به گزارش ایسنا، اینجا ساختمان پخش ۹ دی، صدای پرنشاط دو نوجوان که همراه با مادرانشان به استودیوی پخش رادیو فرهنگ آمده‌اند، شنیده می‌شود یکی کنار مجری برنامه می‌نشیند و متنی را که قرار است اجرا کند، برایش می‌خواند و دیگری کنار خانم ملکی، کارشناس برنامه، جا خوش کرده و درخصوص کتابی که قرار است معرفی کند، صحبت می‌کنند.
با اشاره دست یلدا احتشامی ـ تهیه‌کننده برنامه ـ پخش «کتاب فرهنگ» روی آنتن آغاز می‌شود.
احساس نزدیکی بیشتر بین برنامه و مخاطب
منصوره کردی ـ مدیر گروه تاریخ و اندیشه شبکه رادیویی فرهنگ ـ می‌گوید: برنامه «کتاب فرهنگ» مجله رادیویی هفتگی است که از شنبه تا چهارشنبه هر هفته پخش می‌شود و تلاش دارد با نگاهی متنوع و خلاقانه، کتابهای حوزه‌های مختلف فرهنگ و ادب و تاریخ را به مخاطبان معرفی کند. ما در این برنامه، هر روز به یک موضوع خاص می‌پردازیم: شنبه‌ها به کتابهای حوزه تاریخ اختصاص دارد. یکشنبه‌ها ضمن معرفی کتاب‌هایی با محوریت ادبیات دفاع مقدس، به بازخوانی ارزش‌های ماندگار آن دوران می‌پردازیم. دوشنبه‌ها ویژه کودکان و نوجوانان است و تلاش می‌کنیم با ایجاد فضایی شاد و آموزنده، ارتباطی نزدیک‌تر با این گروه سنی برقرار کنیم. سه‌شنبه‌ها به کتابهای حوزه طنز می‌پردازیم، جایی که لبخند و یادگیری کنار هم قرار می‌گیرند و چهارشنبه‌ها کتابهای حوزه میراث فرهنگی و گردشگری را بررسی می‌کنیم تا افق‌های جدیدی را پیش روی شنوندگان باز کنیم.
تقویت مهارت‌های فکری
کردی می‌گوید: اما اگر بخواهم قدری جزئی‌تر درباره کتاب فرهنگ دوشنبه‌ها بگویم این نکته گفتنی است که کتاب فرهنگ روزهای دوشنبه کاملاً با دنیای پرنشاط و خلاقانه کودکان و نوجوانان همخوانی دارد. در این بخش، «تازه‌ترین اخبار مربوط به این گروه سنی» توسط یک نوجوان خوانده می‌شود تا احساس نزدیکی بیشتری بین برنامه و مخاطب ایجاد شود. همچنین، یک بخش بسیار جذاب به نام «بخوان و خلاق باش» داریم که در آن یکی از نوجوانان، اجرای این بخش را برعهده دارد. او ضمن معرفی یک کتاب داستان، آن را می‌خواند و سپس سایر نوجوانان با استفاده از تخیل خودشان پایان آن را حدس می‌زنند یا ایده‌ای جدید برای ادامه داستان ارائه می‌دهند. در بخش «گزارشگر کوچک» نیز یکی از نوجوانان به گفتگو با نوجوانان همسن و سال خود می پردازد. هدف ما این است که در کنار سرگرمی، خلاقیت و مهارت‌های فکری نوجوانان را تقویت کنیم.
ما در «کتاب فرهنگ» تلاش می‌کنیم با پرداختن به موضوعات متنوع و جذاب، بستری برای آگاهی، خلاقیت و نشاط در میان همه گروه‌های سنی فراهم کنیم. امیدواریم مخاطبان، مخصوصاً کودکان و نوجوانان، از برنامه روز دوشنبه لذت ببرند و با سایر برنامه‌های کتاب فرهنگ هم همراه باشند.
در ادامه ویدئویی از پشت صحنه برنامه کتاب فرهنگ را مشاهده می‌کنید:
استفاده از افراد خبره در حوزه کتاب‌شناسی و تربیت کوکان
یلدا احتشامی، تهیه‌کننده برنامه «کتاب‌فرهنگ» می‌گوید: این برنامه روزهای دوشنبه با محوریت کودک و نوجوان از آنتن شبکه رادیویی فرهنگ پخش می‌شود. ما در این برنامه در تلاش هستیم که از افراد خبره در حوزه کتاب‌شناسی و تربیت کودکان بهره ببریم. در حال حاضر بخش‌های مختلفی با حضور خود کودکان و نوجوانان در این برنامه پخش می‌شود که کلیه برنامک یا آیتم‌ها را خودبچه‌ها به صورت زنده یا تولیدی اجرا می کنند.
هدف اصلی این برنامه، آشنایی خانواده‌ها با تازه‌ترین آثار حوزه کودک و نوجوان و معرفی نویسندگان این حوزه است.
یلدا احتشامی، تهیه‌کننده برنامه «کتاب فرهنگ» که از سال ۱۳۸۶ به سازمان صداوسیما پیوسته، می‌گوید: پس از گذراندن دوره‌های حین خدمت و تجربه در تولید آیتم‌های مختلف، از سال ۱۳۹۰ به‌صورت جدی‌تر وارد حوزه تولید برنامه‌های رادیویی با موضوعات گوناگون شدم.
او ادامه می‌دهد: برنامه‌سازان رادیو با استفاده از بخش‌های جذاب، محتوای به‌روز و تعامل مستمر با نویسندگان و ناشران می‌توانند نقش مؤثری در ارتقای کیفیت برنامه‌های مرتبط با کتاب ایفا کنند و زمینه‌ساز گسترش فرهنگ کتابخوانی در میان مخاطبان باشند.
احتشامی در پایان می‌گوید: امیدوارم شنوندگان با برنامه «کتاب فرهنگ» همراه شوند و از شنیدن آن لذت ببرند.
عین خبر سریع و فرز!
سپیده زهرا سادات ابوترابی که بخش خبرهایِ حوزه‌یِ کودک و نوجوانِ برنامه ِکتاب ِفرهنگِ دوشنبه‌ها را اجرا می‌کند، می‌گوید: در بین خبرهایی که مربوط به دنیای کتاب است، معمولا خبرهایی را که در حوزه نشر کودک و نوجوان است یا پویش‌ها و خبرهای مربوط به مراکز فرهنگی را گلچین کرده و به اطلاع دوستان همسن و سال خود و والدین عزیزشان می‌رسانم.
ابوترابی ادامه می‌دهد: دوست دارم همچنان که که خودم به کتاب و کتابخوانی علاقه دارم شنونده‌های این بخش از برنامه را هم با اهمیت مطالعه در زندگی آشنا کنم.
او ادامه می‌دهد: من فضای رادیو را خیلی دوست دارم، نزد گوینده این برنامه و خانم آران که به ایشان خاله می‌گویم، تجربه به دست می‌آورم.
گوینده نوجوان این بخش می‌گوید: از زمانی که اجرای این بخش را بر عهده گرفتم، دیدم نسبت به فرهنگ و مطالعه عوض شده و تا می‌توانم کتاب می‌خوانم.
انتخاب موضوع تا طراحی سوال هفته
ویدا ملکی، کارشناس برنامه «کتاب فرهنگ» دوشنبه‌ها، درباره روند تولید محتوای برنامه می‌گوید: در آغاز هر ماه، برای چهار هفته پیش‌رو، موضوعات برنامه را انتخاب می‌کنیم. در این انتخاب، به مناسبت‌های تقویمی نیز توجه می‌شود. برخی مناسبت‌ها مانند اربعین آن‌قدر مهم هستند که نمی‌توان از کنارشان عبور کرد، اما در مورد برخی دیگر که ممکن است با روز پخش برنامه فاصله زمانی داشته باشند، با در نظر گرفتن اولویت‌ها تصمیم‌گیری می‌کنیم. در نهایت پس از اینکه موضوعات به تایید تهیه‌کننده و مدیر گروه رسید در برنامه‌ها مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
ملکی در ادامه توضیح می‌دهد: برای هر هفته، یک کارشناس را برای گفت‌وگوی تلفنی با برنامه هماهنگ می‌کنم و با یک نوجوان نیز درباره موضوع گفت‌وگو می‌شود. به نوجوان شرکت‌کننده، کتابی معرفی می‌کنم یا از او می‌خواهم کتاب مناسبی انتخاب کرده و بخشی از آن را آماده کند. سپس اطلاعات لازم را در اختیار خانم پارسا حسینی، مسئول هماهنگی قرار می‌دهم تا حضور او در برنامه برای اجرای دو آیتم مختلف فراهم شود.
وی می‌افزاید: برای بخش «بخوان و خلاق باش»، با همکاری یک مربی، تیمی از نوجوانان معرفی شده‌اند که به‌صورت ماهیانه هدایت می‌شوند. این نوجوانان متناسب با موضوعات برنامه به رادیو می‌آیند و بخش‌هایی از برنامه با حضور آنها ضبط می‌شود.
