در همايش اماکن مقدس، معماري معاصر و توسعه‌ي حريم حرم امام رضا (ع) مطرح شد: مدرنيته و سنت در توسعه‌ي حرم مطهر رضوي در تعادل و تعامل‌اند
قائم‌مقام توليت حرم مطهر امام حسين (ع) گفت: طرح توسعه‌ي عتبات عاليات تا سال 2030 ميلادي به‌پايان مي‌رسد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در خراسان رضوي، افضل الشامي كه در نخستين همايش اماکن مقدس، معماري معاصر و توسعه‌ي حريم حرم امام رضا (ع) سخن مي‌گفت، افزود: طبق برنامه‌ريزي دولت عراق، طرح توسعه‌ي شهر کربلا بناست تا سال 2030 ميلادي به‌پايان برسد. ضمن اين‌که مجري اين طرح محمدعلي شهرستاني ـ مدير عامل موسسه‌ي آموزش‌هاي علمي در لندن ـ است که حدود 40 سال در طرح توسعه‌ي حريم رضوي نقش داشته است.
وي بيان کرد: پس از سقوط نظام بعثي عراق، سازمان عتبات عاليات با کسب مجوز از مراجع تقليد، آيات عظام سيدعلي حسيني ثاني، سيدمحمدتقي حکيم، سيدمحمد اسحاق فياض و سيدبشير نجفي تاسيس شد. حجت‌الاسلام سيدمحمد طباطبايي، حجت‌الاسلام سيداحمد صافي و حجت‌الاسلام سيدعبدالمهدي کربلايي سه نفري بودند که به‌صورت شورايي براي اين کار مجوز دادند و به پي‌گيري اهدافي از جمله ايجاد امنيت نظامي در منطقه‌ي حرمين شريفين پرداختند.
او اظهار داشت: ايجاد امنيت فرهنگي، اخلاقي و اجتماعي در اطراف حرمين شريفين و ارايه‌ي خدماتي که زوار به آن‌ها نيازمندند، افتتاح دو حوزه‌ي علميه، ايجاد شبکه‌ي اينترنت و پخش صدا و سيماي ويژه‌ي حرمين شريفين که شبانه‌روز پخش مستقيم تمام برنامه‌هاي اين حرمين را براي نقاط مختلف جهان دارند و نيز سيستم‌هاي خنک‌کننده‌ي هوا و نصب تجهيزات وابسته به آن مانند چيلرها و ديگر موارد از ديگر اهداف اين سازمان بوده‌اند.
قائم‌مقام توليت حرم حضرت امام حسين (ع) با بيان اين‌كه سالانه 20 ميليون نفر به زيارت حرم سيدالشهدا (ع) مشرف مي‌شوند، ادامه داد: فضاي فعلي حرم امام حسين (ع) شش‌هزار متر مربع است که شامل يک‌هزار و 250 متر مربع فضاي سرپوشيده و چهارهزار و 750 متر مربع صحن است که مسلما جوابگوي جمعيت زاير نيست.
به گفته‌ي او، پس از مشورت با متخصصان امر، بويژه دکتر محمدعلي شهرستاني به ساخت طبقه‌ي دوم روي غرفه‌هاي اطراف حرم و مسقف كردن صحن حرم اقدام كرديم.
افضل الشامي اضافه کرد: ما به آگاهي از پيشرفت‌ها، تحولات و تجارب ارزشمند کارشناسان برجسته و خبره پروژه طرح توسعه‌ي حريم رضوي نياز داريم و اميدواريم در آينده بتوانيم از نظرات اين کارشناسان استفاده کنيم.
به گزارش ايسنا، مدير گروه معماري مهندسان مشاور آستان قدس رضوي نيز گفت: استفاده‌ي عيني از سمبل‌ها به بي‌هويتي معماري منتهي مي‌شود.
مهدي رياحي در نخستين همايش اماکن مقدس به ارايه‌ي مقاله‌ي خود تحت عنوان «انتظام فضايي، توسعه‌ي زيرسطحي، تامين آسايش در طرح توسعه حرم مطهر حضرت رضا (ع)» پرداخت و افزود: سمبل‌ها و يادگارهاي ذهني در معماري سنتي و بويژه اماکن مقدس از چنان قوت و قدرتي برخوردارند که نفي آن به بروز شکافي عميق به اندازه‌ي فاصله ميان مدرنيته و سنت مي‌انجامد و استفاده‌ي عيني و کپي‌سازي از آن‌ها به بي‌هويتي معماري و عدم پويايي منتهي مي‌شود.
