محسن جانجان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: نهاوند یکی از مهم‌ترین شهرهای غرب ایران در دوره سلوکی بوده و این شهر که در منابع تاریخی با نام لائودیسه نیز شناخته شده نقش مهمی در سیاست، نظام اداری و تعاملات فرهنگی این دوره داشته است.
وی تصریح کرد: سلوکیان پس از «اسکندر مقدونی» بر بخش وسیعی از قلمرو هخامنشیان حکومت کردند و ساختارهای حکومتی، فرهنگی و هنری جدیدی را در ایران بنیان نهادند که تأثیرات آن تا قرن‌ها بعد باقی ماند.
جانجان افزود: سلوکیان تأثیر عمیقی بر فرهنگ، معماری، شهرسازی و هنر غرب ایران گذاشتند و شهرهایی مانند نهاوند، همدان، کرمانشاه و ایلام در این دوره شاهد شکل‌گیری ساختارهای جدیدی بودند که تلفیقی از فرهنگ یونانی- مقدونی و سنت‌های ایرانی بود.
این باستان‌شناس ادامه داد: کشف آرامگاه تومولوسی در تپه نقاره‌چی نهاوند نخستین شواهد مستند از معماری تدفینی سلوکی در ایران را ارائه می‌دهد و تاکنون اطلاعات ما درباره این دوره بیشتر بر اساس متون تاریخی بود اما این یافته‌ها می‌توانند درک ما را از نظام سیاسی، آیین‌های تدفینی و ساختارهای قدرت در دوران سلوکی تغییر دهند.
به گفته جانجان در فصل دوم کاوش‌های تپه نقاره‌چی نهاوند آرامگاهی از نوع تومولوسی متعلق به دوره سلوکی کشف شد که این کشف مهم، نخستین و تنها نمونه شناخته شده از آرامگاه‌های تومولوسی در ایران است و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره ساختارهای تدفینی و نظام سیاسی این دوره ارائه دهد.
وی خاطرنشان کرد: سلوکیان همچنین نقش مهمی در انتقال هنر هلنیستی به ایران داشتند و معماری آرامگاه نقاره‌چی می‌تواند بازتابی از این سبک باشد که در مناطق دیگر ایران نیز تأثیرگذار بوده است.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی همدان بیان کرد: گزارش‌های ناصرالدین‌شاه و پژوهش‌های انجام شده نشان از ارتباط احتمالی این محوطه با لائودیسه سلوکی دارد و کشف این آرامگاه تأیید می‌کند که نهاوند نه‌تنها یک مرکز سکونتی مهم، بلکه محل تدفین شخصیت‌های برجسته سلوکی بوده است.
جانجان به ابعاد این آرامگاه و احتمال وجود مقابر دیگر اشاره و اظهار کرد: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که این آرامگاه، تنها سازه تدفینی این محوطه نیست و احتمالاً یک یا دو آرامگاه دیگر در پیرامون آن وجود دارد.
وی یادآور شد: نوع معماری بنا و ساختار آن نشان می‌دهد که این مکان می‌تواند محل دفن یکی از ساتراپ‌ها، فرماندهان نظامی، یا حتی یکی از پادشاهان سلوکی باشد.
جانجان خاطرنشان کرد: متأسفانه به دلیل تعرضاتی که در دوران قاجار به این تپه انجام شده آثار مستقیمی از هویت شخص مدفون به دست نیامده است با این حال پژوهش‌های باستان‌شناسی در فصل‌های آینده می‌توانند اطلاعات دقیق‌تری در مورد افراد دفن شده در این آرامگاه‌ها ارائه دهند.
اهمیت میراث سلوکیان در غرب ایران
سرپرست کاوش‌های تپه نقاره‌چی نهاوند افزود: کشف این آرامگاه افق‌های جدیدی را برای مطالعه تاریخ و فرهنگ دوره سلوکی در ایران باز کرده است که امیدواریم در فصل‌های بعدی کاوش، بتوانیم اطلاعات دقیق‌تری درباره افراد دفن شده در این آرامگاه‌ها به دست آوریم.
به گفته وی، همچنین از سوی دیگر با توجه به یگانه بودن این نمونه در ایران این محوطه می‌تواند پس از تکمیل کاوش‌ها به یک سایت‌موزه یا پارک باستان‌شناسی تبدیل شود.
جانجان با بیان اینکه این اقدام می‌تواند نقش مهمی در معرفی تاریخ کمتر شناخته شده دوره سلوکی در ایران و توسعه گردشگری فرهنگی در غرب کشور داشته باشد، ادامه داد: نزدیکی این مکان به سراب گیان که یکی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری نهاوند است ظرفیت بالایی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی ایجاد می‌کند.
وی اضافه کرد: این محوطه به دلیل منحصربه‌فرد بودن در ایران و ارتباط آن با دوره سلوکی، می‌تواند در سطح بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گیرد.
جانجان تصریح کرد: بنابراین ضروری است که مسئولان شهرستان نهاوند و نهادهای مرتبط در استان همدان حمایت مالی ویژه‌ای را برای تکمیل کاوش‌ها اختصاص دهند.
این باستان‌شناس در خاتمه تاکید کرد: نبود تأمین اعتبار کافی می‌تواند روند مطالعات باستان‌شناسی را کُند کرده و فرصت‌های مهمی برای کشف اطلاعات ارزشمند از دست برود زیرا تکمیل این کاوش‌ها نه تنها به روشن شدن تاریخ ایران باستان کمک خواهد کرد بلکه می‌تواند به توسعه گردشگری تاریخی در منطقه نیز منجر شود.
انتهای پیام
نظرات