مقام معظم رهبری تا کنون در بسیاری از سخنرانیهای خود بیان کردهاند که تحقق عزت، امنیت و اقتدار ملی بدون داشتن یک اقتصاد قدرتمند محقق نخواهد شد و تاکید کردهاند که دستیابی به یک اقتصاد قوی در گرو همکاری منسجم مسئولین و مردم و حفظ اتحاد ملی است.
ایسنا، در آستانه آغاز سال ۱۴۰۲ مروری داشته است بر مهمترین نکات اقتصادی مطرح شده در سخنرانیهای نوروزی ۱۲ سال اخیر رهبر معظم انقلاب در حرم امام رضا(ع).
سال ۱۳۹۰؛ سال جهاد اقتصادی
در این سال رهبر انقلاب، در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهر رضوی، مانند بسیاری از سخنرانیهای دیگرشان بر افزایش صادرات غیرنفتی تاکید کردند و اینکه در کشور ما روال به گونهای است که تنها نفت را استخراج میکنیم و سپس میفروشیم و با پول آن امور را اداره میکنیم را شیوهای غلط دانستند و گفتند: یکی از آرزوهای من این است که یک روزی ما بتوانیم کشور را طوری اداره کنیم که حتّی اگر لازم بود، یک قطره نفت هم صادر نکنیم و کشور اداره شود.
ایشان ضمن ابراز خورسندی از رشد پرشتاب اقتصادی کشور به میزان تعیین شده در برنامه پنجم، یعنی حداقل هشت درصد، بر لزوم مشارکت مردم در امر اقتصاد اشاره و تاکید کردند که بدین منظور مسئولین و رسانهها باید اطلاعات لازم را در اختیار مردم قرار دهند.
آیتالله خامنهای همچنین با اشاره به شعار این سال، عواملی نظیر داشتن روحیه جهادی، استحکام معنویت و روح ایمان، عدم مشغولیت به مسائل حاشیهای و حفظ اتحاد و انسجام ملی را مهمترین راهبردهایی دانستند که باید به منظور تحقق شعار سال مورد توجه قرار گیرد و در خصوص انسجام ملی، با تاکید بر وجود اتحاد در میان مردم، بیان کردند: من به مسئولین کشور به طور جد این تذکر و هشدار را میدهم. ممکن است مسئولین از هم گله داشته باشند و ممکن است این گلهها به حق هم باشد، اما این را نباید در عرصه افکار عمومی بیاورند و ذهن و دل مردم را ناراحت کنند. باید اینها را بین خودشان حل کنند.
سال ۱۳۹۱؛ سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی
در این سال آیتالله خامنهای در سخنرانی ابتدای سال خود در حرم امام رضا(ع)، با اشاره به اجرای طرح هدفمندسازی یارانهها به عنوان یکی از مهمترین تحرکات اقتصادی دولت در سال گذشته، توزیع عادلانه یارانهها، اصلاح ساختار تولید و اقتصاد کشور و مدیریت مصرف حاملهای انرژی را مهمترین پیامدهای اجرای این طرح دانستند.
ایشان همچنین با اشاره به پیشرفتهای کشور در عرصه علم و فناوری، گفتند: علم و فناوری یکی از پایههای اقتدار اقتصادی یک ملت است. یک ملت با داشتن دانش و فناوری پیشرفته هم به ثروت میرسد، هم به استغنای سیاسی میرسد، هم آبرومند میشود و هم دستش قوی میشود. به خاطر کلیدی بودن مسئله پیشرفت علم و فناوری، من نسبت به این مسئله حساسم. از راهها و کانالهای مختلف، گزارشهای متفاوتی را تقریباً به طور مستمر دریافت میکنم و میتوانم به شما قاطعانه عرض کنم که سطح پیشرفتهای کشور بسیار بیشتر از آن چیزی است که تاکنون به اطلاع مردم رسیده است.
رهبر انقلاب با تاکید بر لزوم استفاده از کالاهای داخلی، از تصویب "صندوق توسعه اقتصادی" در سیاستها ابراز خوشنودی و بیان کردند: امروز یک ذخیره باارزشی در اختیار مسئولان هست که میتوانند این را در اختیار تولید ملی بگذارند. باید کار را تسهیل کنند؛ مجلس هم باید همکاری کند، دولت هم بایستی همت کند تا بتوانند به تولید ملی رونق دهند. مردم هم بایستی با ایجاد اتقان، همکاری کنند. محصول داخلی را باید مرغوب، باکیفیت و بادوام تولید کنیم. تا آنجایی که بتوانیم، باید قیمت نهایی را ارزان تمام کنیم. این کار، همکاری همه را میطلبد.
سال ۱۳۹۲؛ سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی
در این سال که با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مصادف شد، رهبر معظم انقلاب در سخنرانی نوروزی خود در حرم رضوی، با تاکید بر لزوم حضور تمامی جریانات معتقد به انقلاب اسلامی در انتخابات، به نقش تعیینکننده رای مردم در سرنوشت کشور اشاره کردند و فرمودند: شور انتخاباتی در کشور و حضور مردم پای صندوقهای رأی میتواند تهدیدهای دشمنان را بیاثر کند؛ میتواند دشمن را ناامید کند؛ میتواند امنیت کشور را تأمین کند. ملت عزیز ما در همه نقاط کشور این را بدانند، حضور گسترده آنها در پای صندوق رأی، در آینده کشور تأثیر دارد؛ در امنیت، استقلال، ثروت ملی، اقتصاد و در همه مسائل مهم کشور تأثیر میگذارد.
ایشان همچنین بر لزوم توجه به اقتصاد مقاومتی تاکید و بیان کردند: وظیفه همه ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ و غیر قابل تأثیر از سوی دشمن حفظ کنیم و نگه داریم. این یکی از اقتضائات اقتصاد مقاومتی است که ما مطرح کردیم. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.
سال ۱۳۹۳؛ سال اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی
آیتالله خامنهای در این سال در سخنان نوروزی خود در حرم امام رضا(ع)، با بیان اینکه قدرت یک کشور تنها به تسلیحات نظامیاش نیست، اقتصاد را یکی از عناصر قدرتآفرین برای کشور دانستند و تاکید کردند که باید اقتصاد کشور را به شکلی دربیاوریم که از آن طرف دنیا کسی نتواند با یک تصمیمگیری بر روی اقتصاد کشور و معیشت ملّت ما اثر بگذارد و این را همان اقتصاد مقاومتی دانستند؛ یعنی همان اقتصادی که بر مردم متکی است و با تحریکات و با تکانههای جهانی و سیاستهای آمریکا و غیر آمریکا زیر و رو نمیشود.
ایشان در ادامه ۶ ویژگی تناسب با نیازهای کشور، درونزا بودن، مردمبنیاد بودن، دانشبنیان بودن، عدالتمحوری و محکمسازی پایههای اقتصاد کشور را از جمله خصوصیات اقتصاد مقاومتی عنوان کردند و با تاکید بر عملیاتی بودن آن، گفتند که نیروی انسانی، منابع طبیعی و موقعیت جغرافیایی کشور، ظرفیتهای فوقالعادهای هستند که زمینههای تحقق اقتصاد مقاومتی را فراهم میکنند.
رهبر انقلاب حمایت مردم، مسئولان و صاحبان سرمایه و نیروی کار از تولید ملی را از الزامات تحقق اقتصاد مقاومتی دانستند و اظهار کردند: خرید جنس داخلی یک ضرورت برای مقاومسازی اقتصاد است و بر روی همه چیز این کشور تأثیر میگذارد. این نقش همه مردم است. البتّه در اینجا هم مثل خیلی جاهای دیگر، مسئولیّت مسئولان و مدیران کشور از دیگران بیشتر است، اگر اسراف در بین سطوح بالا نباشد، در بین مردم هم اسراف کم خواهد شد. بنابراین ترجیح تولید داخلی یکی از کارها است.
سال ۱۳۹۴؛ سال دولت و ملت، همدلی و همزبانی
در این سال نیز رهبری در سخنان نوروزی خود در حرم رضوی، با بیان اینکه شکوفایی اقتصاد، افزایش رفاه عمومی و نجات طبقه ضعیف از مشکلات، جزو انتظارات به حق مردم است، گفتند: از ۲۰ سالی که برای چشمانداز معیّن کردیم و سیاستگذاری کردیم، ۱۰ سال آن گذشته است و ۱۰ سال دیگر در مقابل روی ما است. امروز عرصه اقتصاد، بهخاطر سیاستهای خصمانه آمریکا، یک عرصه کارزار است، یک عرصه جنگ است، جنگی از نوع خاص. در این عرصه کارزار، هر کسی بتواند به نفع کشور تلاش کند، جهاد کرده است.
ایشان با تاکید بر اینکه برای پیشرفت در اقتصاد باید نگاهمان به ظرفیتهای داخل کشور باشد، به لزوم هدفگذاری در اقتصاد اشاره کردند و با بیان اینکه سرمایهگذاری بر روی تولید داخلی باید به عنوان هدف اقتصاد مورد توجه باشد، از اقداماتی نظیر حمایت از بنگاههای تولیدی متوسّط و کوچک، تقویت فعّالیّتهای بنگاههای دانشبنیان، ایجاد ارزش افزوده، کاهش خامفروشی، تسهیل سرمایهگذاری، کاهش واردات کالاهای مصرفی و مبارزه با قاچاق، به عنوان مهمترین اقدامات لازم یاد کردند.
آیتالله خامنهای همچنین با تاکید بر نقش بانکها، بیان کردند: بانکها میتوانند نقش ایفا کنند؛ هم نقش کمککننده و هم نقش تخریبکننده. این باید مورد توجّه مسئولان ارشد بانکی کشور قرار گیرد. بعضی از بانکها در سرتاسر کشور با شیوههای خاص برخی از بنگاههای اقتصادی کوچک و متوسّط را به تعطیلی کشاندند، نابود کردند؛ بانکها میتوانند کمک یا تخریب کنند.
سال ۱۳۹۵؛ سال اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل
در این سال نیز رهبر انقلاب در سخنان نوروزی خود در حرم مطهر رضوی با تاکید بر اینکه با تکیه بر اقتصاد مقاومتی میتوان در برابر تحریمها ایستادگی کرد، به اهم کارهایی که باید در زمینه اقدام و عمل انجام شود، اشاره و اظهار کردند: اوّلین کار این است که مسئولین محترم دولتی باید فعّالیتها و زنجیرههای اقتصادی مزیتدار کشور را شناسایی کنند و بر آنها متمرکزشوند؛ بعضی از فعّالیتهای اقتصادی در کشور اولویت و اهمّیت دارد، مثل مادر میماند و از آن، بابهای متعدّد اقتصادی و تولیدی گشوده میشود. روی آنها بایست تمرکز کنند؛ آنها را باید شناسایی کنند و نقشه راه را مشخّص و تکلیف همه را معلوم بکنند.
آیتالله خامنهای با تاکید مجدد بر لزوم زنده کردن تولید داخل، فرمودند که هرچند واردات کالاهای مورد نیاز ازخارج بلااشکال است، اما این نباید موجب تضعیف قدرت تولید داخل شود. ایشان همچنین ضمن اشاره به اهمیت مدیریت منابع مالی که از بانکها و مراکز خارجی به کشور وارد میشود، بر لزوم دانشبنیان شدن بخشهایی مانند نفت و گاز و تولید موتور وسایل نقلیه تاکید کردند.
رهبر انقلاب در ادامه اشاره کردند که باید در همه معاملات خارجی که انجام میدهیم، انتقال فنّاوری را شرط کنیم و با تاکید بر مبارزه جدی با فساد، در خصوص ارتقای بهرهوری انرژی بیان کردند: گفته میشود که اگر ما بتوانیم بهرهوری انرژی را ارتقا دهیم، صد میلیارد دلار صرفهجویی خواهد شد؛ مبلغ کمی نیست، مبلغ زیادی است؛ این را جدّی بگیرند.