وي با بيان اين‌که در توسعه‌ي حرم مطهر رضوي مدرنيته و سنت در تعادل و تعامل با يکديگرند، اظهار داشت: تلفيق اين دو، سبکي را به‌وجود آورده است که در کنار استفاده از مواد و مصالح نوين و فن‌آوري‌هاي اجرا، از فرم‌ها و مفاهيم مبتني بر معماري سنتي به‌عنوان عامل وحدت‌بخش بين بخش‌هاي تاريخي حرم مطهر و فضاهاي جديد بهره‌گيري شده و پيوند لازم بين اين بخش‌ها به‌وجود آمده و با استفاده از سامانه و مديريت ساختمان و تجهيزات به‌روز در تامين آسايش نسبي کاربران گام‌هاي بلندي برداشته شده است.
او به بررسي توسعه‌ي زيرسطحي حرم رضا (ع) در دو بخش محدوده‌ي بافت تاريخي و خارج از محدوده‌ي بافت تاريخي حرم پرداخت و ادامه داد: توسعه‌ي زيرسطحي با فضاهايي که در ابتدا درنظر گرفته شده، امکان‌پذير است و توسعه‌ي بيشتري پيدا خواهد کرد. توسعه‌ي زيرسطحي خارج از بافت تاريخي، تنها امکان توسعه‌ي حرم مطهر است.
رياحي بيان کرد: تمام آثار تاريخي اين مجموعه مانند پير پالاندوز و عناصر شخصي که در اين مجموعه هستند، به‌عنوان ميراث فرهنگي حفظ شده‌اند. همچنين سرويس‌هاي بهداشتي، دارالشفا و مجموعه‌ي فرهنگي که شامل مرکز پژوهش‌هاي اسلامي، حوزه‌ي علميه، زايرسرا و توسعه‌ي موزه‌هاست، جزو کاربري‌هاي اين سازمان است.
وي تداوم محورهاي ديد به المان‌هاي شاخص حرم و مبادي ورودي را از ديگر برنامه‌هاي اين طرح عنوان کرد و افزود: تداوم فضاها از يک صحن به صحن ديگر مانع فيزيکي در سر راه نيست. فرم و مصالح ابزاري هستند که توسط آن‌ها بين نماها وحدت مي‌توان ايجاد کرد.
معاون فني مهندسان مشاور آستان قدس رضوي با اعتقاد به اين‌که هرچه از کانون حرم مطهر امام رضا (ع) دور مي‌شويم، استفاده از عناصر سنتي و تکنيک‌هاي آن به‌تدريج رقيق‌تر مي‌شود، اظهار داشت: اين مساله تا جايي است که اين آرايه‌ها به حداقل خود مي‌رسند و اين اتفاق درباره‌ي فضاهاي داخلي نيز رخ داده است.
وي درباره‌ي طراحي معماري فضاهاي سرپوشيده در حرم مطهر، توضيح داد: در طراحي برخي رواق‌ها مانند رواق امام خميني (ره) و رواق‌هاي شيخ طوسي و شيخ حرعاملي و در طراحي فضاهاي روباز مواردي مانند صحن مسجد گوهرشاد و صحن قدس با توجه به کاربري فضا، گردش حرکت، تناسبات، فرم ديد و منظر و تامين آسايش و امنيت طراحي مي‌شوند.
به گفته‌ي وي، تخريب محور سردر ساعت و صحن آزادي دليل بر مکان‌يابي نادرست براي احداث موزه‌ي فرش و موزه‌ي مرکزي در نيم قرن گذشته است.
او با بيان اين‌که به هيچ‌وجه در فضاهاي روباز مانند صحن‌ها و بست‌ها، دخل و تصرف نکرده‌ايم و نخواهيم کرد، اظهار کرد: به‌دليل اهميت معماري و صلابت معماري موجود در اين فضاها از اضافه يا کم کردن حتا يک جز به معماري اين فضاها ناتوانيم و به اين قضيه فکر نمي‌کنيم.
وي دليل برداشت حسي در بحث ضرورت توسعه را اشباع نبودن فضاهاي حرم در چند سال اخير عنوان و اضافه كرد: حسن روابط کشورهاي اسلامي، رشد جمعيت از يک سو و گسترش وسايل آمد و شد و امکانات اقامتي ازسوي ديگر، در رشد قابل ملاحظه‌ي هر ساله‌ي آمار زايران مشهد مقدس موثرند. بنابراين دست کم توسعه‌ي کمي فضاهاي زيارتي مورد مطالبه و اجتناب‌ناپذير است.
مدير گروه معماري مهندسان مشاور آستان قدس رضوي همچنين درباره‌ي نقش فرهنگ و آداب زيارت در معماري حرم رضا (ع)، گفت: ممکن است، اقوام مختلف با گونه‌هاي مختلفي به اين مکان مقدس تشرف يابند، پس آنچه معماري اين فضا را رقم مي‌زند، ترکيبي از اين دو است، يعني هم آداب و هم فرهنگ زيارت.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات