سرپرست کاوش‌های محوطه‌ی سیلک درباره‌ی حضور دائم سرپرست کاوش در محوطه‌ی تاریخی اظهار کرد: آنچه به قول برخی همکاران، کنترل از راه دور گفته می‌شود، یک فاجعه برای باستان‌شناسی است که نتیجه آن خدمت به میراث فرهنگی نیست.

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر صادق ملک‌ شهمیرزادی در مراسم اختتامیه‌ی یازدهمین کنگره‌ی سالانه‌ی باستان‌شناسی درباره‌ی مدیریت کاوش‌های باستان‌شناسی سیلک و آنچه از ابتدا در این محوطه انجام داده است، سخنرانی کرد.

او با اشاره به این‌که موضوع طرح بازنگری در محوطه‌ی تاریخی سیلک به فرصت بیشتری نیاز دارد، به توضیح وقایعی که بر او گذشته است تا پیش از آغاز کاوش‌های باستان‌شناسی در سیلک پرداخت.

سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه‌ی سیلک گفت: با وجود آن‌که مدتی طولانی برای انجام کارهای باستان‌شناسی رد صلاحیت شدم، ولی دستاورد‌هایی که از سیلک به‌دست آمد، نشان می‌دهد که کاری که آنجا انجام دادم با موفقیت همراه بود.

وی توضیح داد: از سال 1340 تا 1358 با شرکت در 17 فصل کامل حفاری در هفت محوطه در ایران و دو منطقه در آمریکا به‌عنوان کارآموز یا سرپرست، تجربیاتی را به‌دست آوردم؛ اما پس از انقلاب فرهنگی، صلاحیت من برای پژوهش و انجام کار میدانی توسط مدیر گروه دانشگاه رد شد و در سال 1366 این رد صلاحیت با یک نامه‌ی کتبی به رییس دانشکده اعلام شد.

ملک ادامه داد: در سال 1369 به تقاضای شخصی بازنشسته شدم و در این 29 سال، هیچ کار میدانی انجام ندادم مگر یک لایه‌نگاری در ری. پس از آن در آبان‌ماه 1379 توسط ناصر چگینی - رییس وقت پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی - دوباره تأیید صلاحیت شدم و به «آق‌تپه» در گرگان رفتم، پس از پایان آن کار نیز در همان سال، کاوش در محوطه‌ی سیلک کاشان به من پیشنهاد شد.

وی با اشاره به اتفاق غیرمترقبه‌ای که در سال 1352 برایش رخ داد و به پذیرش تحصیل در دانشگاه پنسیلوانیا منجر شد، اظهار کرد: زمانی که برای پایان‌نامه‌ام به مطالعه‌ی زاغه‌های ایران پرداختم، اطلاعاتی را از مناطق مختلف جمع‌آوری کردم که برخی از آن‌ها به سیلک کاشان مربوط می‌شد. این مطالعات توسط گیرشمن انجام شده بود و من برای ایجاد نشدن وقفه در کار، جلد نخست آن را از فرانسه به انگلیسی ترجمه کردم.

این باستان‌شناس گفت: زمانی که انجام پژوهش نجات‌بخشی در سیلک توسط سیدمحمد بهشتی و ناصر چگینی به من پیشنهاد شد، با وجود آن‌که تجربیات خوبی از کاوش میدانی و اطلاعات درخور توجهی از سیلک داشتم، ترسیدم که به این محوطه بروم، زیرا باستان‌شناسان خیلی مشهوری مانند گیرشمن قبلا در سیلک کار کرده بودند. به همین دلیل، دنبال بهانه بودم تا این کار را نکنم، پس چند شرط گذاشتم؛ از جمله شرط‌هایی که گذاشتم این بود که تمام اعضای هیأت را خودم انتخاب کنم، دیگر این‌که از متخصصان علمی بدون در نظر گرفتن ملیت آن‌ها استفاده شود و همچنین امکان انتشار گزارش هر فصل را قبل از آغاز فصل جدید داشته باشیم و اگر چاپ نشود کار را شروع نکنم. در کمال تعجب دیدم که تمام شرط‌های من پذیرفته شد و به این ترتیب، طرح بازنگری در سیلک را برای دوره‌های مختلف کوتاه‌مدت و بلندمدت تبیین کردم.

ملک با اشاره به این‌که دوره‌ی کوتاه‌مدت این طرح از 10 دی 1380 تا 10 دی 1384 ادامه پیدا کرد، بیان کرد: از دستاوردهای مرحله‌ی اول پژوهش در سیلک می‌توان به بررسی باستان‌شناسی دشت کاشان و دامنه‌ی کوه‌های کرکس به شعاع 30 متر به مرکزیت سیلک‌، مطالعه‌ی حوزه‌های مختلف زمین‌شناسی‌، انسان‌شناسی‌، گیاه‌شناسی‌، زمین‌شناسی اقتصادی‌، معدن‌، معماری‌، زلزله‌شناسی‌، حفاظت و مرمت آثار، مطالعات گیاه‌های دارویی،‌ طراحی اشیا و آثار، حفاظت در حین و پس از انجام کاوش اشاره کرد.

او با بیان این‌که طرح بازنگری محوطه‌ی تاریخی سیلک با حضور 16 متخصص ایرانی و خارجی و به‌طور کلی، 40 نفر انجام شد، درباره‌ی مدیریت چنین پروژه‌ی بزرگی توضیح داد: ما برای هر فصل پیش از انجام کار، برنامه داشتیم و تا وقتی که اعضا گزارش خود را تحویل نمی‌دادند نمی‌توانستند از هیأت خارج شوند حتا یک تعهدنامه‌ی فردی و گروهی نیز از آن‌ها می‌گرفتم که مشخص شود چه مسئولیت‌هایی دارند و این‌که پیش از چاپ گزارش در ایران، حق انتشار آن را در جای دیگری ندارند. ما تمام اطلاعات خود را به‌صورت آرشیو درمی‌آوردیم تا در سال‌ بعد، اگر کسی جایگزین برخی از اعضا شد، امکان ادامه‌ی کار به‌راحتی وجود داشته باشد.

این باستان‌شناس تأکید کرد: ما در طول کاوش، آنچه را که کشف می‌شد حفاظت می‌کردیم و حتا در بخش‌هایی که قرار بود سال آینده کاوش شوند، اقدامات حفاظتی انجام می‌دادیم تا بیشتر از آن تخریب نشوند.

او با بیان این‌که برای بازدید مردم مسیر ویژه‌ای با سنگ‌های کوچک آماده شد، گفت: به این ترتیب، سیلک را با شکلی متفاوت از آنچه تحویل گرفته بودم‌، به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تحویل دادم.

ملک یکی از مهم‌ترین دستاوردهای پژوهش در سیلک را استفاده از یافته‌های این محوطه برای پایان‌نامه‌های متفاوت دانست.

او با بیان این‌که انجام طرح‌های بزرگ هرگز از عهده‌ی یک نفر برنمی‌آید، تأکید کرد: شرط انجام چنین کارهایی داشتن تجربه،‌ اطلاعات از سابقه‌ی پژوهش‌ها در آن محوطه، باور کامل به این‌که همه‌چیز را همگان دانند‌، برخورداری از حمایت کامل مادی و معنوی سازمان مربوط،‌ حفاظت از آثار و حضور دائم سرپرست کاوش در محل است.

انتهای پیام