ایشان بهرهوری از بخشهایی که بر روی آنها سرمایهگذاری شده و همچنین نگاه ویژه به صنایع متوسط و کوچک را از دیگر کارهای ضروری در زمینه اقدام و عمل دانستند و گفتند: اگر این کارها را بکنیم، میتوانیم در مقابل آمریکا بایستیم و تحریمهای او در ما اثر نکند. ما احتیاج نداریم از ارزشها و خطوط قرمز خودمان صرف نظر کنیم تا آمریکا نتواند ما را تحریم کند؛ ما با دنبال کردن همین سیاست اقتصاد مقاومتی، میتوانیم کشور را مصونیتسازی کنیم.
سال ۱۳۹۶؛ سال اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال
در این سال رهبر انقلاب بیش از سالهای قبل در سخنرانی نوروزی خود در حرم رضوی بر روی موضوعات اقتصادی تاکید کردند. ایشان با بیان اینکه خلاءهای اقتصادی ما خلاءهای بزرگی هستند، بر لزوم حل مشکل بیکاری و مسئله سختی معیشت مردم تاکید کردند و فرمودند که به دنبال این دو، مشکلات گوناگونی در زمینه فرهنگی و اجتماعی بروز میکند.
آیتالله خامنهای این سال نیز تاکیدات ویژهای بر توجه به تولید داخلی داشتند و شکوفایی استعدادهای جوانان، مصرف نشدن ارز بااهمیت، جهش صادرات، کاهش ناهنجاریهای اجتماعی و ایجاد نشاط ملی را از جمله نتایج رونق گرفتن تولید داخلی عنوان کردند.
ایشان نیروی انسانی، سرمایه و ابزار کار را از جمله امکانات مورد نیاز تولید داخل دانستند و با بیان اینکه کشور ما جزو کشورهایی است که بیشترین تعداد متخصص مهندسی را دارد، به صندوق توسعه ملی به عنوان یکی از امکانات در اختیار برای تامین سرمایه مورد نیاز تولید داخلی اشاره کردند و با تاکید بر توانمندی جوانان ایرانی برای ساخت ابزار کار مورد نیاز، فرمودند: بنابراین ما در تولید، مشکلی از لحاظ امکانات نداریم؛ هم نیروی انسانی را داریم، هم میتوانیم ابزار کار پیشرفته تهیّه کنیم، هم میتوانیم سرمایهگذاری انجام دهیم.
رهبر انقلاب تاکید کردند که برای رونق تولید داخلی، مردم و مسئولین وظایفی را بر عهده دارند و در این خصوص به مواردی نظیر مدیریت کارامد و متعهد، دخالت دادن مردم در کار تولید، افزایش صادرات، افزایش امنیت اقتصادی و سرمایهگذاری و احساس مسئولیت آحاد مردم، به عنوان مهمترین این وظایف اشاره کردند و در مورد امنیت اقتصادی گفتند: این مسئله امنیّت اقتصادی و امنیّت سرمایهگذاری که عرض کردم، خیلی مهم است. گاهی ما در این زمینهها کوتاهی کردهایم. فرض بفرمایید در یک نقطهای از کشور، یک سرمایهگذاری و یک سروصدایی به پا میشود، صداوسیما هم وارد میشود و تبلیغات میکنند، مردم هم میآیند طلا و خانه و پول و همهچیزشان را خرج میکنند و صرف سرمایهگذاری میکنند، بعد معلوم میشود در آن تقلّب بوده است. خب این خلاف امنیّت اقتصادی است.
ایشان در ادامه با بیان اینکه صادرات و قاچاق کالا دو مسئله مهم در زمینه تولید هستند، واردات کالاهایی که در داخل بهقدر کافی تولید میشوند را مایه شرمندگی دانستند و گفتند که باید واردات کالاهایی که در داخل به قدر کافی تولید میشود، به صورت یک حرام شرعی و قانونی شناخته شود. رهبر انقلاب همچنین بر مقابله جدی با باندهای قاچاق تاکید کردند.
