نشست نقد و بررسي رمان دفاع مقدس «پل معلق» محمدرضا بايرامي روز گذشته (پنج‌شنبه، چهارم مهر) برگزار شد.

به گزارش خبرنگار بخش كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين نشست از سري نشست‌هاي روايت‌هاي ماندگار (نقد و بررسي كتاب پايداري) كه در فرهنگسراي پايداري برگزار مي‌شود، آرزو خمسه‌كجوري «پل معلق» را حكايت انسان معلق دانست كه در گير و دار سرنوشت است و گفت: اين اثر حكايت يك انسان عاصي است كه از تلخي سرنوشتش سر به صحراي عدم مي‌گذارد. اين كتاب جوايز متعددي هم دريافت كرده كه نشان‌دهنده‌ي ارزش‌هاي آن است.

او در ادامه يادآور شد: تا جايي كه كتاب‌هاي دفاع مقدس را خوانده‌ام، اين كتاب نگاهي ويژه دارد و عنصر اصلي داستان، كه وجه تمايز آن با داستان‌هاي دفاع مقدس و جنگ است، اين است كه اين اثر، داستان موقعيت است كه سرنوشت انسان را در مقابله با طبيعت به تصوير مي‌كشد.

اين منتقد درباره‌ي اين موضوع كه آيا مي‌توان «پل معلق» را جزو آثار دفاع مقدس دانست، توضيح داد: اين دغدغه براي من پيش آمده بود كه آيا اين اثر در رديف آثار دفاع مقدس جاي مي‌گيرد يا نه؟ نادر شخصيت داستان با نيت جنگ و دفاع به ميدان نيامده است؛ اما از هم پاشيدن خانواده‌ي نادر كه در جنگ از بين مي‌روند، او را به جنگ كشانده است؛ پس اين اثر به جنگ ربط دارد و شخصيت كتاب نيز نظامي است. جنگ است كه زندگي را به نادر بازمي‌گرداند و از اين جهت، مي‌توان اين داستان را داستان دفاع مقدس محسوب كرد.

خمسه‌كجوري همچنين درباره‌ي فضاسازي داستان گفت: به زعم من، نادر حكايت همان پل شكسته است. در اين اثر، آن‌قدر فضاسازي نمادين و در خدمت شخصيت‌هاست كه جاهايي نمي‌توان آن را تميز داد. به نظرم، قسمتي كه در اين اثر بسيار درخشان و نشان‌دهنده‌ي اين است كه نويسنده واقعا روي اثر وقت گذاشته، فضاسازي است.

او متذكر شد: بايرامي در كارهاي ديگرش هم به شدت درگير فضاهاي جغرافيايي است. آن‌چه در داستان‌هاي جنگ و دفاع مقدس مي‌بينم، اين است كه خيلي كم از فضاهاي فيزيكي استفاده كرده‌اند. در اين داستان، افسردگي نادر در سنگ، صحرا و قطار ديده مي‌شود و نويسنده از طبيعت بسيار وام گرفته است.

اين منتقد از خصوصيات ديگر داستان «پل معلق» را دوري از شعارزدگي ذكر كرد و گفت: خصوصيت دوري از شعارزدگي، يكي از خصوصيات مهم اين اثر است كه كم‌تر در داستان‌هاي دفاع مقدس ديده مي‌شود و موضوعي كه شايد اين ترديد را براي ما به وجود آورد كه اين كتاب دفاع مقدس است يا نه، همين پرهيز از شعار دادن است؛ جسارت بايرامي هم در همين بوده است. خيلي ‌سخت است نويسنده‌اي كه خود در جنگ بوده و در دفاع قرار داشته، داستاني بنويسد كه در آن، شعار ندهد. بايرامي اين‌جا روي لبه‌ي تيغ ايستاده است.

او همچنين درباره‌ي طرح داستان توضيح داد: داستان طرح منسجمي داشته و جاهايي بسيار موجز بوده، كه اين در جاهايي مخل داستان است. روابط علي و معلومي در اثر بسيار قوي است و حوادثي كه به وجود مي‌آيد، قابل پذيرش است.

او از عيب‌هاي داستان را حركت كند آن دانست و گفت: حركت كند داستان، خوانش آن را بسيار سخت كرده بود؛ يعني سنگيني بار افسردگي داستان كاملا به مخاطب انتقال مي‌يافت.

خمسه نقطه‌ي ضعف ديگر داستان را در سايه قرارداشتن شخصيت‌هاي فرعي ذكر كرد و يادآور شد: در اين اثر، سربازها تنها يك اسم دارند و آدم‌ها به شدت شبيه هم هستند و هيچ مشخصه‌ي ظاهري و فيزيكي ندارند. همچنين توصيف بيش از حد و تخصصي جزييات، از ديگر ايرادهاي كتاب است. بايرامي در اين داستان آن‌قدر راجع به ادوات نظامي صحبت كرده است، كه يك خواننده عادي نمي‌تواند آن‌ها را تصور كند.

به گزارش ايسنا، محمدرضا بايرامي - خالق «پل معلق» - نيز در اين نشست گفت: راوي در اين اثر، نويسنده است و واقعيت اين است كه تلاش كردم زاويه‌ي ديدي محدود به نادر و در عين ‌حال، يك داناي كل كه قرار بود نزديك به زوايه‌ي ديد داناي كل باشد، خلق كنم. قرار بود همه‌چيز در ذهن نادر باشد و در ذهن او پالايش شود.

او همچنين درباره‌ي استفاده از نام ادوات جنگي توضيح داد: در اثر قبلي، اين اتفاق افتاده بود كه نام بسياري از ادوات جنگي را آورده بودم؛ ولي اين براي مخاطب سخت بود و آن‌ها را حذف كردم؛ ولي در اين اثر خواستم كه تمام آن‌ها را بياورم.

«پل معلق» رمان برگزيده‌ي کتاب سال دفاع مقدس سال 1383، رمان برگزيده‌ي جشنواره‌ي قلم زرين سال 1383 و رمان برگزيده‌ي کتاب سال شهيد حبيب غني‌پور در سال 1382 شده است.

انتهاي پيام