سي‌وچهارمين اجلاس كميته‌ي ميراث جهاني يونسكو در راه است و ايران با دو پرونده‌اي كه ارائه كرده، به افزايش تعداد آثار ثبت‌شده‌ي خود در فهرست ميراث جهاني اميد دارد.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كم‌تر از يك‌ماه ديگر سي‌وچهارمين نشست كميته‌ي ميراث جهاني يونسكو در برزيل آغاز مي‌شود و پرونده‌هاي‌ كشور‌هاي مختلف از سوم تا دوازدهم مرداد‌ماه براي ثبت در فهرست ميراث جهاني بررسي مي‌شوند. در اين راستا، ايران مانند چند سال اخير، براي ثبت آثار خود اقدام و پرونده‌هايي را آماده كرده است. البته امسال با توجه به اين‌كه باز هم پرونده‌اي را در بخش ميراث طبيعي نداريم، دو اثر تاريخي ديگر را معرفي كرده‌ايم. به اين ترتيب، در نشست امسال كميته‌ي ميراث جهاني، ايران با دو پرونده‌ي مجموعه‌ي بقعه‌ي شيخ صفي‌الدين اردبيلي و بازار تبريز حضور خواهد يافت.

مجموعه‌ي بازار تبريز كه قدمت آن به قرن چهارم هجري قمري مي‌رسد، يكي از زيباترين و بزرگ‌ترين بازارهاي به‌هم پيوسته‌ي دنياست. اين مجموعه 20 راسته و بازار، 35 سرا، 25 تيمچه، 11 دالان و حدود پنج‌هزار مغازه دارد.

مجموعه‌ي بقعه‌ي شيخ صفي‌الدين اردبيلي نيز كه در سال 735 هجري قمري پس از وفات شيخ صفي با يك برج مقبره پايه‌گذاري شد، شامل بخش‌هاي متفاوتي از آثار معماري، كاشي‌كاري و نقاشي‌هاي ديواري است كه از زيباترين آثار تاريخي در عصر صفوي هستند. همچنين مقبره‌ي شيخ صفي (گنبد الله‌الله)، آرامگاه شاه‌اسماعيل اول، عمارت چيني‌خانه، مسجد جنت‌سرا، صحن اصلي و خانقاه از بخش‌هاي اصلي اين مجموعه‌اند.

علاوه بر اين دو پرونده، در چند سال گذشته دو اثر ديگر ايران ـ ارگ بم و ميدان نقش جهان ـ نيز در اجلاس‌هاي كميته‌ي ميراث جهاني يونسكو بررسي شده‌اند. پس از زلزله‌ي سال 1382 در بم، ارگ بم با تخريب زيادي روبه‌رو شد و اين اثر تاريخي و منظر فرهنگي آن به‌طور هم‌زمان در فهرست ميراث جهاني و ميراث جهاني در خطر قرار گرفت. اكنون پس از تلاش چند ساله‌ي مسؤولان، زمان خارج شدن اين اثر از فهرست ميراث جهاني در خطر فرارسيده است. از ابتدا نيز قرار بر اين بود كه ارگ بم و منظر فرهنگي آن تا سال 2010 ميلادي در فهرست ميراث در خطر باقي بماند و ايران اقدامات لازم را براي خروج اين اثر از اين فهرست انجام دهد. در اين راستا، بهمن‌ماه سال گذشته پس از حدود شش سال تلاش، پرونده‌ي ارگ بم و منظر فرهنگي آن براي خروج از فهرست ميراث جهاني در خطر به يونسكو فرستاده شد.

هر چند همه اميدوارند ارگ بم از فهرست ميراث جهاني در خطر خارج شود، ولي برخي كارشناسان و دوست‌داران ميراث فرهنگي نسبت به احتمال جايگزيني ميدان نقش جهان در فهرست ميراث در خطر به جاي ارگ بم اظهار نگراني مي‌كنند.

به گفته‌ي رييس منطقه‌يي يونسكو در ايران كه اسفند‌ماه 1388 از ميدان نقش جهان اصفهان ديدن كرد، برج جهان‌نماي اصفهان كه اكنون به خطري براي باقي ماندن ميدان نقش جهان در فهرست ميراث جهاني تبديل شده است، بايد در سال 2006 ميلادي تعديل مي‌شد؛ ولي پس از چند سال كش و قوس‌هاي فراوان، سرانجام در آخرين روزهاي سال گذشته، اقدام براي تخريب آخرين طبقه‌ي اين برج آغاز شد. اين درحالي است كه هنوز اسكلت اين طبقه پابرجاست و منظر فرهنگي ميدان نقش جهان اصفهان در خطر.

هر سال به‌جز آثار و مجموعه‌هاي تاريخي، كشور‌ها مي‌توانند يك اثر طبيعي را نيز در نشست كميته‌ي ميراث جهاني مطرح و در فهرست جهاني ثبت كنند؛ اما از آنجا كه هنوز پرونده‌ي جنگل‌هاي هيركاني كه قرار است به‌طور مشترك با كشور جمهوري آذربايجان به يونسكو فرستاده شود، شرايط لازم را ندارد، امسال براي استفاده از سهميه‌ي ثبت اثر طبيعي، يك اثر تاريخي ديگر از سوي ايران معرفي شده است. در اجلاس سال آينده نيز دو پرونده‌ي جنگل مانگرو و باغ‌هاي ايراني كه شامل نه باغ است، براي قرارگيري در فهرست ميراث جهاني به رأي گذشته خواهد شد.

به گزارش ايسنا، اكنون ايران در حالي در انتظار آغاز اجلاس كميته‌ي ميراث جهاني است كه تا كنون موفق به ثبت 10 اثر در فهرست ميراث جهاني شده است. مجموعه‌هاي تاريخي چغازنبيل (دوراونناش) در خوزستان، تخت جمشيد (پارسه، پرسپوليس) در فارس و ميدان نقش جهان در اصفهان هر سه در تاريخ 19 ارديبهشت‌ماه سال 1358 در فهرست ميراث جهاني ثبت شدند. پس از ثبت اين آثار، ايران به‌مدت حدود 24 سال اثر ديگري را در فهرست جهاني ثبت نكرد تا اين‌كه در سال 1382، مجموعه‌ي تاريخي تخت سليمان به‌عنوان چهارمين اثر تاريخي كشور جهاني شد. سپس در تيرماه 1383 پاسارگاد و منظر تاريخي و فرهنگي بم، در تيرماه 1384 گنبد سلطانيه و در تيرماه 1385 مجموعه‌ي تاريخي بيستون به جمع آثار ايران در فهرست ميراث جهاني اضافه شدند.

اما در سال 1386، ايران پرونده‌ي قره‌كليسا را براي ثبت در فهرست ميراث جهاني معرفي كرد كه به‌دليل تغيير و تحولات صورت‌گرفته در سازمان ميراث فرهنگي و ارائه‌ي ديرهنگام پرونده، قره‌كليسا از سوي كارشناسان يونسكو نمره‌ي قبولي نگرفت و ايران يك سهميه‌ي خود را براي ثبت جهاني از دست داد. البته سال بعد، يعني در تيرماه 1387‌، پرونده‌اي با عنوان مجموعه‌ي كليساهاي آذربايجان به يونسكو فرستاده شد و نهمين اثر جهاني ايران با نام مجموعه كليساهاي ارامنه شامل سه كليساي اصلي و چند بناي اطراف آن، همراه دهكده‌ها و قبرستان ثبت جهاني شد. سال گذشته نيز سازه‌هاي آبي ـ تاريخي شوشتر كه شامل 14 اثر بود، دهمين اثر جهاني ايران نام گرفت.

انتهاي پيام