سال ۱۳۹۷؛ سال حمایت از کالای ایرانی
در این سال رهبر انقلاب در سخنان نوروزی خود در حرم امام رضا (ع) عمل کردن به سیاستهای بانک جهانی، سیاست تعدیل و سیاستهای مربوط به بعضی از معاهدات بینالمللی را یکی از موانع پیشرفت کشور دانستند و بر لزوم درونزا بودن اقتصاد تاکید کردند و فرمودند معنای درونزا بودن اقتصاد این نیست که درهای کشور را ببندیم. ما گفتهایم درونزا و برونگرا.
ایشان همچنین با اشاره به شعار سال، به تشریح راههای حمایت از کالای ایرانی پرداختند و با تاکید بر لزوم انطباق تولیدات داخل با نیازهای مردم و مزیتهای روز، سرمایهگذاری فعالان اقتصادی در امر تولید، ارزان تمام کردن و رقابتپذیر کردن این کالاها و بازاریابی برای کالاهای ایرانی در خارج از کشور و خصوصا کشورهای همسایه را امری ضروری دانستند که در اشتغالزایی و تولید ثروت ملی تاثیر بسیار بالایی دارد.
سال ۱۳۹۸؛ سال رونق تولید
آیت الله خامنهای در سخنرانی نوروزی خود در ابتدای این سال در حرم مطهر رضوی، تاکید کردند که برای توسعه اقتصادی کشور باید کارها به صورت مجاهدانه و عالمانه انجام شود و با اشاره به حرکتهای خوبی که در سال قبل در حمایت از کالای ایرانی صورت گرفته و تقاضای مردم برای خرید کالای تولید داخل افزایش یافته است، بر لزوم توجه به رونق تولید تاکید کردند و اشتغالزایی، کاهش تورم، توازن بودجه و افزایش ارزش پول ملی را از جمله آثار رونق تولید عنوان کردند.
ایشان با بیان اینکه کسانی که سرمایه خود را صرف تولید میکنند، نزد خداوند اجر دارند، بر غافل نشدن از افراد سوءاستفادهگر تاکید کردند و گفتند: اگر جلوی اینها گرفته و در مقابل به کارآفرین سالم کمک شود و تولید رونق پیدا کند، آن وقت مشکل بیکاری، تورّم، فقر در طبقات ضعیف، نظام بانکی و ارزش پول ملی و حتی مسئله کسری بودجه دولت حل میشود.
رهبر معظم انقلاب همچنین بر لزوم همکاری و همفکری هر سه قوه برای تحقق شعار سال و رونق تولید تاکید کردند.
با شیوع ویروس کرونا در کشور، به منظور رعایت پروتکلهای بهداشتی، از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ رهبر انقلاب در حرم مطهر رضوی برنامه سخنرانی نوروزی نداشتند و نکات مهم و برنامه حرکت در سال جدید را در یک سخنرانی زنده تلویزیونی در روز نخست سال اعلام میکردند.
سال ۱۳۹۹؛ سال جهش تولید
آیتالله خامنهای در این سال در پیام نوروزی خود با بیان اینکه سال گذشته از شعار رونق تولید استقبال خوبی صورت گرفت و تولید داخلی تکان خورد، به اقداماتی نظیر بازگشایی برخی از کارخانههای راکد، افزایش ظرفیت تولید در برخی از کارخانهها و افزایش نقشآفرینی شرکتهای دانشبنیان به عنوان حرکتهای خوب صورت گرفته در این زمینه اشاره کردند.
ایشان با تاکید بر اینکه برای نشان دادن اثر رونق تولید در زندگی مردم، ده برابر چیزی که انجام شده است باید صورت گیرد، گفتند: اگر بشود انشاءالله تولید را حرکت بدهیم و پیش ببریم، مشکلات اقتصادی قطعاً تمام خواهد شد و این تحریمهایی که کردهاند به نفع ما تمام خواهد شد؛ تا الان البتّه ضررهایی داشته، لکن سودهایی هم در کنارش وجود داشته؛ یعنی ما را وادار کرده به اینکه به فکر امکانات خودمان باشیم، به فکر تهیّه لوازم زندگی و نیازهای کشور از طریق امکانات داخلی باشیم، که این برای ما خیلی مغتنم است و همین انشاءالله ادامه پیدا خواهد کرد.