لحنی متناسب با سن نوجوانان
فاطمه حقیقت‌ناصری، گوینده برنامه «کتاب فرهنگ»، درباره تجربه‌اش در این برنامه می‌گوید: مدتی است که در غیاب خانم راضیه گردکاهد، اجرای برنامه «کتاب فرهنگ» در روزهای دوشنبه را برعهده دارم. این برنامه مخصوص کودکان و نوجوانان و البته همه علاقه‌مندان به این گروه سنی است؛ از والدین گرفته تا مربیان، معلمان و کسانی که به دنیای کودک و نوجوان و ادبیات آنها علاقه دارند.
وی ادامه می‌دهد: مهمانان نوجوان برنامه معمولاً از میان اعضای فعال کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان انتخاب می‌شوند؛ نوجوانانی که دوره‌های کتابخوانی را پشت سر گذاشته‌اند و به‌خوبی با لحن روایی و داستانی آشنا هستند. در اجرای آنها، تأکیدها، مکث‌ها و آکسان‌گذاری‌ها به‌درستی رعایت می‌شود و شنونده متوجه تسلط آنها می‌شود.
حقیقت‌ناصری با اشاره به ضرورت انتخاب لحنی متناسب با گروه سنی مخاطبان می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین مواردی که من به‌عنوان گوینده در نظر می‌گیرم، انتخاب لحن مناسب برای نوجوانان است؛ نه لحنی بزرگسالانه یا رسمی. از کلمات ساده، روان و قابل‌فهم استفاده می‌کنم تا مخاطب نوجوان دچار سردرگمی نشود. سعی می‌کنم از زاویه دید آنها به دنیا نگاه کنم؛ انگار که هم‌سنشان هستم.
او درباره روند آماده‌سازی قبل از پخش برنامه می‌گوید: پیش از اجرا، با کودکان و نوجوانان شرکت‌کننده گفت‌وگو می‌کنم، سن و مقطع تحصیلی‌شان را می‌پرسم، درباره کتابی که قرار است معرفی کنند صحبت می‌کنیم، از آنها می‌خواهم بخش‌هایی از کتاب را برای من بخوانند و نکات لازم را برای بهبود لحن و بیانشان گوشزد می‌کنم.
از جمله نوجوانان فعالی که در برنامه همکاری دارند، سپیده زهرا سادات ابوترابی است. پیش از حضور در استودیو، او بخش «رویدادهای کتاب کودک و نوجوان» را با من تمرین می‌کند. اگر ایرادی وجود داشته باشد، آن را برطرف می‌کنیم تا اجرای زنده‌اش روان و قابل‌قبول باشد که واقعاً هم عالی اجرا می‌کند.
حقیقت‌ناصری درباره دیگر بخش‌های مهم برنامه می‌گوید: یکی از ویژگی‌های جذاب «کتاب فرهنگ» در روزهای دوشنبه، گفت‌وگو با نویسندگان فعال در حوزه کودک و نوجوان است. از آنها درباره ویژگی‌های کتاب مناسب این گروه سنی پرسیده می‌شود: از انتخاب واژگان و تصاویر تا حتی نوع کاغذ مورد استفاده. این گفت‌وگوها برای شنوندگان بسیار آموزنده و جذاب است.
او در پایان خاطرنشان می‌کند: این برنامه کاری از گروه تاریخ و اندیشه رادیو فرهنگ است که هر دوشنبه از ساعت ۲۰ تا ۲۱ پخش می‌شود. امیدوارم مخاطبان با فرهنگمان این برنامه را بشنوند و از آن بهره و لذت کافی را ببرند.
فرهنگ مطالعه
راضیه گردکاهد که تا چندی پیش گوینده این برنامه بود، درباره‌ی «کتاب‌فرهنگ» می‌گوید: برنامه «کتاب‌فرهنگ» همان‌طور که از نامش پیداست، به معرفی کتاب در حوزه‌های مختلف می‌پردازد. هدف از این برنامه، ترویج فرهنگ مطالعه و علاقه‌مند کردن مخاطبان به کتاب و کتابخوانی است.
او ادامه می‌دهد: حال و هوای برنامه «کتاب‌فرهنگ» در روزهای دوشنبه با دیگر روزها متفاوت است. چون در فضای شیرین و جذاب کودکی ورق می‌خورد؛ کتابِ کودکی‌های ماست، انگار! ما را به گذشته‌مان برمی‌گرداند. گاهی هم پاسخگوی دغدغه‌های امروز ما برای فرزندانمان است. در واقع، برنامه‌ی دوشنبه‌های «کتاب‌فرهنگ»، درباره‌ی بچه‌ها و برای بچه‌هاست. نکته‌ی جذابش هم اینجاست که بسیاری از بخش‌های آن را خودِ بچه‌ها اجرا می‌کنند.
