فائزه شکری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص پیشرفت‌هایی که در حوزه سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری‌ها به وجود آمده است، اظهار کرد: در گذشته تنها ۲ مقوله سلول و مولکول وجود داشت و برای سالیان سال، این‌گونه بود اما اکنون سطح جدیدی از دانش به وجود آمده که حد وسط است. دانش ویزیکول‌های خارج سلولی اهمیت بالایی دارد و این موضوع فضای جدیدی را برای ما باز کرده است.  

وی افزود: دانش ویزیکول یک بسته مدون و مهیایی است که آمادگی عبور از هر سدی را دارد و در زمینه تشخیص و درمان انقلابی را ایجاد می‌کند. بنابراین، تصور می‌کنم ویزیکول‌ها خیلی زود وارد بحث‌های درمانی و تشخیصی ‌شوند. این امر باعث می‌شود با دقت و سرعت بالا در تشخیص بیماری‌ها پیشروی کنیم که این امر در درمان بیماری‌ها نیز موثر است. ویزیکول‌ها در مقایسه با سلول تکثیر نمی‌شوند و نمی‌میرند، زیرا اگر تکثیر شود ممکن است توده سرطانی ایجاد کند.  

عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان تصریح کرد: زیست شناسان تصور می‌کردند که سلول‌ها برای ارتباط با یکدیگر از مولکول استفاده می‌کنند و مولکول‌ها در سلول‌های گیرنده قرار می‌گیرند و پاسخ مناسب را به محیط و سلول می‌دهند، اما در سال‌های اخیر زیست شناسان متوجه شده‌اند سلول‌ها علاوه بر مولکول‌ها، می‌توانند پیام‌های خود را در قالب یکسری بسته‌هایی ارسال کنند که آن‌ها را «ویزیکول‌های برون سلولی» می‌نامند که در خارج از سلول رها می‌شوند و در مایع‌های مختلف مانند خون، اشک چشم، شیر، بزاق و ادرار یا بافت‌های جامد بدن وجود دارند و به همین دلیل ویزیکول‌ها هم در تشخیص و هم در درمان وارد شده‌اند.

وی عنوان کرد: تمام سلول‌هایی که تاکنون مشاهده شده است، توانایی رهاسازی ویزیکول را دارند، این سلول‌ها می‌تواند سلول باکتری یا سلول چشم باشند و از انواع و اقسام موجودات مختلف مانند حیوان، قارچ‌ها و گیاهان ویزیکول‌ها استخراج می‌شوند. زمانی که در مورد سلول صحبت می‌کنیم در خصوص موردی حرف می‌زنیم که زنده است و تکثیر می‌شود و می‌توان آن را کُشت اما وزیکول‌ها زنده نیستند و قابلیت تکثیر ندارند و نمی‌توان آنها را کُشت.  

شکری اضافه کرد: بنابراین ما نگران این نیستیم که وزیکول‌های برون سلولی تکثیر شوند و سرطان ایجاد کنند. به همین علت برای استفاده از وزیکول‌ها ملاحظات اخلاقی کمتری را نسبت به سلول لازم است که در نظر بگیریم. زمانی که هر سلولی وارد فاز بیماری می‌شود برای ارتباط برقرار کردن با محیط از وزیکول‌ها استفاده می‌کند بنابراین در تشخیص بیماری می‌توان از آن‌ها بهره برد.  

وی خاطرنشان کرد: به عنوان مثال یک سلول سرطانی برای اینکه بخواهد جایگاه ثانویه‌ای برای خودش ایجاد کند اول وزیکول‌های برون سلولی را ارسال می‌کند و به همین دلیل وزیکول‌ها امکان تشخیص سریع‌تر بیماری‌ها را فراهم می‌کنند. این موضوع باعث شده تا بتوان به صورت راحت‌تری از وزیکول در محیط آزمایشگاه استفاده کرد. در نتیجه، به نظر می‌رسد راحت‌تر و انجام پذیر بودن کار با وزیکول‌ها باعث شده تا سریع‌تر از آن موردی که تصور می‌شود به تشخیص و درمان مبتنی بر این وزیکول‌ها دست یافت.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان در خصوص انتظارات جامعه از سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری‌ها، بیان کرد: اینکه بتوانیم این موضوع مهم را در جامعه شکل دهیم این است که هیجان زده نشویم و این هیجانی نشدن منوط به دانش و آگاهی است. یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد این است که مطالعه اندکی داریم و باید در مباحث علمی مطالعات خود را افزایش دهیم، چراکه هر چه دانش خود را ارتقا دهیم کمتر هیجان‌زده می‌شویم و هر چقدر هم کمتر هیجان زده شدیم؛ بیشتر وقت داریم فکر کنیم و عاقلانه‌تر تصمیم می‌گیریم.

انتهای پیام