رهبر انقلاب با تاکید بر لزوم مشارکت جوانان در برنامهریزیهایی که برای تحقق شعار سال صورت میگیرد، تاکید کردند: کسانی که دستاندرکار هستند، جوری عمل کنند که تولید انشاءالله جهش پیدا کند و یک تغییر محسوسی در زندگی مردم به وجود بیاورد.
سال ۱۴۰۰؛ سال تولید؛ پشتیبانیها، مانعزداییها
آیتالله خامنهای در سخنرانی خود در ابتدای این سال به مواردی نظیر تسهیل واردات مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز تولید، افزایش قدرت خرید مردم، قطع دست واسطهها، مبارزه با فساد و اصلاح نظام بانکی و گمرکی به عنوان مهمترین اقدامات لازم برای تحقق شعار سال اشاره کردند و با بیان اینکه اقتصاد ما با ظرفیتها و قابلیّتهایی که در داخل دارد، میتواند یکی از شکوفاترین اقتصادهای منطقه و حتی دنیا باشد، عنوان کردند: همین حالا کارشناسان بانک جهانی میگویند که اقتصاد ایران در میان اقتصادهای برتر دنیا در رتبه هجدهم است.
ایشان وجود یک بازار ۸۰ میلیونی در کشور، وجود سرمایههای طبیعی در داخل و وجود زیرساختهای مهم را به عنوان بخشی از شاخصترین ظرفیتهای در اختیار تولیدکنندگان داخلی برشمردند و تاکید کردند که با برنامهریزی صحیح و مدیریت توانمند، مردمی و ضدفساد، میتوان ایران را به یک کشور پیشرفته اقتصادی تبدیل کرد که دیگر تحریم برایش معنا ندارد.
رهبر انقلاب با بیان اینکه در همه اموری که مردم ورود کردهاند، گشایش به وجود آمده است، بر لزوم حضور مردم در عرصه سرمایهگذاری برای تولید تاکید کردند و خطاب به مسئولین نهادهای مختلف بیان کردند: اقتصاد کشور را به رفع تحریم گره نزنید. اقتصاد کشور را معطل و پادرهوا در انتظار تصمیمگیری دیگران قرار ندهید. فرض کنید تحریم باقی خواهد ماند، برای اقتصاد کشور بر اساس ماندن تحریم برنامهریزی کنید.
سال ۱۴۰۱؛ سال تولید؛ دانشبنیان، اشتغالآفرین
آیتالله خامنهای در سخنرانی نوروزی خود در ابتدای این سال بر لزوم حرکت به سمت اقتصاد دانشبنیان تاکید کردند و کاهش هزینههای تولید، افزایش بهرهوری و افزایش کیفیت و رقابتپذیری محصولات را به عنوان مهمترین مزیتهای اقتصاد دانشبنیان برشمردند و بیان کردند: دست یافتن به پیشرفت عادلانه در اقتصاد و حل مشکل فقر در کشور فقط از مسیر تقویت تولید میگذرد، اگر ما تولید را تقویت کردیم که تقویت آن هم به همین دانشبنیان بودن است، این مقصود بزرگ انشاءالله حاصل خواهد شد.
ایشان همچنین با تاکید بر اینکه در سال ۱۴۰۱ باید تعداد شرکتهای دانشبنیان دو برابر شود، اشاره کردند که برای افزایش شاخصهای دانشبنیانی در بخشهایی مانند کشاورزی باید تلاشهای بیشتری صورت گیرد و با تأکید بر لزوم حمایت مسئولان از شرکتهای دانشبنیان از طریق خرید محصولات آنها یا تخصیص امکانات، گفتند: تعداد شرکتهای دانشبنیان باید شاخص پیشرفت در هر بخش و شاخصی برای ارزیابی مسئولان آن وزارتخانه و دستگاه باشد.
رهبر انقلاب همچنین با تاکید بر اینکه اشتغالآفرینی از طریق شرکتهای دانشبنیان محقق خواهد شد، بیان کردند که در این خصوص باید از رخ دادن اشتباهات گذشته پرهیز کرد و دولت و بانکها نباید اجازه دهند که به شرکتهای کوچک و متوسط ضربه وارد شود.
انتهای پیام
نظرات