راضیه گردکاهد که همچنان نویسندگی برنامه را نیز بر عهده دارد، می‌گوید: تلاش کرده‌ام با وجود مطرح شدن مباحث کارشناسی، از عبارات روان و ساده استفاده کنم؛ به‌گونه‌ای که مطالب، هم برای بچه‌ها قابل درک باشد و هم برای بزرگ‌ترها مفید و کاربردی.
و اما رایان کتاب فرهنگ
رایان انصاری، گزارشگر نوجوان، می‌گوید: سعی می‌کنم بر اساس موضوعی که تهیه‌کننده برنامه مشخص می‌کند، گزارشی را با حضور بچه‌ها برای پخش در برنامه دوشنبه‌ها تهیه کنم. او ادامه می‌دهد: برای تهیه این گزارش‌ها معمولاً به کتابخانه‌ها می‌روم، چون می‌دانم بیشتر بچه‌هایی که آنجا هستند، کتاب‌خوان‌اند. سوالی را که طراحی کرده‌ام، از آنها می‌پرسم و پاسخ‌هایشان را ضبط می‌کنم و برای برنامه می‌فرستم.
رایان با لبخند از تجربه‌هایش می‌گوید: یک‌بار با کتابداری مصاحبه کردم که ۱۶ سال سابقه کار داشت و کلی خاطره بامزه از بچه‌ها تعریف کرد. از او خواستم یکی از آن خاطره‌ها را برای شنوندگان تعریف کند.
یک‌بار دیگر، موضوع برنامه درباره‌ی شب یلدا و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها بود. اول رفتم سراغ فردی که معلم قرآن بود. وقتی به سوال نوه‌ها رسیدم، گفت: «آقا من نوه ندارم! خداحافظ!» بعد رفتم پیش یک خلبان بازنشسته و گزارشی خیلی خوب تهیه کردم. یک‌بار هم نزدیک روز مادر، با مادری جوان که صاحب دو فرزند بود گفتگو کردم.
رایان در پایان می‌گوید: امیدوارم مخاطبان، گزارش‌های من را دوست داشته باشند.
سخت اما شیرین!
صدابرداری یکی از ارکان اصلی برنامه‌سازی است؛ کاری که نیازمند خلاقیت، هنر و هوش بالاست. اینکه بتوانی در لحظه، با کیفیت مطلوب برنامه را ضبط کرده و سطح صدای آن را به‌خوبی حفظ کنی، بخشی از مهارت یک صدابردار حرفه‌ای است.
او صدابرداری را کاری سخت و شیرین می‌داند و معتقد است: صدابردار یکی از مهم‌ترین عوامل تشکیل‌دهنده‌ی یک برنامه است.
خانی‌زاده که از همان ابتدای ورود به کار، به حرفه‌ی صدابرداری علاقه‌مند بوده، توصیه‌هایی هم برای علاقه‌مندان دارد: برای موفقیت در این حرفه، صدابردار باید از هوش شنیداری و هنری خوبی برخوردار باشد، در میکس صدا خلاق باشد و آشنایی کافی با موسیقی داشته باشد. داشتن اطلاعات عمومی در حوزه موسیقی کمک می‌کند تا بتواند از موسیقی و سایر عناصر صوتی به شکلی هنرمندانه استفاده کند و در نهایت به لحاظ فنی کاری قابل قبول ارائه دهد.
ارتباطی کودکانه
هماهنگی این برنامه بر عهده مژگان پارساحسینی است. او درباره وظیفه‌اش می‌گوید: هماهنگی یعنی برقراری ارتباط میان کارها و بخش‌های مختلف برنامه، برای رسیدن به یک هدف مشخص و مشترک.
پارساحسینی ادامه می‌دهد: در این برنامه، نه فقط با بچه‌ها بلکه با کارشناسان نیز ارتباط می‌گیرم. از آنجا که فضای برنامه کودکانه و نوجوانانه است، تلاش می‌کنم با میهمان‌ها ارتباطی صمیمی برقرار کنم تا برنامه به اهدافش نزدیک‌تر شود.
او معتقد است یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این برنامه، حتی برای کسانی که کودکی در خانه ندارند، استفاده از موسیقی‌های خاطره‌انگیز دوران کودکی است؛ موسیقی‌هایی که در پویانمایی‌ها و برنامه‌های محبوب کودکان سال‌های گذشته شنیده می‌شد.
این بخش همیشه از جانب مخاطبان با استقبال زیادی روبه‌رو بوده و برای شنوندگان‌مان، چه کودک و چه بزرگسال، بسیار جذاب است.
انتهای پیام
نظرات