و به‌جاي آن بايد گل سفيد در مرمت آثار به‌كار برد. مرمت‌گر عمارت چهل‌ستون به مرمت تابلو بزم شاه‌عباس اشاره كرد و اظهار داشت: پيش از مرمت اين تابلو، 21 نوع آسيب در آن تشخيص داده شد كه در زمان قاجار به‌وجود آمده بودند و نخستين كاري كه صورت گرفت، عكس‌برداري از وضعيت موجود ‌اثر بود؛ سپس آسيب‌نگاري، آسيب‌شناسي، تشخيص آسيب‌ها و اتخاذ بهترين روش براي برخورد با آسيب‌ها انجام شد؛ تا به روش معقولي، اين اثر را بتوان مرمت كرد تا قابل تشخيص و برگشت باشند. وي توجه به اصول مرمت را بااهميت دانست و با اشاره به اهميت درهاي مدرسه‌ي چهارباغ، تصريح كرد: سمباده زدن و روغن زدن از جمله‌ي موارد اشتباهي است كه براي مرمت آثار تاريخي به‌كار مي‌روند؛ چراكه روغن زدن روي اثري كه از چوب است، حالت چسبندگي ايجاد مي‌كند و اين چسبندگي با جذب اكسيژن هوا به مرور زمان اكسيده مي‌شود كه تخريب اثر را درپي خواهد داشت. او استفاده از ماده‌ي پارالوييد براي مرمت آثار چوبي را تاييد كرد و ادامه داد: پارالوييد از سه ماده‌ي گياهي، حيواني و معدني تهيه مي‌شده است كه با استفاده از زرده‌ي تخم‌مرغ تكنيكي را در زمان صفويه خلق كرده بودند و براي رنگ كردن آثار آن دوره به‌كار مي‌بردند. وي افزود: از مزاياي پارالوييد اين است كه پس از خشك شدن، ديگر با آب قابل حل نيست و حالت روغن به خود مي‌گيرد. مواد مورد نياز اين ماده، بيشتر از روستاهاي اطراف اصفهان تامين مي‌شده است. خراساني با بيان اين‌كه اكنون مرمت‌گران‌ها به استفاده از مواد خارجي براي مرمت روي آورده‌اند كه مرغوبيت لازم را ندارند، گفت: انگليسي‌ها با استفاده از پارالوييد كه در ايران ساخته مي‌شده است، اكنون بهترين رنگ را با نام وينزو ساخته‌اند؛ آنها بدون پرداخت حق ساخت، اين ماده را در تمام دنيا به فروش مي‌رسانند. وي بيان كرد: از ديگر موادي كه در تزيينات آثار تاريخي زمان صفويه به‌كار برده مي‌شد، گل سرخ و لاچيني هستند كه اين مواد نيز در ايران وجود دارند و در زمان صفوي، رنگ لاجوردي بدخشان كه در ايران تهيه مي‌شده، در آثار تاريخي افغانستان نيز به‌كار برده شده است. خراساني اضافه كرد: بايد شرايطي را فراهم كنيم كه دوباره از همان شيوه‌ها و امكاناتي كه قبلا درباره‌ي آثار تاريخي به‌كار مي‌برديم، استفاده كنيم. وي با تاكيد بر اين‌كه توجه به آثار تاريخي به عزم ملي مسؤولان و مردم نياز دارد، اظهار كرد: ‌درباره‌ي كارهاي هنري شايد همان زمان نتوان نظر دارد و همواره آيندگان درباره‌ي گذشتگان قضاوت مي‌كنند كه چه كاري موفق بوده و چه كاري موفق نبوده است؛ تاريخ هيچ‌گاه اشتباه نمي‌كند و خيانت‌هايي را كه ظل‌السلطان و چنگيز درباره‌ي آثار تاريخي كردند، هيچ وقت فراموش نخواهند شد. انتهاي پيام